New
Ҫавӑнпа та материллӗ точка ҫавракӑш тӑрӑх куҫса пыма икӗ услови кирлӗ: пуҫламӗш хӑвӑртлӑх пурри тата хӑвӑртлӑхпа перпендикулярлӑ, улшӑнман пысӑкӑшлӗ варринелле туртакан вӑй пулса тӑни.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кирек епле вӑй та хӑй тивнӗ еннелле ҫеҫ хӑвӑртланни туянтарма пултарать, ҫапла вара, панӑ вӑй енӗпе пӗр майла мар малтанхи хӑвӑртлӑх пулман пулсан, движени тӳрӗ лини тӑрӑх пулма пулӗччӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа та ҫак вӑя та варринелле туртакан вӑй теҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Унӑн енӗ варринелле хӑвӑртланнипе пӗр майлӑ пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, пур япалана та, ҫавракӑш тӑрӑх пӗртикӗс куҫакан япалана та, вӑй тивмелле.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӳлерех эпир ҫавракӑш тӑрӑх пӗртикӗс куҫнӑ чухне варринелле хӑвӑртланни пуррине куртӑмӑр.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
118. Варринелле туртакан тата айккинелле тапакан вӑйсем.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Формулӑна v пӗлтерӗшне лартсан, ӑна валли ҫакӑн пек формулӑсем тупатпӑр:
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ ҫавракӑш тӑрӑх пулакан пӗртикӗс движенин хӑвӑртланни кашни самантрах радиус тӑрӑх центр еннелле выртать, ҫавӑнпа та ӑна варринелле хӑвӑртланни теҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
АОВ кӗтесе δ саспаллипе паллӑ тусан, вара … t вӑхӑт хушши пӗчӗкленсе пынӑҫемӗн АВ пӗкӗ тата центрти δ кӗтес нуль патне туртӑнаҫҫӗ, апла А положенишӗн NBL кӗтес 90° пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланнин векторӗ хӑш еннелле выртнине пӗлес тесен t вӑхӑт хушши нуль пулнӑ хыҫҫӑн тата В точка А точкӑпа пӗрлешнӗ хыҫҫӑн параллелограмӑн ВN тата ВL енӗсем хушшинчи кӗтес мӗнле пулнине пӗлмелле.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Формула акӑ мӗн кӑтартса парать: хӑвӑртланнин пысӑкӑшӗ ҫавракӑш тӑрӑх ҫавӑрӑннин хӑвӑртлӑхӗнчен тата радиусран ҫеҫ килет: хӑвӑртланни линилле хӑвӑртлӑхӑн квадрачӗпе тӳрӗ пропорциллӗ тата ҫавракӑшӑн радиусӗпе хирӗҫле пропорциллӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
АВ пӗкӗ вӑл ҫавракӑш тӑрӑх t вӑхӑт хушши пӗртикӗс куҫса пынӑ чух кайнӑ ҫул пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗчӗкрен те пӗчӗк вӑхӑт хушшишӗн АВ хорда вырӑнне АВ пӗкке илме юрать (математика ҫакӑн пек улӑштарнӑ чух пулакан тӗрӗсмарлӑха шутласа кӑларма май парать: 1' пысӑкӑш пӗкӗшӗн уйрӑмлӑх вуниккӗмӗш вуншарлӑ паллӑра тин палӑрма пуҫлать).
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӗсен пӗр-пӗрне тивӗҫлӗ енӗсем пропорциллӗ:
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑн пек треугольниксем пӗр евӗрлӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ВN татӑка шутласа кӑларма икӗ треугольник: ВLN тата АОВ танлаштарса пӑхар; вӗсем танаяклӑ: АО = ВО = R (радиуссем); ВL = LN = ВК₁ = v (линилле хӑвӑртлӑхсем); ҫак треугольниксенче тӑррисенчи кӗтессем пӗртан: АОВ = BLN (енӗсем тӗлме-тӗллӗн перпендикулярлӑ кӗтессем пулнӑран).
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
а хӑвӑртланни, хисеп енчен илсен, ВN татӑка АВ пӗкӗ тӑрӑх кайма кирлӗ t секунда вӑхӑт ҫине пайласан пулнӑ частнӑйпа пӗртан; иртнӗ вӑхӑт хушши мӗн чухлӗ сахалрах, ҫак пысӑкӑш та вара А точкӑри чӑн-чӑн хӑвӑртланнине ҫавӑн чухлех тӗрӗсрех кӑтартса парать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, ВN вектор вӑл — В точкӑри хӑвӑртлӑха тума А точкӑри хӑвӑртлӑх ҫумне хушма кирлӗ улшӑну хӑвӑртланни пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӳкерчӗкрен BL хӑвӑртлӑх малтанхи ВК₁ хӑвӑртлӑх ҫумне параллелограм правили тӑрӑх пӗр-пӗр ВN вектор хушшипе пулни курӑнса тӑрать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.