New
Механикӑлла явленисенче ҫав икӗ тӗслӗ энерги пӗр-пӗринпе мӗнле шайлашса тӑраҫҫӗ? тесе ыйтни вырӑнлӑ пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Эпир куртӑмӑр ӗнтӗ: вӑй тӑвакан ӗҫ хисеп енчен япалан кинетикӑлла е потенциллӗ энергийӗ улшӑннипе тан.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
59. Энерги хисепӗ улшӑнманнин законӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакна астӑвас пулать: потенциллӗ энерги вӑл тӗрӗссипе кирек хӑҫан та икӗ япала та пулин пӗрлешсе ҫыхӑнса тӑрсан анчах пулать, сӑмахран — ҫӳле ҫӗкленӗ чулпа ҫӗрӗн е икӗ магнитӑн: хӑпартнӑ чулӑн потенциллӗ энергийӗ ҫинчен ҫӗр тӗлӗшӗнчен илсе, пӗр магнитӑн потенциллӗ энергийӗ ҫинчен тепӗр магнит тӗлӗшӗнчен илсе калама условно анчах юрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, потенциллӗ энерги тесе пӗр-пӗрне тивекен япаласем е япалан пӗр-пӗрне тивекен частицисем пӗр-пӗрин тӗлӗшӗнчен мӗнле вырнаҫса тӑнинчен килекен энергие калаҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑн пек потенциллӗ энерги персе, хӗссе лартнӑ е туртса тӑсса хунӑ тапӑмлӑ япаласенче пулать: сехет пружининче, пружинӑллӑ рессорӑсенче, буферсенче, тӑснӑ резинӑра, электричествӑланӑ е магнитланӑ пӗр-пӗринчен пӗр паллӑ инҫӗшре тӑракан икӗ япалара т. ыт. те.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хуранра темиҫе атмосфера пусӑмӗпе пуснӑ шыв пӑсӗ, ӑна пӑспа ӗҫлекен машинӑн поршенӗ айне кӑларсан, хӑйӗн потенциллӗ энергийӗ шучӗпе ӗҫ тума тытӑнать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Трамвайсен, поездсен сывлӑшпа ӗҫлекен тормозӗсенче, сывлӑш почтинче, минӑсем пӑрахмалли аппаратсенче — сывлӑш вӑл ӑна хӗснине пула, урӑхла каласан, унӑн молекулисене хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫарнине пула потенциллӗ энергиллӗ пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тулашӗнчен тивесси чарӑнсан, молекулӑсен пӗр-пӗрне тартас вӑйӗсем молекулӑсене пӗр-пӗринчен аяккарах куҫараҫҫӗ те, япала хӑйӗн ӗлӗкхи формилле пулса тӑрать, ҫавӑнпа вара вӑл урайӗнчен сиксе каять; потенцилле энерги каллех кинетикӑлла энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӳкнӗ япалан кинетикӑлла энергийӗ тапӑм вӑйӗсене ҫӗнтерес ӗҫе каять те, япалан частицисем хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫнипе, япалан тапӑмлӑ деформацин потенциллӗ энергийӗ, тапӑмлӑ энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Молекулӑсем пӗр-пӗрин патне пӗр паллӑ хушӑран ытларах ҫывхарсан, молекулӑсем пӗр-пӗрне тивни вӗсем пӗр-пӗрне хӑйсенчен тартнӑ формӑллӑ пулса тӑрать (тартни пӗр япалара ытларах, тепӗр япалара сахалтарах); япаласенче вара, вӗсене тулашӗнчен тивесси пӗтсен, вӗсен пӑсӑлнӑ формине е калӑпӑшне ӗлӗкхи пек туса хума пултаракан вӑйсем, тапӑм вӑйӗсем текенскерсем, пулса тӑраҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Резинӑн, сывлӑшӑн, слон шӑммин частицисем хӑйсен вырӑнӗсенчен куҫнӑ, пӗр-пӗрин патнелле ҫывхарнӑ, вара япаласем хӑйсен формисене улӑштарнӑ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласем урайне пырса перӗннӗ тапхӑрта мӗн пулнӑ пулать-ха ӗнтӗ вӗсемпе?
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Апла ӗнтӗ ҫакӑнта та кинетикӑлла энерги япала чарӑннӑ тапхӑрта потенцилле энерги пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Урайне пырса перӗннӗ чухне япалан хӑвӑртлӑхӗ нуль пулса тӑрать, унӑн кинетикӑлла энергийӗ те вара нулех пулать; анчах мечка е шар тепӗр самантран ҫӳлелле сикет те каллех кинетикӑлла энергилле пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Акӑ, ҫӳлтен ӳкекен япала резина мечка е слон шӑмминчен тунӑ шар пултӑр.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах потенциллӗ энерги вӑл япалана ҫӗр ҫинчен хӑпартнӑ чухне ҫеҫ пулмасть.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗвеленӗ шыв ҫӳлтен ӳксе темӗн пысӑкӑш ӗҫ тӑвать (Днепр ҫинчи гидростанци).
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗве умӗнчи шывӑн, ту ҫинчи кӳллӗн, ҫумӑр пӗлӗчӗн, усӑнса тӑракан чул сӑртӑн, пӗтӗмпе илсе каласан — йывӑрӑш вӑйӗ пуснипе аяларах вырӑна ӳкме пултаракан кирек мӗнле япалан та потенцилле энерги пур.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, акӑ, ҫӳле хӑпартнӑ папайккӑна хӑпартма мӗн чухлӗ ӗҫ кайнӑ, ҫавӑн чухлӗ унӑн потенциллӗ энерги пур.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.