Шырав
Шырав ĕçĕ:
Грексен астрономӗ Птоломей (70-мӗш е 77-мӗш ҫулта ҫуралнӑ, 147-мӗш ҫулта вилнӗ) хӑйӗн «Великое строение вселенной» ятлӑ сочиненинче геоцентрически текен системӑна ӑнлантарса панӑ (rе — грексен сӑмахӗ, ҫӗр тени пулать); ҫак системӑра вырӑнтан хускалман Ҫӗре вселеннӑй центрӗ туса хунӑ та, Хӗвел, Уйӑх, планетӑсемпе ҫӑлтӑрсем Ҫӗр тавра ҫавӑрӑнаҫҫӗ, тенӗ.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак соотношенирен, ыттисене пурне те панӑ пулсан, ҫак а, r, R величинасенчен кирек хӑшне те шутласа кӑларма пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Панӑ: Линилле хӑвӑртлӑх v, ҫавракӑш радиусӗ R, ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни g.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Панӑ: Ҫӗр радиусӗ R₁ ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни g.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Панӑ: Йӑлӑ радиусӗ ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни g Ункин ҫӳллӗшне h тупмалла.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Варринелле туртакан вӑйӑн пысӑкӑшне механикӑн иккӗмӗш ааконӗ тӑрӑх шутласа кӑлараҫҫӗ: F = mа; а вырӑнне варринелле хӑвӑртланнин 117 §-ра кӑтартса панӑ пӗлтерӗшне лартсан, варринелле туртакан вӑй валли пирӗн ҫакӑн пек формула пулать:
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кирек епле вӑй та хӑй тивнӗ еннелле ҫеҫ хӑвӑртланни туянтарма пултарать, ҫапла вара, панӑ вӑй енӗпе пӗр майла мар малтанхи хӑвӑртлӑх пулман пулсан, движени тӳрӗ лини тӑрӑх пулма пулӗччӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кукӑр лини тӑрӑх пулакан движенире хӑвӑртлӑх хӑш еннелле выртнине пӗлес тесен, панӑ кукӑр линие вӑхӑтлӑха мӗнле те пулин хуҫкаланчӑк АВСD линипе улӑштарма юрать; ҫакӑнта ӗнтӗ япала куҫса пынӑ енӗ хуҫкаланчӑк линин тӑррисенче улшӑнать, тесе калӑпӑр.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опытсем акӑ мӗн кӑтартса панӑ: пластинкӑна шыв юхӑмӗпе перпендикулярлӑ лартсан, 118 а ӳкерчӗкри картинӑна курма пулать; ҫавра юхӑмсем пулса тӑраҫҫӗ, ҫакӑнта вара шыв вертикальлӗ тӗнӗл тавра ҫавракӑшсем тӑрӑх куҫса ҫӳрет.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек опытсем акӑ мӗн кӑтартса панӑ: чи пысӑк сопротивлени тул еннелле уҫӑ тӑракан пушӑ ҫурчӑмӑрӑн, 5-пе паллӑ тунӑскерӗн, чи пӗчӗк сопротивлени 7-пе паллӑ тунӑ япалан пулать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чи ансат барометр вырӑнне маларах каласа панӑ Торичелли трубкине те илме юрать: пусӑм ӳссен чашкӑри ртутӗн пӗр пайӗ трубкӑна кӗнӗ пулӗччӗ; трубкӑри ртуть шайӗ хӑпарнӑ, чашкӑри — аннӑ пулӗччӗ; атмосфера пусӑмӗ чаксан, хирӗҫле явлени пулса иртнӗ пулӗччӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Паскаль ҫакна кӑтартса панӑ: ҫӳлелле хӑпарнӑҫемӗн ртуть юпин ҫӳллӗшӗ ансах пырать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1. § 37 кӑтартса панӑ тӑрӑх, япаласен йывӑрӑшӗ массӑпа пропорциллӗ, ҫавӑнпа та ҫакӑнта танлаштаруллӑ йывӑрӑшсене тупасси ҫинчен каласа панӑ мелсем, тӗпрен илсен, плотноҫа тупма май параҫҫӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шӗвекӗн ҫак свойствине геодезире горизонтальлӗ линисене кӑтартса панӑ чухне, водопровод ҫетӗнче шыва ҫуртсен хучӗсем тӑрӑх янӑ чухне, артезиан ҫӑлӗсене, фонтансене тунӑ чухне, шыв е нефть виҫмелли кӗленчесене лартнӑ чухне т. ыт. чухне те усӑ кураҫҫӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
3) пӗр-пӗр тарӑнӑшӗнче пусӑм лаптӑк положенийӗнчен килмест; лаптӑк кирек епле положени йышӑнсан та, ҫак панӑ лаптӑк ҫине айккисенчен тата аялтан ҫӳлелле тивекен пусӑм ҫӳлтен аялалла тивекен пусӑмпа пӗртанах пулать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Мӗнле те пулин формӑллӑ савӑтра шӗвек пулсан тата савӑтӑн пӗр-пӗр шӑтӑкӗнчен шӑтӑка тачӑ питӗрекен поршень кӗртсе ҫак поршень тӑрӑх шӗвеке пӗр-пӗр пусӑм, сӑмахран, 2 кГ/см² пусӑм парсан, шӗвек ӑшӗнчи кирек епле лаптӑкӑн квадратла сантиметрӗ ҫине те ҫак хушса панӑ пусӑм 2 кГ/см² вӑйпа пырса тивет.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Специалистсем хак панӑ тӑрӑх, «нарколаборатори» кашни эрнере вунӑ килограмм чарнӑ япаласем тума пултарнӑ.
Пушкӑртри УФСБ сотрудникӗсем нарколабораторие тупса хупнӑ // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/narkotiksene ... pn-3850689
Театр искусствин тава тивӗҫлӗ ӗҫӗсемшӗн тата нумай ҫулхи пултарулӑх ӗҫӗсемшӗн «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ», «Чӑваш Республикин Халӑх артисчӗ», «Пушкӑрт Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ» ята панӑ.
Ситекре «Питрав пуххи» чӑваш культура фольклор уявӗ иртнӗ // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/y-la-y-rke/2 ... tn-3850624
Чӑваш халӑхӗн культура аталанӑвне, культура еткерлӗхне сыхласа хӑварас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑшӑн, Пишпӳлек районӗнчи культура тата общество пурнӑҫне хастар хутшӑннӑшӑн Елена Владимировна Хорькована «Пишпӳлек районӗн хисеплӗ гражданинӗ» ята панӑ.
Ситекре «Питрав пуххи» чӑваш культура фольклор уявӗ иртнӗ // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/y-la-y-rke/2 ... tn-3850624
Чӑваш диаспорине мухтавпа аталантарассишӗн кирек мӗнле ырӑ пуҫарӑва та хастар тытса тӑракан тата чӑваш халӑх пурӑнакан вырӑнсенче халӑх йӑли-йӗркисене ӳстерессишӗн чунне паракан Сергей Квинтильянович Михайлов, Пишпӳлек районӗнчи Чӑвашсен Канашӗн ӗҫтӑвкомӗн председателӗ, паллах, ҫак сӗнӗве пысӑк савӑнӑҫпа хуравланӑ, мероприятие ирттерессинче хатӗрленӳ ыйтӑвӗсене татса парас тӗлӗшпе пысӑк пулӑшу панӑ.
Ситекре «Питрав пуххи» чӑваш культура фольклор уявӗ иртнӗ // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/y-la-y-rke/2 ... tn-3850624