New
Хӑвӑртлӑх икӗ хут, виҫӗ хут, тӑватӑ хут тата малалла та ҫаплах ӳссе пырсан, варринелле туртакан вӑй 4, 9, 16 хут тата малалла та ҫаплах ӳссе пырать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тепӗр енчен, маховой урапан тӗнӗлрен тӗрлӗ инҫӗшре тӑракан точкисем, пӗртан хисеп ҫавӑрӑнса илеҫҫӗ пулсан та, пӗр вӑхӑтра тӗрлӗ радиуслӑ ҫавракӑшсем ҫырса ҫавӑрӑнаҫҫӗ, хӑвӑртлӑхсем хӑйсемех радиуспа пропорциллӗ пулса тӑраҫҫӗ; ҫавӑнпа та хӑвӑртлӑха радиус урлӑ кӑтартнинн пӗрремӗш формулӑн числительне лартсан, радиус квадрачӗ пулса тӑрать, ҫавӑн пирки, вака R ҫине кӗскетнӗ хыҫҫӑн, радиус числительте ҫеҫ юлать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр ҫул кукӑрӗ тӗлӗнчех тӗрлӗ хӑвӑртлӑхпа каякан поездсем, хӑвӑртлӑхне кура, рельссем ҫипе тӗрлӗ вӑйпа пусаҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗрремӗшӗ улшӑнман радиуса тивӗҫлӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗрремӗшӗнче радиус знаменательре тӑрать, иккӗмӗшӗнче — числительре.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫиелтен пӑхсан, вӑйӑн малтанхи икӗ формули пӗр-пӗринпе килӗшмен пек туйӑнать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опытсем, маларахра кӑтартнӑ формулӑпа килӗшсе, ҫакна кӑтартса параҫҫӗ: ҫавракӑшӑн радиусӗ пӗр пек чух вӑй хӑвӑртлахӑн квадрачӗпе тӳрӗ пропорцциллӗ; период пӗр пек чух вӑй япала ҫавӑрӑнакан ҫавракӑшӑн радиусӗпе тӳрӗ пропорциллӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Динамометр тӑсӑлни вӑйӑн пысӑкӑшпе кӑтартать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кирепуканӗ кӑкарнӑ шнура динамометр ҫыхса ҫавӑрса, айккинелле тапакан тата варринелле туртакан вӑйсен пысӑкӑшне виҫсе пӗлме пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Варринелле туртакан вӑйӑн пысӑкӑшне механикӑн иккӗмӗш ааконӗ тӑрӑх шутласа кӑлараҫҫӗ: F = mа; а вырӑнне варринелле хӑвӑртланнин 117 §-ра кӑтартса панӑ пӗлтерӗшне лартсан, варринелле туртакан вӑй валли пирӗн ҫакӑн пек формула пулать:
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗтӗмлетсе каласан, варринелле туртакан вӑй ҫавӑрӑнакан япалана, айккинелле тапакан вӑй — ҫыхӑнуна тивет.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кирек епле вагон та ҫул пӑрӑнчӑкӗнче пынӑ чухне ҫакӑн пек ӗҫех пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Валак шара тивни — шара лекнӗ варринелле туртакан вӑй пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫаврака валак ҫинче выртакан шара пырса тӗртнӗ; пӗрре илнӗ хӑвӑртлӑха инерцие пула улӑштармасӑр хӑварма тӑрӑшни валак ҫине пусать (инерцин валака лекнӗ айккинелле тапакан вӑйӗ).
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шнурта пулакан тапӑм вӑйӗ, кирепуканне лекнӗскер, варринелле туртакан вӑй пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑ ӗнтӗ шнура лекнӗ айккинелле тапакан вӑй пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шнур ҫинче ҫакӑнса тӑракан кирепуканне алла сиктерсе шнур тӑрӑх хускатар; унӑн v хӑвӑртлӑх пулса тӑрать; инерцие пула кирепуканӗ хӑвӑртлӑх еннелле кайма тӑрӑшать те шнура туртса хытарать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑрӑнса куҫнин ытти тӗслӗхӗсене пӑхса тухӑпӑр.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Механикӑн виҫҫӗмӗш законӗ тӑрӑх, вӗсем иккӗшӗ пӗр-пӗринпе пӗртан тата пӗр-пӗрне хирӗҫле май каяҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Икӗ вӑй та — варринелле туртаканни те, айккинелле тапаканни те — яланах пӗр вӑхӑтра тухаҫҫӗ тата пӗр вӑхӑтра пӗтеҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.