Шырав
Шырав ĕçĕ:
Кунсӑр пуҫне, Лев Степановичӑн дворньӑна хӑйне кирлӗ пек воспитани пама ҫав тери пысӑк пултарулӑх пулнӑ, ун пек пултарулӑх пирӗн вӑхӑтра пачах та ҫухалчӗ ӗнтӗ, вӑл ҫынсене мӗн ҫамрӑкранпах калама та ҫук хӑраса пурӑнма вӗрентнӗ; ҫавна пула унӑн фаворичӗ тата лазутчик пулнӑ камердинерӗ — Тит Трофимов та, пӗтӗм дворньӑна хӑратса пурӑнакан ҫын, улпут арӑмӗ хушнисене те ытла яланах итлеменскер, чунӗ уҫӑлнӑ тата чӗрере мӗн пуррине пӗлтерес килнӗ самантсенче тӳррӗнех каласа панӑ: улпут ҫывӑракан пӳлӗме вӑл нихҫан та хӑрамасӑр кӗмен, пуринчен ытла ирсерен, Лев Степанович кӑмӑлӗ паян мӗнлине пӗлмен чух.
II // Леонид Агаков. Герцен А. И. Вӑрӑ чакак: повеҫсем; Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 104 с. — 30–98 с.
Пурте ӗнтӗ мӗн пулнине пӗлсе ҫитсе сӑхсӑхса саланма пуҫланӑччӗ, анчах ҫав самантрах: «улпут майри, улпут майри» — тенӗ сасӑсем илтӗнчӗҫ те, пурте каллех кӗпӗрленсе, ӑна ҫул парас тесе хӗсӗнсе тӑчӗҫ, ҫапах та кашниех вӑл мӗн тӑвассине курасшӑн пулчӗҫ.
XI // Михаил Сироткин. Толстой Л.Н. Поликушка: повесть; М. Сироткин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1935. — 98 с.
Эпӗ улпут майри умӗнче тӑтӑм, улпут хӗрӗ алӑк хыҫӗнче музыка калать.Я так-то перед ней стоял, перед барыней, у горки, а барышня там, за дверью, закатывала.
IV // Михаил Сироткин. Толстой Л.Н. Поликушка: повесть; М. Сироткин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1935. — 98 с.
Ҫавӑнпа малтанлӑха Поликея улпут майри патне чӗнтерни килентернӗ: улпут майри патне, паллах, ырӑшӑн чӗнмеҫҫӗ.И ей в первую минуту приятно было слышать, что Поликея зовут к барыне: должно быть, не за добром.
III // Михаил Сироткин. Толстой Л.Н. Поликушка: повесть; М. Сироткин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1935. — 98 с.
Егор Михайлович приказчик шучӗпе, доклад вӑл — чапрас урасем ҫинче, кӗтесре тӑп тӑрса, диван ҫинче ларакан улпут майри ҫине пӑхса, унӑн ниме кирлӗ мар пушӑ параппанӑн итлесси пулнӑ, темӗн тӗрлӗ майпа та ӑна хӑйӗн сӗнӗвӗсене хӑвӑртрах йышӑнтарса улпут майри вӑл сӗннисене хирӗҫ «аван аван» тесе калассине кӗтесси пулнӑ.
I // Михаил Сироткин. Толстой Л.Н. Поликушка: повесть; М. Сироткин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1935. — 98 с.
— Моккей ятлӑ улпутӑн Пилӗк тарҫӑ пулнӑ-мӗн, Халь улпут хӑй тарҫӑра, Чи-ра-ра, та-ра-ра!У барина, у Мокея, Было пятеро лакеев, Ныне барин Мокей Сам таков же лакей!
I сыпӑк // Леонид Агаков. Горький М. Артамоновсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 300 с.
Улпут ҫук ҫынна пӗр хуршӑн укҫа та, тырӑ та панине пӗр пуян ҫын илтнӗ те, пилӗк хур ӑшаласа, улпут патне илсе кайнӑ.
Пӗр ҫын хур уйӑрни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Хайхискер ҫӗҫӗ илет те, хур пуҫне касса илсе, улпута тыттарать: «Эсӗ кил пуҫӗ, ак сана пуҫ», — тет; унтан, ӑйхине касса илсе, улпут арӑмне парать: «Санӑн, килте ларса, кил тирпейне кӳрсе пурӑнмалла, акӑ сана ӑйхи, — тет; урисене касса, ывӑлӗсене парать: — Акӑ сире урисем, аҫӑр ҫулӗпе ҫӳремелле пултӑр», — тет.
Пӗр ҫын хур уйӑрни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Пӳлӗм тӑрӑх юланутпа улпутсем, улпут арӑмӗсем ҫӳреҫҫӗ; ҫавӑнтах пирӗн пек пӗчӗк ачасем те ҫӳреҫҫӗ.И по этой комнате ездили верхом господа и барыни и такие же мальчики, как мы.
Эпӗ юланутпа ҫӳреме вӗренни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
— Улпут пек, калатӑп-ҫке, улпут пек, — тутине ҫулакаласа илчӗ Шерккей.— Как барин, истинно, как барин, — вытер сальные губы Шерккей.
V. Ӑшаланӑ ӑсан хака ларать // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.
— Мужик пуять те — улпут пулма тӑрӑшать, улпут чухӑнланать те мужик патнелле пырать.— Мужик богатеет — в баре прет, барин беднеет — к мужику идет.
XXV // Леонид Агаков. Горький, Максим. Амӑшӗ: [Роман] / М. Горький. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 362 с.
Ҫапах та, улпут майри ҫук чухне ун ячӗпе ҫав пичетех пуснӑ тепӗр ҫыру килсен, вӑл вуласа пама улпут арӑмне мар, хваттерте пурӑнакансенчен пӗрине ыйтнӑ.
XXV // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.
Ватӑ улпут арӑмӗ ун ҫине тӗлӗнсе пӑхнӑ, Анна та — вӑл хӑйӗн хутаҫне кухньӑна леҫнӗ те ӗнтӗ, юбка аркине ҫӳлелле хӗстерсе улпут майри ҫумасӑр хӑварнӑ урая ҫунӑ пулнӑ — хӑвӑртрах юсанкаласа Джон патне чупса тухнӑ.
XVI // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.
Ҫыннисем те хӑйсем камне лайӑх пӗлеҫҫӗ… жид пулсан — жид, мужик пулсан — мужик, улпут пулсан — улпут.Люди знают свое место… жид так жид, мужик так мужик, а барин так барин.
XV // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.
Унпа юнашар вӗр-ҫӗнӗ ҫи-пуҫ тӑхӑннӑ, пӗртте еврей пек курӑнман улпут ачи тӑнӑ пулин те, улпучӗ каялла ҫаврӑнса пӑхсанах, Матвей те вара ку чӑнах та еврей пулнине пӗрре пӑхсах чухласа илнӗ, ҫитменнине тата вӑл хамӑр, Могилев е Житомир, Минск е Смоленск таврашӗнчи еврей пулни пӑхсах курӑннӑ, — тин ҫеҫ пасартан таврӑнать, хӑйӗн ҫи-пуҫне нимӗҫ тумӗпе улӑштарса тӑхӑннӑ тейӗн.
VI // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.
Асли, халӗ ҫар службинче тӑраканни, таврӑнсан, вӑрман улпучӗ пулатӑп, тесе ҫырать — ашшӗ пек «суя улпут ҫеҫ» мар, чӑн-чӑнни.
Вӑрман сыхлавҫи // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.
— Улпут… э, улпут!
Тӑнкӑртатать // Василий Хударсем. Тургенев И.С. Тӑнкӑртатать: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1941. — 36 с. — 3–27 с.
Мӗнпур хуйхӑшӑн айӑплӑ ҫын, урапа ҫине улӑхса ларчӗ те сигара туртса ячӗ, вара тӑваттӑмӗш ҫухрӑмра, ҫул пӑрӑннӑ ҫӗрте, Кирсановсен пӗр касӑпа тӑсӑлса кайнӑ именийӗ тата ҫӗнӗрен лартнӑ улпут ҫурчӗ юлашки хут курӑнса ҫухалсан, вӑл сурчӗ те: «Ылханлӑ улпут чӗпписем», — тесе мӑкӑртатса илчӗ, унтан шинельпе ҫӑттӑнрах чӗркенсе ларчӗ.
XXIV // Феофан Савиров. Тургенев И.С. Ашшӗсемпе ывӑлӗсем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 206 с.
Мана халь пӗр улпут каласа пачӗ, вӑл госпожа ой-ой-ой, терӗ; улпучӗ те ухмахрах пулас.Мне сейчас сказывал один барин, что эта госпожа — ой-ой-ой; да барин-то, кажется, дурак.
XIV // Феофан Савиров. Тургенев И.С. Ашшӗсемпе ывӑлӗсем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 206 с.
Улпут усал пулсан, тепӗр кӗлмӗҫ улпута тухсан, тата ҫӗр хут усалтарах пулать!
XX // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.