Шырав
Шырав ĕçĕ:
Ҫак шара автомобиль маччинчен маятник евӗрлӗ ҫакса ярсан, вӑл мӗнле ҫакӑнса тӑрӗ?
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Шар евӗрлӗ кӗленче савӑта тӗрлӗ плотноҫлӑ шӗвексем, сӑмахран, ҫу, шыв, ртуть ярса, ун ҫине пробка татӑкӗсем пӑрахса, кӗленче шара центробежнӑй машинӑпа ҫавӑрма тытӑнсан, вара шӗвексем уйрӑм ункӑсем туса вырнаҫаҫҫӗ: тулашӗнче — ртуть, шаларахра — шыв, унтан — ҫу (ҫу ҫийӗнче пробка татӑкӗсем ишсе ҫӳреҫҫӗ), юлашкинчен, чи шалта, сывлӑш юпи пулнине асӑрхама пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пысӑк шара ҫавӑрӑну тӗнӗлӗ патне ҫывхартса, машинӑна ҫавӑрнӑ чухне шарсем стержень тӑрӑх куҫмалла мар шайлаштарса лартма пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӗрлӗ массӑллӑ икӗ шара пӗр-пӗринпе ҫиппе пӗрлештернӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Валак шара тивни — шара лекнӗ варринелле туртакан вӑй пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫаврака валак ҫинче выртакан шара пырса тӗртнӗ; пӗрре илнӗ хӑвӑртлӑха инерцие пула улӑштармасӑр хӑварма тӑрӑшни валак ҫине пусать (инерцин валака лекнӗ айккинелле тапакан вӑйӗ).
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Авӑнчӑк ҫавӑрӑнакан шара тивнин вӑйӗ ӗнтӗ варринелле туртакан вӑй пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Механикӑн виҫҫӗмӗш законӗ тӑрӑх, авӑнчӑк шара пӗртан тата хирӗҫле май выртакан вӑйпа тивет, ҫапла вара вӑл радиус тӑрӑх центр еннелле выртать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шара тӗнӗл ҫинче ҫавӑрӑнакан стержень ҫине тӑхӑнтарса лартнӑ; стерженӗн тӗнӗлпе хирӗҫле вӗҫне кукӑртса хунӑ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Икӗ ҫӑмӑл шара ҫиппе ҫыхса, пӗр-пӗринчен S сантиметр хушӑ хӑварса, ҫакса ярӑпӑр та вӗсем хушшине питӗ пысӑк хӑвӑртлӑхпа вӗрме тытӑнӑпӑр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак шара горизонтальлӗ тӳремҫи ҫине хурсан, унӑн равновесийӗ равновесин мӗнле случайӗ пулать (ӑнлантарса парӑр)?
3. Вӑй моменчӗ ҫинчен ӑнлантарни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Апла пулсан, шара е мӗнле те пулин урӑх япалана икӗ пӗртан тата пӗр-пӗрне хирӗҫле вӑй лекнӗ пулать: пӗри — япалан йывӑрӑшӗ, тепри — опора реакцийӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шара кусма парас мар тесен, ӑна тӳремҫине параллельлӗ мӗнле вӑйпа тивмелле?
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
8. Ҫак линие тӗрӗс туртнипе туртманнине тӗрӗслӗр; ӑна тӗрӗслеме карандаша траекторин тӗрлӗ точкисем тӗлне тытса, кашни хутӗнче шара валашка тӑрӑх тӗртсе ямасӑр 2-мӗш пунктра кӑтартнӑ пекех кустарса ямалла.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Шара валашка тӑрӑх тӗртсе ямасӑр темиҫе хут ӳкерсе, шар ҫулӗн валашкаран аякрарах пӗр-пӗр точкине асӑрхӑр.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пластинкӑна К мӑлатукпа ҫапсан, пластинка m шара горизонтальлӗ ҫапать тата ҫав вӑхӑтрах m₁ шара ирӗклӗ ӳкме парать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав приборта металран тунӑ В пластинкӑн ҫӳлти вӗҫне хӗстерсе хунӑ, аялти вӗҫӗпе вӑл m₁ шара ӳкесрен чарса тӑрать, вӑл тата хӑма хӗрринче выртакан m шара тӗртӗнсе тӑрать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Икӗ пӗр пек шартан пӗрне аяккалла туртса хурса (калӑпӑр, сылтӑм енчи шара D тӗлне туртса хурса) алӑран вӗҫерсе ярсан, пӗрремӗш шар иккӗмӗшне пырса ҫапать; пырса ҫапать те, хӑй чарӑнса ларать, иккӗмӗшӗ вара пӗрремӗш шара туртса хунӑ инҫӗшех (АС = ВD) сиксе каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чӑнах та, ара, тӗрлӗ шара пӗр пек вӑйпа персе кустарса ярсан, вӗсем пӗр площадкӑрах тӗрлӗ инҫӗше кайса чарӑнаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шара ҫурта умӗнче тытса тӑрса хуллен ҫавӑрӑр.
Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.