Corpus of the Chuvash language

11. Архимед законӗн ӑнланӑвӗ мӗнле?

Help to translate

III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Вӑя ҫакӑн пек определени пани механикӑн иккӗмӗш законӗн тӗп ӑнланӑвӗ пулса тӑрать.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Ҫывӑх ҫыннӑрсен пулӑшӑвӗпе ӑнланӑвӗ те чунри ҫуната ҫӗклетӗр, тарават та ӑш пиллӗ кил хуҫин ыр кӑмӑллӑх вучахне татах та хӗмлентерсе тӑтӑр.

Help to translate

Тӑванлӑха яланах упрасчӗ // Вероника ИВАНОВА. http://kanashen.ru/2023/07/28/%d1%82a%d0 ... 81%d1%87e/

Класлӑ обществӑра писателӗн шухӑшӗ, ӑнланӑвӗ, ӗмӗчӗ, идеалӗ пӗр-пӗр клас шухӑшӗ, ӑнланӑвӗ, ӗмӗчӗ, идеалӗ пулса тӑрать.

Help to translate

Дмитрий Исаев ҫырӑвӗсене вуласан... // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 2(95)№ — 97-99 с.

Кашни писателӗн хӑйӗн шухӑшӗ, ӑнланӑвӗ, ӗмӗчӗ, идеалӗ пур, вӑл хӑйӗн произведенийӗнче ҫав шухӑша каласа пама тӑрӑшать, пурнӑҫа хӑй мӗнле ӑнланать, ҫавӑн пек ӑнлантарса парать.

Help to translate

Дмитрий Исаев ҫырӑвӗсене вуласан... // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 2(95)№ — 97-99 с.

Ҫынсен ӑнланӑвӗ пысӑк иккен, вӗсем, темле йывӑр пулсан та, колхозри ӗҫрен пӑрӑнмаҫҫӗ, вӑйпитти арҫынсемсӗрех килхуҫалӑхне илсе пыма та, колхоз ӗҫне тума та ӗлкӗреҫҫӗ.

Help to translate

XXVIII // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

— Вӑт мӗнле иккен тӑлмачӑ пуласси: икӗ сӑмаха та вун тӗрлӗ куҫарма пулать, анчах пӗри те вырӑссен ӑнланӑвӗ пек пулмасть.

Help to translate

2 // Петр Осипов. Осипов П.Н. Пиччӗшӗпе шӑллӗ: роман. Шупашкар: Чӑваш чӗнеке издательстви, 1977. — 352 с.

Унӑн поварӗн ӑнланӑвӗ тӑрӑх, ҫак кухньӑн вӑрттӑнлӑхӗ кашни апат-ҫимӗҫӗн чӑн-чӑн тутине тӗпренех улӑштарасси пулнӑ: ӑста пӗҫернӗ какай тутийӗ пулӑ тути пек пулнӑ, пулӑ — кӑмпа пек, макарон — тар пек пулнӑ; анчах ромб е трапеци формине йышӑнмасӑр яшка ҫине пӗр кишӗр те лекеймен вара.

Тайна которой, по понятиям его повара, состояла в полном изменении естественного вкуса каждого кушанья: мясо у этого искусника отзывалось рыбой, рыба — грибами, макароны — порохом; зато ни одна морковка не попадала в суп, не приняв вида ромба или трапеции.

Хорьпе Калиныч // Николай Степанов. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 3–16 с.

Хуа хӑй арӑмне хирӗҫ чӗнмен, анчах апла пулин те, вӗсен ӑнланӑвӗ пӗр пек пулман.

Хотя стрелок Хуа почти ни в чем не перечил жене, их мнения все же во многом расходились.

XX // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Халӑхӑн класлӑ ӑнланӑвӗ кирлӗ пек ҫирӗпленсе ҫитмен.

Классовое сознание масс не успело подняться на должную высоту.

I // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Коммунистсен партийӗ пулӑшнипе нумай миллионлӑ Китай хресченӗсем хӑйсен ӗмӗрхи пусмӑрҫисене хирӗҫ кӗрешӗве ҫӗкленнине тата вӗсен политикӑлла ӑнланӑвӗ анлӑланса пынине Чжоу Ли-бо пысӑк пултарулӑхпа кӑтартса пама пултарнӑ.

Чжоу Ли-бо удалось мастерски показать рост сознания многомиллионного китайского крестьянства, которое с помощью коммунистической партии поднялось на борьбу со своими вековыми угнетателями.

Умсӑмах // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 3–12 с.

Вӗсен хӑйсен ӑнланӑвӗ пулнӑ пулас, анчах вӑл пирӗнни пек марччӗ, ҫавна пула эпир пуш сӑмахсем курнӑ ҫӗрте вӗсем туйӑм шыратчӗҫ, тӑрӑхланине чӑнласа калани вырӑнне йышӑнатчӗҫ т. ыт. те.

Может быть, у них было свое понимание, но оно до того не сходилось с нашим, что там, где мы уже видели фразу, они видели чувство, наша ирония была для них правдой, и т. д.

XXIX сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Вӑл хӑйӗн пӗр-пӗччен пурнӑҫне хӑнӑхса пынӑ май, килхушшине тата урама ытларах та ытларах юратакан пулса пынӑ май — вӑл ӗнтӗ, хапхана питӗрнӗ пулсан та, икӗ йытта сӑнчӑртан вӗҫертсе янӑ пулин те, ҫӗрле ик-виҫӗ хут тӑрса килхушшине йытӑ тимлӗхӗпе пӑхса ҫаврӑннӑ, — унӑн ҫавӑрнӑҫулӑхӗ, вашаватлӑхӗ пӗтсе пынӑ, ӑнланӑвӗ ансӑрланнӑҫемӗн ансӑрланнӑ, шухӑшӗсем пӑтравлӑрах, тӗксӗмрех пулса пынӑ.

По мере того как он свыкался с своей одинокой жизнию, по мере того как страсть к двору и к улице у него делалась сильнее и доходила до того, что он вставал раза два, три ночью и осматривал двор с пытливым любопытством собаки, несмотря на то, что вороты были заперты и две настоящих собаки спущены с цепи, — в нем пропадала и живость и развязность, круг его понятий становился уже и уже, мысли смутнее, тусклее.

I // Леонид Агаков. Герцен А. И. Вӑрӑ чакак: повеҫсем; Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 104 с. — 30–98 с.

Каярахпа ҫак туйӑм, ӳссе, аталанса пырса, ҫирӗп ӑс-тӑн ӑнланӑвӗ пулса тӑчӗ.

которое, все более и более проникая в сознание, привело меня к убеждениям,

Суд // Юхма Мишши,Асклида Соколова. Воскресенская, Зоя Ивановна. Амӑш чӗри: Мария Александровна Ульянова пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 286 с.

Социалла тытӑмсемпе производствӑлла хутшӑнусен формисем улшӑннӑ, вӗсемпе пӗрле ҫынсен илем ӑнланӑвӗ, илемлӗх туйӑмӗ, вӑл е ку искусство тӗсне хакласси урӑхланнӑ.

Менялись формы производственных отношений и социальные системы, а с ними и понятия людей о прекрасном, их эстетический вкус1, их отношение к тому или иному виду искусства.

Хӑвна ху вӗрентни // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Епле тӗттӗмлӗх те салхулӑх пусса илчӗ ӑна, вилӗм ҫинчен унӑн чи малтанхи ӑнланӑвӗ пуҫтарӑнсан!

Какой мрак и тоска охватили его от формулированного в первый раз понятия о смерти.

Тара панӑ картишӗ // Уйӑп Мишши. Гарин-Михайловский Н.Г. Тёмӑн ача чухнехи пурнӑҫӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 164 с. — 3–157 с.

Хальхи вӑхӑтра пӗр-пӗрин пулӑшӑвӗпе ӑнланӑвӗ нихҫанхинчен те пӗлтерӗшлӗ.

Help to translate

Кун йӗркине пӑхӑнмалла // Н. Урукова. Елчӗк Ен, 2020.04.08

Листницкий туйрӗ ҫакна; туйрӗ те, хӑйӗн тӗрӗсмарлӑхне унчченех сиссе тӑнӑ вӑрттӑн ӑнланӑвӗ чӗринче йывӑррӑн йӑшӑлтатса илчӗ.

Листницкий чувствовал, что заворошилось наглухо упрятанное сознание собственной неправоты.

XII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Вӑрҫӑ ӑнланӑвӗ вара ҫавӑнтах пӗтсе те ларать, ун чух, паллах ӗнтӗ, ҫак «йӗркене иккӗлет!» те «сылтӑмалла ҫурма ҫаврӑну!» таврашсем нихӑҫан та, нихӑҫан та пулмаҫҫӗ, мӗншӗн тесен вӗсем ним тума та юрӑхсӑр…

И сейчас же война станет немыслимой, и уж никогда, никогда не будет этих «ряды вздвой!» и «полуоборот направо!» — потому что в них не будет надобности.

VI // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 144–392 с.

Тытӑҫусем пач та француз офицерӗсене мар, — мӗншӗн тесен чыслӑх-хисеплӗх ӑнланӑвӗ, ҫитменнине тата ӳстерсе ӑнланасси, кашни француз юнӗнчех, — нимӗҫсенне те мар, — мӗншӗн тесен мӗнпур нимӗҫ ҫуралнӑранпах ӗренкӗлле те йӗркеллӗ, — шӑп та шай пире, пире, пире кирлӗ!

Именно не французским офицерам необходимы поединки, — потому что понятие о чести, да еще преувеличенное, в крови у каждого француза, — не немецким, — потому что от рождения все немцы порядочны и дисциплинированны, — а нам, нам, нам!

IV // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 144–392 с.