Corpus of the Chuvash language

5. Вӗсем ылтӑн илччӗр, сенкер ҫӑм, хӗрхӗлтӗм, йӑм хӗрлӗ ҫӑм, виссон илччӗр, 6. ылтӑнран, сенкер ҫӑмран, хӗрхӗлтӗм, йӑм хӗрлӗ ҫӑмран тата пӗтӗрнӗ ҫипрен тӗртнӗ виссонран ӑстайлӑ ӗҫлесе ефод туччӑр.

5. Пусть они возьмут золота, голубой и пурпуровой и червленой шерсти и виссона, 6. и сделают ефод из золота, из голубой, пурпуровой и червленой шерсти, и из крученого виссона, искусною работою.

Тух 28 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

3. Эсир вӗсенчен илме тивӗҫлӗ парнесем акӑ ҫаксем: ылтӑн, кӗмӗл, пӑхӑр, 4. сенкер ҫӑм, хӗрхӗлтӗм ҫӑм, йӑм хӗрлӗ ҫӑм, виссон, качака [ҫӑмӗ], 5. хӗрлӗ тутарнӑ така тирӗсем, кӑвак тирсем, ситтим йывӑҫӗ, 6. ҫутаткӑҫ валли — йывӑҫ ҫӑвӗ, ҫу сӗрмешкӗн тата тӗтӗрмешкӗн — ырӑ шӑршӑлӑх, 7. оникс чулӗ, ефодпа# кӑкӑрлӑх валли — харша лартмалли чулсем.

3. Вот приношения, которые вы должны принимать от них: золото и серебро и медь, 4. и шерсть голубую, пурпуровую и червленую, и виссон, и козью [шерсть], 5. и кожи бараньи красные, и кожи синие, и дерева ситтим, 6. елей для светильника, ароматы для елея помазания и для благовонного курения, 7. камень оникс и камни вставные для ефода и для наперсника.

Тух 25 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Эмиль амӑшӗ ҫӑм арлама ларать, Эмильпе Ида валли ҫӑм нуски ҫыхма ҫӑма вӑл ҫав тери ҫинче арлать.

Мама Эмиля сидела за прялкой — она пряла тонкую белую шерсть на носки Эмилю и Иде.

Тунтикун, декабрӗн ҫирӗм улттӑмӗшӗнче, Эмиль Катхультра пысӑк тӑкак туни, Коямнадиршӑ кашкӑр шӑтӑкне кӗрсе ӳкни // Галина Матвеева. Линдгрен А. Лённебергӑри Эмиль мыскарисем: повесть; чӑвашла Г.А. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2018. — 203 с.

47. Тилҫе чирӗ тумтир ҫинче пулсассӑн, ҫӑм тумтир ҫинче е йӗтӗн тумтир ҫинче, 48. е йӗтӗн ҫиппинчен, е ҫӑм ҫиппинчен тунӑ кумӑ ҫинче е ураҫӑ ҫинче пулсассӑн, е тата сӑран ҫинче, е сӑранран тунӑ пӗр-пӗр япала ҫинче пулсассӑн, 49. тумтир ҫинчи е сӑран ҫинчи, е кумӑ ҫинчи, е ураҫӑ ҫинчи, е пӗр-пӗр сӑран япала ҫинчи пӑнчӑ симӗсрех е хӗрлӗрех пулсассӑн, ку — тилҫе чирӗ: ӑна священника кӑтартмалла; 50. священник чире тӗрӗслесе пӑхӗ те чир лекнӗ япалана ҫичӗ куна хупса хурӗ; 51. ҫиччӗмӗш кунне священник чир ернӗ япалана тепӗр хут тӗрӗслесе пӑхӗ, эхер те чирӗ тумтир тӑрӑх е кумӑ тӑрӑх, е ураҫӑ тӑрӑх, е сӑран тӑрӑх, е сӑранран тунӑ пӗр-пӗр япала тӑрӑх сарӑлнӑ пулсассӑн, ку — ҫиекен тилҫе, таса мар чир; 52. священникӑн ҫав тумтире е куммине, е ҫӑмран, е йӗтӗнрен тунӑ ураҫҫине, е чир ернӗ кирек мӗнле сӑран япалана та ҫунтарса ямалла, мӗншӗн тесессӗн ку — ҫиекен тилҫе: ӑна вут-ҫулӑм ҫинче ҫунтарса ямалла.

47. Если язва проказы будет на одежде, на одежде шерстяной, или на одежде льняной, 48. или на основе, или на утоке из льна или шерсти, или на коже, или на каком-нибудь изделии кожаном, 49. и пятно будет зеленоватое или красноватое на одежде, или на коже, или на основе, или на утоке, или на какой-нибудь кожаной вещи, - то это язва проказы: должно показать ее священнику; 50. священник осмотрит язву и заключит зараженное язвою на семь дней; 51. в седьмой день осмотрит священник зараженное, и если язва распространилась по одежде, или по основе, или по утоку, или по коже, или по какому-либо изделию, сделанному из кожи, то это проказа едкая, язва нечистая; 52. он должен сжечь одежду, или основу, или уток шерстяной или льняной, или какую бы то ни было кожаную вещь, на которой будет язва, ибо это проказа едкая: должно сжечь на огне.

Лев 13 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

21. Чӗри хушнипе, кӑмӑлӗ туртнипе ҫынсем пуху чатӑрӗ тумашкӑн, унта мӗн кирлине пурне те тумашкӑн, [пӗтӗм] сӑваплӑ тумтире тумашкӑн мӗн-мӗн кирлине илсе Ҫӳлхуҫана парне кӳнӗ; 22. упӑшкисем арӑмӗсемпе пӗрле пынӑ, пурте чӗри хушнипе ҫӗрӗсем, алкасем, куҫлӑ ҫӗрӗсем, хӑлха ункисем, тӗрлӗ ылтӑн япала илсе пынӑ, Ҫӳлхуҫана ылтӑн кӳрес теекенӗ кашниех ҫапла тунӑ; 23. камӑн сенкер тӗслӗ, хӗрхӗлтӗм тата йӑм хӗрлӗ тӗслӗ ҫӑм, виссон, качака ҫӑмӗ, хӗрлӗ тутарнӑ така тирӗсем, кӑвак тирсем пулнӑ, вӗсем ҫавна илсе пынӑ; 24. кӗмӗл е пӑхӑр параканӗ кашнийӗ ӑна Ҫӳлхуҫана парне кӳме илсе пынӑ; камӑн ситтим йывӑҫӗ пулнӑ, вӑл ӑна кӗлӗ чатӑрне кирлӗ ҫӗре илсе пырса панӑ; 25. ӑстайлӑ хӗрарӑмсем пурте арланӑ, вара сенкер тӗслӗ, хӗрхӗлтӗм тата йӑм хӗрлӗ тӗслӗ ҫип, виссон пырса панӑ; 26. арлама пӗлекен пур арӑм та хӑйӗн чӗри хушнипе качака ҫӑмӗ арланӑ; 27. халӑх пуҫлӑхӗсем ефодпа кӑкӑрлӑх валли оникс чулӗ тата харшаласа лартмалли чулсем, 28. ырӑ шӑршӑлӑх, ҫутаткӑҫ валли тата сӗрмелли ҫу тума, ырӑ шӑршӑ тӗтӗрмелли тума йывӑҫ ҫӑвӗ илсе пынӑ.

21. И приходили все, которых влекло к тому сердце, и все, которых располагал дух, и приносили приношения Господу для устроения скинии собрания и для всех потребностей ее и для [всех] священных одежд; 22. и приходили мужья с женами, и все по расположению сердца приносили кольца, серьги, перстни и привески, всякие золотые вещи, каждый, кто только хотел приносить золото Господу; 23. и каждый, у кого была шерсть голубого, пурпурового и червленого цвета, виссон и козья шерсть, кожи бараньи красные и кожи синие, приносил их; 24. и каждый, кто жертвовал серебро или медь, приносил сие в дар Господу; и каждый, у кого было дерево ситтим, приносил сие на всякую потребность для скинии; 25. и все женщины, мудрые сердцем, пряли своими руками и приносили пряжу голубого, пурпурового и червленого цвета и виссон; 26. и все женщины, которых влекло сердце, умевшие прясть, пряли козью шерсть; 27. князья же приносили камень оникс и камни вставные для ефода и наперсника, 28. также и благовония, и елей для светильника и для составления елея помазания и для благовонных курений.

Тух 35 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Сӑран варринче — ҫӑм ҫӑмхи, вӑл Рассказово ӑстисен авалхи алӗҫне — ҫӑм япаласем ҫыхнине — сӑнлать.

В центре шкуры — клубок шерсти — символизирует старинное кустарное производство Рассказовских мастеров — вязание шерстяных изделий.

Рассказово гербӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A0%D0%B0%D ... 0%B1%D3%97

Хӗрлӗ ҫинчи чӑпар эрешсене ҫӑм ҫиппе (тӗве ҫӑмӗнчен арланипе) тӗртсе тунӑ, вӗсенче хӗрлӗ, сарӑ, ҫутӑ сарӑ, ешӗл симӗс, йӗпкӗн симӗс тӗссем палӑрса тӑнӑ.

Help to translate

Анатри чӑвашсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

— Ҫӑм тенӗрен, мана та ҫӑм кирлӗ пулать-ха, Кулюкка.

Help to translate

Ял тавра кашкӑрсем ҫӳреҫҫӗ // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

Урисене шурӑ ҫӑм чӑлха ҫинчен хура ҫӑм нуски тӑхӑннӑ, ҫӗн ҫӑпата сырнӑ.

Help to translate

III // Никифор Мранька. Мранька Н.Ф. Ӗмӗр сакки сарлака. Роман. 1-мӗш том. Виҫҫӗмӗш кӑларӑм. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 592 с.

Упӑшки хӑй патне пырсан: — Малтан ҫак ҫӑм калуша тӑхӑн-ха. Ват ҫын ҫара уран ҫӳрени мӗн илемӗ пур? Ҫӗрӗ те чӗрӗ, — тесе, ҫӑм калуша Ҫтаппан умне лартрӗ.

Help to translate

II // Никифор Мранька. Мранька Н.Ф. Ӗмӗр сакки сарлака. Роман. 1-мӗш том. Виҫҫӗмӗш кӑларӑм. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 592 с.

Анне пичче валли ҫӑм тӑла тума ҫӑм ҫитменни ҫинчен тарӑхса калаҫрӗ.

Help to translate

Кӗслеҫӗ // Трубина Мархви. Трубина М. Ача чухнехи. Повесть. Калавсем. — Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 288 с. — 3–192 с.

Карчӑкӑн тата ӗҫӗ пӗтмен пулмалла: вӑл алкумне тухса хура ҫӑм ҫиппи илсе кӗнӗ, ача ҫиттине, кипкине сирсе, унӑн алли, ури сыпписене ҫӑм ҫиппипе ҫыхнӑ.

Help to translate

Пролог // Трубина Мархви. Трубина М. Ача чухнехи. Повесть. Калавсем. — Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 288 с. — 3–192 с.

Сарӑ ҫӑмӗсем сӑтӑрӑлнӑ Питӗр кӗрӗкне тӑхӑннӑ Марьяпа ланкашка ӗнселлӗ ырхан Алешка тата ҫӑм тутӑрпа хӗресле туртса ҫыхнӑ пӗчӗк Машка урам урлӑ каҫса кайнӑ чух, казак, хапхине хупнӑ май, хура ҫӳҫ пайӑрки айӗнчи куҫӗсемпе ыррӑн мар пӑхса тӑрса юлать.

Он недобро, из-под черного чуба на лбу, глядел вслед переходившей улицу Марье, одетой в питерскую шубейку с вытертым рыжим мехом, худенькому, с болезненно крутым затылком — Алешке и маленькому Мишке, обвязанному — крест-накрест — вязаным платком…

1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Вӑл манӑн пӗтӗм ҫан-ҫурӑм ытти чӗрчунсен тирӗпе тата ҫӑмӗпе витӗнсе тӑни ҫинчен, эпӗ калаҫма пӗлни тата гуигнгнмсен чӗлхине вӗренсе ҫитни ҫинчен, эпӗ вӗсен ҫӗршывне мӗнле событисене пула килсе тухни ҫинчен, вӑл мана тумтирсӗр чухне курни ҫинчен, эпӗ каснӑ-лартнӑ еху евӗрлӗ пулни ҫинчен, анчах манӑн ӳтӗм шурӑрах та ун ҫинче ҫӑм сахалтараххи ҫинчен тата манӑн чӗрнесем кӗскереххи ҫинчен каласа панӑ.

Он сообщил, что все мое тело покрыто искусственной оболочкой, состоящей из кожи и шерсти других животных; что я владею даром речи и в совершенстве изучил язык гуигнгнмов; что я изложил ему события, которые привели меня сюда; что он видел меня без покровов и нашел, что я вылитый еху, только кожа моя побелее, волос меньше да когти покороче.

Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Кайри пӳлӗме пальтосем, рейтузсем, ҫӑм ҫӗлӗксем, ҫыхса тунӑ ҫӗлӗксем, ҫӳлӗ кунчаллӑ ҫӑм калушсем купаласа хунӑ.

Прихожая завалена пальто, рейтузами, шапочками вязаными, шапочками меховыми, ботами.

Акӑ Ҫӗнӗ Ҫулти каникул та ҫитрӗ // Илле Тукташ. Шварц, Е.Л. Пӗрремӗш класра; И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 124 с.

Мучисем, ҫирӗп ураллӑскерсем, хура шлепке, хитре ҫӑм пуставран ҫӗленӗ кожушкӑсем уртса янӑ, ҫӑварӗсенче — ялан туртнипе хуралнӑ чӗлӗмсем; тӗксӗм ӳтлӗ, хура куҫлӑ карчӑксем чунь — вӑрӑм, шурӑ ҫӑмне тул енне туса ҫӗлетнӗ кӗрӗк — тӑхӑннӑ.

Крепконогие старики в черных шляпах, в расшитых цветной шерстью кожушках, с обкуренными до черноты трубками в зубах, и смуглокожие, черноглазые старухи в гунях — шубах, вывернутых белой длинной шерстью наружу.

1 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Карашаш хӑйӗн айне сарнӑ тирӗн ҫӑмӗ тӑрӑх шӑлса илнӗ, вӑл ашшӗ ӑна така тирӗ ҫинчи ҫӑм чухлӗ выльӑх парсан та паманнине пӗлтересшӗн пулнӑ.

Карашаш провела рукой по овечьему меху, на котором сидела, намекая, что отец не отдаст её и за столько голов скота, сколько шерстинок на баране.

Ӑслӑ Жиреншепе хитре Карашаш // Михаил Андреев. Казах юмахӗсем: юмахсем. — Шупашкар: Чӑвашсен государство издательстви, 1938. — 60 с. — 12–20 с.

Хӗлле тӑхӑнмалли кӗпесене пӗр тӗслӗ е чечеклӗ йӑлтӑртатман ҫӑмран е ҫӑм ҫурмалла хушса тӗртнӗ, искусственнӑй майпа тунӑ е ҫӗр мамӑкӗнчен тӗртнӗ материалсенчен ҫӗлемелле.

Для зимних платьев используются матовые одноцветные и цветные шерстяные, полушерстяные, плотные искусственные и хлопчатобумажные материалы.

Кӗпе-тумтир // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

— Эс — мишер-миштӗркен, тӗпсакайне каптӑркан, ҫӑм ҫӑпата сыракан, ҫӑмӑл ҫӑмах ҫиекен…

— Ты, татарин-барин, мижер-кижер.

VII. «Ҫинҫе шывӗ сивӗ мар» // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.

Курӑк ҫумӗнче курӑк, ҫӑм ҫумӗнче ҫӑм пек, ҫӑра, тикӗс, вӑрӑм!

Травинка к травинке, что шерстинка к шерстинке, густота, ровнота, пышнота!

6. Виҫҫӗмӗш хӑвӑртлӑхпа // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.