Corpus of the Chuvash language

Лаврӑн ҫулҫисене тути тухмашкӑн апат-ҫимӗҫ пӗҫернӗ чухне яраҫҫӗ, оливка ҫимӗҫӗсенчен хаклӑ тӑракан оливка ҫӑвӗ кӑлараҫҫӗ, кипариссене илемшӗн лартаҫҫӗ.

лавр с душистыми кожистыми листьями, которые употребляются в качестве приправы в пищу, оливковое дерево, плоды которого дают ценное оливковое масло, кипарисы, пирамидальные хвойные деревья, которые служат для украшения.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Шывсӑр ҫӗрсене шӑвармашкӑн юханшывсем патӗнчен хирелле ӗлӗкренпех каналсем (арыксем) чавса яраҫҫӗ.

Для орошения безводных земель с давних пор отводят от рек каналы (арыки).

Пушӑ хирсен зонинче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ытла та уяр тӑракан вырӑнсенче хире шӑвараҫҫӗ — каналсем чаваҫҫӗ те ҫывӑхри юханшывсенчен е шыв тӑракан вырӑнсенчен ҫав каналсене шыв кӗртсе яраҫҫӗ.

В особенно засушливых районах проводят орошение — устраивают каналы и пускают в эти каналы воду из ближайших рек и других водоемов.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӗнӗрен экспедицисем хатӗрлесе яраҫҫӗ.

Снаряжаются новые экспедиции.

Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫав тӗлӗшпе кашни ҫул вӑйлӑ ледоколсем, самолетсем хатӗрлесе экспедицисем яраҫҫӗ.

С этой целью каждый год посылаются экспедиции из мощных ледоколов и самолетов.

Ҫурҫӗрти тинӗс ҫулӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗсе трал (ятарласа ҫыхнӑ тетел) яраҫҫӗ.

Запускают в море трал (специальную сеть).

Пулӑ промыслисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӗнекере ҫапла ҫырни те асран тухман: «Удавсем сунар кайӑкне, вӑл тем пысӑкӑш пулин те, пӗтӗм кӳлепипе, пайламасӑр, чӑмӑрла хальлӗнех ҫӑтса яраҫҫӗ. Ун хыҫҫӑн вӗсем хускалаймаҫҫӗ, варӗнчи апата ирӗлтернӗ май ултӑ уйӑх йӑшӑл та тумасӑр ҫывӑраҫҫӗ».

В книге говорилось: «Удав заглатывает свою жертву целиком, не жуя. После этого он уже не может шевельнуться и спит полгода подряд, пока не переварит пищу».

I // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Чарӑнса тӑнӑ ҫӗрте хӗрарӑмсем чум карса лараҫҫӗ те варринче вут чӗртсе яраҫҫӗ.

На остановках женщины раскидывают чум и посредине разводят огонь.

Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ун тавра тӗрлӗ тӗслӗ пайӑркасем выляма тытӑнаҫҫӗ те юрлӑ пушхире кӑвак тӗслӗ, симӗс тӗслӗ, сарӑ тӗслӗ, хӗрлӗ тӗслӗ туса яраҫҫӗ.

Заиграют вокруг нее разноцветные лучи и озарят снежную пустыню синим, зеленым, желтым и красным светом.

Ҫурҫӗрти пӑрлӑ океан // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӑлтӑрсемпе уйӑх тата хутран-ситрен поляр ҫутта ҫеҫ хура тӗттӗме сирсе яраҫҫӗ.

Только звезды, луна да временами полярное сияние разгоняют мрак.

Ҫурҫӗрти пӑрлӑ океан // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем ҫӑлкуҫӗсенчен юхса тӑракан шыва каналсем тӑрӑх йывӑҫсем патне, акнӑ тырӑ-пула патне яраҫҫӗ.

Они отводят воду источников по канавам к деревьям и посевам.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ну, ку нимех те мар, ӑна яраҫҫӗ.

Help to translate

20. «Ан ӗненӗр ӑна, ан ӗненӗр!..» // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

— Дивизие е округа яраҫҫӗ?

Help to translate

16. Осокин // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Малтан темӗн чухлӗ вӑхӑт сая яраҫҫӗ, унтан хӑйсем кӑлӑхах вӗҫнине, леш ҫӑлтӑр тахҫанах ҫуккине кураҫҫӗ…

Help to translate

13. Павликӑн вӗҫес килет // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Ҫамрӑк учительницӑна пӗчӗк комплектлӑ шкула Алексеевка ялне ӗҫлеме яраҫҫӗ.

Help to translate

Учитель пуласси — чун туртнӑ ӗҫ // Венера КЛЮШНИКОВА. https://sutasul.ru/articles/v-rent/2023- ... tn-3454313

Пӗлнӗ вӑл, пленра пулнӑ е тӑшман оккупациленӗ вырӑнсенче пулнӑ ҫынсене, вӗсем кайран темиҫе тӗрӗслев витӗр те тухнӑ пулин те, халӗ ҫартан кӑларса яраҫҫӗ.

Help to translate

5. Кун пекки урӑх пулмасть // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

1949 ҫулта В. Алендее Горькинчи парти шкулне вӗренме яраҫҫӗ.

Help to translate

Роман авторӗ ҫинчен // Чӑваш кӗнеке издательстви. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с. — 252–254 с.

Ӑна облаҫри парти шкулне вӗренме яраҫҫӗ.

Help to translate

Роман авторӗ ҫинчен // Чӑваш кӗнеке издательстви. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с. — 252–254 с.

Ваттисем те перкелесе яраҫҫӗ ҫав сӑмаха.

Help to translate

XXXII сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

Ҫаксем пурте, пурте Якура чылаях шухӑша яраҫҫӗ.

Help to translate

XXIX сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.