Corpus of the Chuvash language

Хушӑлкапа Каныкай, Ситекпуҫӗнче пурӑнакансем хӑйсен ҫарти ҫыннисем валли кирлӗ япаласене питӗ хастар туянаҫҫӗ.

Жители Кош-Елги и Каныкаево, Седякбаша очень активно приобретают необходимые средства для своих ребят.

Эпир ҫирӗп те шанчӑклӑ тыл // Эллина СУФЬЯНОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... yl-3492584

Ҫынсем ҫӗре сухаланӑ, вӑрмансене каснӑ, тискер кайӑксене, вӗҫен кайӑксене тытнӑ, ҫӗр айӗнчи усӑллӑ япаласене чавса кӑларнӑ.

Люди распахивают земли, рубят леса, охотятся на зверей и птиц, добывают полезные ископаемые.

Ҫурҫӗр енчи вӑтам тӑрӑхра ҫӗршыв пуянлӑхӗпе епле усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Теприн ҫинчен тиенӗ япаласене илмелле пулчӗ, мӗншӗн тесен вӑл аран-аран урисене сӗтӗркелесе утать.

Другого освободили от груза, так как он едва передвигал ноги.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем шӑрӑх ҫӗрти халӑхсене плантацисенче, чугун ҫулсем тунӑ ҫӗрте, каучук кӑларнӑ ҫӗрте, йывӑр япаласене турттарнӑ ҫӗрте ирӗксӗр ӗҫлеттереҫҫӗ.

Они силой заставляют население жарких стран работать на плантациях, на постройках железных дорог, добывать каучук, переносить тяжести.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл пӗлӗт ҫинчи ҫутатакан япаласене сӑнаса пырса, Хӗвел Ҫӗр тавра ҫавӑрӑнать тесе чиркӳ вӗрентни тӗрӗс маррине кӑтартса панӑ.

Из наблюдений небесных светил он пришел к мысли, что учение церкви о движении солнца вокруг земли неправильно.

Чиркӳ наукӑна хирӗҫ пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр хӑй ҫинчи япаласене пурне те хӑй патне туртса тӑрать.

Оказывается, что земля притягивает к себе всё находящееся на ней.

Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вак япаласене (пӗчӗк кӳлӗсене, шывсене, ялсене) карта ҫинче кӑтартмаҫҫӗ; пысӑк япаласене ак ҫакӑн пек паллӑсем туса кӑтартаҫҫӗ: шывсене — кукӑр-макӑр линисемпе, хуласене — ункӑсемпе, чугун ҫулсене — линисемпе.

Мелкие подробности (небольшие озера, реки, селения) на карте не изображаются; крупные изображаются следующими знаками: реки — извилистыми линиями, города — кружками, железные дороги — линиями.

Планпа географи карттине танлаштарни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Планпа географи картти масштабӗ мӗн чухлӗ пӗчӗкрех, вӗсем ҫинче вакрах япаласене ҫавӑн чухлӗ сахалтарах кӑтартаҫҫӗ.

Чем мельче масштаб плана и географической карты, тем меньше на них изображено подробностей.

Планпа географи карттине танлаштарни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

2. План ҫинче таврара курӑнакан япаласене тупӑр.

2. Найдите на плане предметы, которые видны вокруг.

Пӗр-пӗр вырӑнӑн планӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ку ӳкерчӗке лайӑхрах ӑнланса илме унта кӑтартнӑ япаласене пӗлтерекен паллӑсене пӑхӑр.

Чтобы лучше понять этот чертеж, рассмотрите условные знаки.

Япалан кӗлеткипе планӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ун ҫинче эпир 17 ӳк. ҫинче кӑтартнӑ япаласене пурне те ӳкернӗ.

На нем вычерчено все, что мы видели на снимке.

Япалан кӗлеткипе планӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Нумайччен пӑхкаларӗҫ вӑл япаласене, тем ҫинчен канашларӗҫ.

Долго рассматривали их и о чем-то совещались.

Эпир мӗн пирки аташса кайрӑмӑр // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Халӗ те, ҫавӑн чухнехи пекех, Завьялов куҫӗсем умӗнчи пур япаласене те талккӑшпех хӗрлӗ ҫутӑ хупласа лартрӗ.

Help to translate

22. Лукашев хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫа кӗртет // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Юлташсем пулӑшнипе эпир трехтонка ҫине инструментсем тултарнӑ ещӗксене, метеостанци валли кирлӗ хатӗрсене, апат-ҫимӗҫ, выртса тӑмалли япаласене вырнаҫтарса хутӑмӑр.

Help to translate

21. Тайгари пикник // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Этеме пур япаласене те пӗр харӑсах ӑнланса илме пӳрмен.

Help to translate

18. Малалла, малалла! // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

— Ҫав культа пула тата унпа ҫыхӑннӑ ытти япаласене пула мана ҫартан кӑларса ывӑтрӗҫ…

Help to translate

16. Осокин // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Завьялов япаласене вырнаҫтарма тытӑнать.

Help to translate

13. Павликӑн вӗҫес килет // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

– Эпӗ ҫутҫанталӑкпа ҫыхӑннӑ япаласене пурне те юрататӑп.

– Я люблю всё, что связано с природой.

Полина Бородулина: "Ҫутҫанталӑкпа ҫыхӑннӑ пур япалана та юрататӑп" // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/common_mater ... -p-3447564

Республика начар куракансен библиотеки вара суккӑрсемшӗн тунӑ япаласене презентациленӗ.

А Республиканская библиотека для слепых презентовала изделия для слабовидящих.

Радий Хабиров "Атя выляма" фестиваль ҫулленех пуласси ҫинчен пӗлтернӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/kultura/2023 ... rn-3442627

Пире пур япаласене те малтанах яр-уҫҫӑн палӑртса хунӑ пек, малтанах тивӗҫлӗ сентресем ҫине уйӑрса лартса тухнӑ пек туйӑннӑ.

Help to translate

7. Ҫӗр ҫинче миҫе чӑнлӑх? // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.