Corpus of the Chuvash language

Улшӑнман вӑя пула япала улшӑнман хӑвӑртланни туянса тӑмалла, урӑхла каласан, улшӑнман вӑй япалана пӗртикӗс улшӑнса куҫса пыракан туса хумалла; ҫавӑнпа ҫакӑн пек движенишӗн:

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Вӑя япалан массине япала туяннӑ хӑвӑртланни ҫине хутласа пулнӑ произведенипе виҫеҫҫӗ.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Эпир хускалмасӑр тӑракан пысӑкрах массӑллӑ япала, ӑна пырса ҫапсан, чи пӗчӗк массӑллӑ япала кусса кайнӑ хӑвӑртлӑхпах кусса кайтарас тенӗ пулсан, пирӗн ӑна, паллах ӗнтӗ, пысӑкрах вӑйпа тивмелле пулнӑ пулӗччӗ.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Умӗнхи параграфсенче ҫӗнӗ ӑнлав — масса тенӗ ӑнлав — кӗртнӗ тата вӑя ҫӗнӗ определени панӑ, ӑна пӗр япала тепӗр япалана пула туянакан хӑвӑртланнин сӑлтавӗ тесе каланӑ.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Кашни япала инерцийӗн виҫине япала масси теҫҫӗ.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Ҫапла ӗнтӗ, вещество инерцийӗ вӑл япала хӑйӗн тӑплӑх состоянине е тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан пӗртикӗс движени состоянине тулашӗнчи пӗр-пӗр сӑлтав япалана ҫав состоянирен кӑларичченех малалла тӑсса пыни пулать.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Ҫутҫанталӑкри мӗнле явленисем тата (малта асӑннисемсӗр пуҫне) япала инерцине палӑртаҫҫӗ, урӑхла каласан, мӗнле явленисем япаласем хӑйсен тӑплӑхне е куҫса пынине пысӑкӑш енчен те, кайнӑ ен енчен те улӑштармасӑр тӑма пултарнине палӑртаҫҫӗ?

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Ҫакӑн пек сӑнанисем ӗнтӗ ҫакна кӑтартаҫҫӗ: куҫса пыракан япала хӑвӑртлӑхӗ улшӑннин сӑлтавӗ ӑна урӑх япала тивни пулса тӑрать; сахалтарах тивсен — хӑвӑртлӑх ытларах вӑхӑта пырать.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Ҫӑмӑл япаласене электричествӑланнӑ япала куҫарать.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Опыт ҫакна кӑтартать: пирӗн тӗлӗшрен е мӗнле те пулсан ытти япала тӗлӗшӗнчен хускалмасӑр (тӑплӑхра) тӑракан нимӗнле япала та хӑй тӗллӗн хускалма тытӑнмасть, чулсем хӑйсен вырӑнӗнчех выртаҫҫӗ, вагонсем рельс ҫулӗсем ҫинче тӑраҫҫӗ, пульӑсем пӑшал ӑшӗнче выртаҫҫӗ.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Нимӗнле япала та ытти япала тивмесӗр хӑйӗн куҫса пынин хӑвӑртлӑхне улӑштармасть.

Help to translate

2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Нумай чухне япалан пӗртикӗс хӑвӑртланакан движенийӗ пӗр-пӗр точкӑран, япала малтан хускалмасӑр тӑнӑ тӗлтен тапранса кайма пултарать.

Help to translate

1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Ҫак хӑвӑртланнине ирӗклӗ ӳкекен япала хӑвӑртланни теҫҫӗ; япала ӳкни ҫинчен 34-мӗш параграфра тӗплерех каланӑ.

Help to translate

1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

4. Пӗр тӗнӗлсем ҫинчех ҫакӑн пек икӗ япала ҫулӗсен графикӗсене тӑвӑр: ҫав япаласем пӗр вӑхӑтрах пӗр вырӑнтанах v₁ = 2 см/сек тата v₂= 3 см/сек хӑвӑртлӑхсемпе пӗртикӗс куҫса пыма тытӑнаҫҫӗ.

Help to translate

1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Малалла куҫса пынӑ чухне япалан кашни точки пӗртан тата параллельлӗ ҫул туса пынипе, япала куҫса пыни унӑн кашни точки куҫса пыни пекех пулать.

Help to translate

1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Япала малалла куҫса пыни тесе малалла куҫса пыракан япалан икӗ точкине ҫыхӑнтаракан кирек хӑш лини те хӑйпе хӑй параллельлӗ куҫса пынине калаҫҫӗ.

Help to translate

1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Тӗрлӗ япала тӗрлӗ куҫса пынӑ хушӑра ҫакӑн пек куҫса пыни те пулма пултарать: тӗрлӗ япаласем куҫса пыраҫҫӗ, анчах вӗсен хушши улшӑнмасть.

Help to translate

1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.

Апла пулин те тепӗр эрнерен ҫар ҫыннисен йышӗнчен Брейзел радиопа сӑмах тухса каланӑ, вӑл ӗнентернӗ тӑрӑх унта тупнӑ япала зонд пулни пирки пӗлтернӗ, анчах вӑл ҫавах та унӑн ранчо ҫывӑхӗнче ӳкнӗ метеозонд пек япала пулманнине палӑртнӑ.

Однако, спустя неделю, военные выпустили Брейзела, который выступил по радио и заявил, что найденные им останки были зондом, хотя и отметил, что это не было похоже на метеозонд, которые ранее падали возле его ранчо.

Пӗтӗм тӗнчери уфолог кунӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D3%97%D ... 0%BD%D3%97

Калӑпӑр, «Тилӗ тус» юмах хыҫҫӑн эп ҫӗнӗ япала туянсан кивӗ япалана тӳрех кӑларса пӑрахмастӑп.

Help to translate

Тилӗ хӳри // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/blogs/comments/6462.html

Пӗрремӗш хут Метрополитен музейӗ авалхи перуан япалисен пухӑвне 1882 ҫулта илнӗ, анчах та Африкӑран, Океанирен тата икӗ Америкӑран экспонатсем тӗллевлӗн туянасси 1969 ҫулта магнат тата филантроп Нельсон Рокфеллер хӑйӗн 3000 ытла япала шутне кӗрекен коллекцине музее панинчен кӑна пуҫланнӑ.

Впервые Метрополитен-музей приобрёл собрание древних перуанских предметов в 1882 году, но целенаправленное приобретение экспонатов из Африки, Океании и обеих Америк началось только в 1969, когда магнат и филантроп Нельсон Рокфеллер передал музею свою коллекцию, насчитывавшую более 3000 предметов.

Метрополитен музейӗ (Нью-Йорк) // Светлана Трофимова. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9C%D0%B5%D ... %80%D0%BA)