Шырав
Шырав ĕçĕ:
Ҫакна манма юрамасть: механикӑн виҫҫӗмӗш законӗ тӑрӑх, икӗ япалана та пӗртан вӑйсемех, анчах хирӗҫле енлӗскерсем, тивеҫҫӗ.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Задача условийӗ тӑрӑх, япала йывӑрӑшӗ япалана варринелле хӑвӑртланни ҫеҫ парать, анчах ӑна Ҫӗр центрӗ патнелле ирӗклӗн ӳкермест.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ ывӑтса янӑ япалана варринелле туртакан F вӑй тивсен ҫеҫ вӑл R радиуслӑ ҫавракӑш тӑрӑх куҫса пыма пултарать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек движени хӑвӑртлӑхран килнине япалана тайлӑк тӳремҫин тӗрлӗ вырӑнӗнчен кустарса ярса тӗрӗслесе пӑхма пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Гирокомпасӑн тӗп пайӗ пулса тӑракан япалана питӗ хӑвӑрт — минутӑра 2000 хута яхӑн ҫавӑраҫҫӗ; уйрӑм хатӗрсене пула унӑн тӗнӗлӗ меридиан еннелле ҫаврӑнса ларать те вара хӑйӗн инерцине пула ҫак положенирех тытӑнса тӑрать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗтӗмлетсе каласан, варринелле туртакан вӑй ҫавӑрӑнакан япалана, айккинелле тапакан вӑй — ҫыхӑнуна тивет.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Варринелле туртакан вӑй тата айккинелле тапакан вӑй икӗ ӑрасна япалана лекнӗ, ҫавӑнпа та вӗсене пӗр равнодействующипе улӑштарма пулмасть.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавракӑш тӑрӑх ҫавӑрӑнакан япала хӑйӗн инерцине пула хӑйне тытса тӑракан япалана тивекен вӑя инерцин айккинелле тапакан вӑйӗ теҫҫӗ, вӑл центртан тулаш ӗннелле радиус тӑрӑх выртать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑл ҫавӑрӑнакан япалана лекнӗ тата центр еннелле выртать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, варринелле туртакан вӑй вӑл ҫавракӑш тӑрӑх ҫавӑрӑнакан япалана тытса тӑракан япала тивнин вӑйӗ пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавракӑш тӑрӑх куҫнӑ чухне вӑй хӑвӑртлӑхӑн енне улӑштарать, кашни самантрах ҫула кукӑртать, анчах ниепле те япалана ҫавракӑш центрӗ патне ҫывхартмасть, вуҫех урӑхла: ӑна яланах ҫавракӑш ҫинче тытса тӑрать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, пур япалана та, ҫавракӑш тӑрӑх пӗртикӗс куҫакан япалана та, вӑй тивмелле.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ывӑтса янӑ япалан траекторийӗ акӑ мӗншӗн кукӑр линиллӗ пулчӗ: хӑвӑртлӑх илнӗ япалана вӑй, хӑвӑртлӑхпа пӗр-пӗр кӗтес туса, тивсе тӑнӑ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа та, япала обтекаемӑй формӑллӑ пулсан, ҫавра ҫил пулман пирки, япалана куҫса пыма чӑрмантаракан сопротивлени те сахалрах пулать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опытсем туса тӗпчесе пӑхнӑ тӑрӑх ҫакна пӗлнӗ: куҫса пыракан япала хыҫҫӑн ҫавра юхӑм мӗн чухлӗ сахалрах пулать, ҫав япалана куҫнӑ чух тивекен сопротивлени те ҫавӑн чухлех пӗчӗкрех пулать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сопротивлени япалана сывлӑш пӗр-пӗрин тӗлӗшне куҫнинчен ҫеҫ килет.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
20. Архимед законӗпе усӑ курса, шывра ирӗлекен япалан танлаштаруллӑ йывӑрӑшне пӗлнӗ чухне япалана шыва мар, мӗнле те пулин урӑхла шӗвеке, тӗпчекен япалана ирӗлтермен шӗвеке путараҫҫӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
9. Япалана шыва путарсах тытса тӑрса, тарасипе шайлаштарӑр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
8. Малтанах хатӗрленӗ пӗр-пӗр япалана илӗр те ӑна, ҫипрен ҫакса, стаканри шыва путарӑр (япала стаканӑн стенкисене перӗнмелле мар); ҫиппине е алӑпа тытса тӑрӑр, е расна штативран ҫакса ярӑр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Япалана, ҫиппе ҫыхса, тараса кӗвентинчен ҫакса ярӑр та япалан сывлӑшри йывӑрӑшне пӗлӗр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.