Шырав
Шырав ĕçĕ:
Пӗр вӑхӑтрах икӗ тӗрлӗ движенийӗ те пулнӑ чухне йывӑрӑш вӑйӗ, вӑйсем тивни пӗр-пӗринчен килменни законӗ тӑрӑх, ирӗклӗ ӳкнӗ чухнехи чухлех хӑвӑртлатса пырать, анчах япала ӳкекен вертикальлӗ лини халь хӑй те пространствӑра куҫса пырать, 1 секундӑран вӑл В¹А¹ тӗлӗнче пулать, икӗ секундӑран — С¹А² тӗлӗнче, виҫӗ секундӑран — D¹А³ тӗлӗнче пулать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана йывӑрӑш вӑйӗ тивмен пулсан, япала хӑйӗн инерцийӗпе горизонтальлӗ тата пӗртикӗс кайса пынӑ пулӗччӗ, вӑл пӗртан вӑхӑт хушшисенчен А¹, А², А³ т. ыт. точкӑсене ҫите-ҫите пынӑ пулӗччӗ.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
10. Пӗр-пӗринпе перпендикулярлӑ тата пӗртикӗс хӑвӑртланакан икӗ движенирен тӑракан сложнӑй движени ҫулне тупӑр; пӗрремӗшӗн а₁ = 2 м/сек², иккӗмӗшӗн а₂ = 3 м/сек²; вӗсен пуҫламӑш хӑвӑртлӑхӗсем нульпе тан.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ОВ₁С₁А₁ параллелограмран ҫакӑ курӑнать: сложнӑй движенин хӑвӑртлӑхне пысӑкӑшӗ енчен те, ен тӗлӗшӗнчен те хушӑнакан хӑвӑртлӑхсем ҫинче тунӑ параллелограмӑн диагоналӗ кӑтартать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Карандашпа треугольнике ҫӗнӗрен А точка патне илсе пырса, хушӑнакан икӗ движение кашнине уйрӑммӑн туса пӑхӑр, сӑмахран, ҫапла: малтан треугольнике карандашпа пӗрле линейка тӑрӑх 4 см шутарӑр, унтан, треугольнике вырӑнтан хускатмасӑр, унӑн хӗрри тӑрӑх карандаша 10 см шутарӑр (е урӑхла йӗркепе), вара эсир карандаш ялан D точка патне пырса тӑрать, тухнине куратӑр.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Карандаша А точкӑра линейка ҫумне ҫыпӑҫтарса тӑрса треугольникпе пӗрле линейка тӑрӑх шутарса 4 см палли таран илсе пырсан, вӑл хут ҫинче АВ лини туртать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Карандаша треугольник хӗрри тӑрӑх, треугольникне вырӑнтан хускатмасӑр, А точкӑран пуҫласа 10 см палли тӗлне ҫитиччен илсе пырсан, вӑл хут ҫинче АС тӳрӗ лини туртать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр евӗрлӗ треугольниксенче пӗр-пӗрне тивӗҫлӗ кӗтессем пӗртан; ҫапла ӗнтӗ, С₁О тата С₃О енсем А₃О енне тунӑ кӗтессем пӗртан, урӑхла каласан, О, С₁, С₂ т. ыт. те пурте пӗр тӳрӗ лини ҫинче выртаҫҫӗ.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав треугольниксем вӗсем пӗр евӗрлӗ, мӗншӗн тесессӗн вӗсен икӗ мӑшӑр енӗсем пропорциллӗ тата пропорциллӗ енсем хушшинчи А₁ тата А₃ кӗтессем пӗртан.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
3 секундӑран пассажир С₃А₃ тата В₃С₃ тӳрӗ линисем касӑлнӑ С₃ точкӑра пулать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2 секундӑран пассажир палуба тӗлӗшӗнчен вырӑнта пулать, анчах палуба ҫав вӑхӑт хушшинче С₂А₂ лини тӗлне ҫитет, пассажир вара С₂А₂ тата В₂А₂ тӳрӗ линисем пӗр-пӗрне каснӑ С₂ точкӑра пулать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пароходпа пассажир иккӗшӗ те куҫса пыраҫҫӗ пулсан, пассажир 1 секунда хушшинче палуба тӗлӗшӗнчен малти ҫулпах пырать те В₁ точкӑна ҫитет, анчах ҫав вӑхӑт хушшинче палуба С₁ А₁ лини тӗлне куҫать, вара унӑн пур точкисем те, ҫав шутра В₁ точка та, параллельлӗ ҫулсем туса илеҫҫӗ, ҫавӑнпа пассажир 1 секундӑран С₁А₁ тата В₁С₁ тӳрӗ линисем пӗр-пӗрне каснӑ С₁ точкӑра пулса тӑрать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пароход хӑй анчах куҫса пынӑ пулсан, О точкӑра тӑракан пассажир та ОА₃ линипе куҫса пынӑ пулӗччӗ, 1 секундӑран А₁ точкӑна, 2 секундаран А₂ точкӑна, 3 секундӑран А₃ точкӑна ҫитнӗ пулӗччӗ, О, А₁, А₂, А₃ точкӑсен умлӑ-хыҫлӑ пыракан хушшисем пурте пӗртан.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӳрӗ лини тарӑх пулакан пӗртикӗс движенире хӑвӑртланни ҫук, урӑхла каласан, а = 0, ҫапла вара, иккӗмӗш закон тӑрӑх, тивекен вӑй та нульпе тан.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала массине m ҫырса, хӑвӑртланнине а ҫырса тата вӑя F ҫырса паллӑ тусан, иккӗмӗш закон тӑрӑх вӑй формули ҫакӑн пек пулса тӑрать:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
12. Япала пуҫламӗш 100 см/сек хӑвӑртлӑхпа тата а = — 4 см/сек² чухлӗ хӑвӑртланнипе пӗртикӗс улшӑнакан движенире 962 см кайнӑ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
3. Ирӗклӗ ӳкекен япалан пуҫламӗш хӑвӑртлӑхӗ v₀ = 0, хӑвӑртланни а = 980 см/сек².
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Эпир пуҫра шухӑшлакан ҫак движени чӑнни пекрех пултӑр тесе, пӗртикӗс движенисен хӑвӑртлӑхӗсем кашни ҫур секунда вӗҫӗнче а/2 чухлӗ улшӑнаҫҫӗ тесе шухӑшлар.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Эпир ҫак тӗпчесе вӗренекен улшӑнакан движение пуҫра урӑх тӗрлӗ движенипе, ак ҫакӑн пеккипе улӑштарар: вӑл движени темиҫе пӗртикӗс движенисенчен тӑрать, вӗсен хӑвӑртлӑхӗсем вара секунда пӗтнӗ чух а пысӑкӑш сиксе улшӑнаҫҫӗ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
малтанхишӗн а хӑвӑртланни положительнӑй число пулать, иккӗмӗшшӗн — отрицательнӑй число.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.