Шырав
Шырав ĕçĕ:
Патша Российӗнчи купецсемпе чиновниксем Российӑн инҫетри окраинисенче пурӑнакан кая юлнӑ халӑхсене вӑрӑ-хурахла ҫаратса пурӑннӑ.Купцы и чиновники в царской России хищнически грабили отсталые народы далеких окраин.
2. ССР Союзӗнче пурӑнакан халӑхсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Патша вӑхӑтӗнче Европӑри Российӑн хӑшпӗр пайӗсенче ҫеҫ чугун ҫулсем тунӑ.Только в некоторых частях Европейской России строились железные дороги в царское время.
Ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ку чире хирӗҫ кӗрешме Российӑн ытти облаҫӗсенчи малта пыракан медицина представителӗсем те хутшӑннӑ.
Вырӑс тухтӑрӗсем революцичченхи чӑвашсем хушшинче // И. Демидова. «Тӑван Атӑл». — 1974, 2№ — 77–80 с.
Атӑл илӗртет ҫамрӑк молдаванина, Российӑн вӑта ҫӗрӗнче пурӑнса курас ӗмӗте пула хӑйсен енчи института кӗмесӗр кунта ҫити килет вӑл.
XVIII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.
Мӗншӗн тесен Шупашкар ГЭСӗн плотини — Атӑл ҫинчи саккӑрмӗш пӗве — Российӑн тӗп артерийӗ тикӗссӗн тапса тӑма ҫав тери кирлӗ.
Тинӗс уҫакансем // Александр Аслут. «Тӑван Атӑл». — 1969, 2(136)№ — 70-76 с.
Паллах ӗнтӗ, 1842 ҫулхи ҫураки вӑхӑтӗнче Чӑваш ҫӗрӗнче пӑлхав ҫӗкленме пултарасса, кӗпӗрне хулинче Хусанта ҫеҫ мар, Российӑн тӗп хулинче Питӗрте те малтанах сиссе-туйса тӑнӑ-мӗн: ҫар губернаторӗпе патшалӑх пурлӑхӗсен палатин управляющине васкаса улӑштарнӑ.
Юнлӑ юнкун // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.
— Ирӗклӗ аслӑ Российӑн гражданӗсем!
II сыпӑк // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Гайдар А.П. Шкул: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 166 с.
«…Закавказье ыйтӑвӗ тӗлӗшӗнчи пирӗн пӗр-пӗтӗмлӗ политика вӑл ҫакӑ: Грузия, Армения тата Азербайджан ыйтӑвӗсем — Российӑн хӑйӗн шалти ыйтӑвӗсем, вӑл ыйтусене татса парас ӗҫе нимӗҫсен хутшӑнмалла мар тесе, нимӗҫсене официальнӑ йышӑнтарас пулать.
1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Анчах тепӗр кунне каллех кӗтменни сиксе тухать; телеграфӑн хыр юписем ҫинче, хӳмесем ҫинче — вӗсен айӗнче ӳсӗр ҫапкаланчӑксем нимӗн шухӑшсӑр ҫывӑрса выртма Российӑн ӗмӗрхи историйӗ хӑех хатӗрлесе хунӑ пек туйӑнакан вырӑнсенче — исполкомӑн ҫӗнӗ декречӗсем шап-шуррӑн курӑнса каяҫҫӗ: «Ӗҫпе пурӑнман элементсен пурин те халех распределительнӑй пунктсене пымалла, унта шанцевӑй инструментсем илсе ушкӑнӑн пӗрлешсе, хире, хула тавра окоп чавма каймалла, ку ӗҫшӗн вӗсем ҫӑкӑр карточки илеҫҫӗ» — тесе ҫырнӑ вӑл листовкӑсем ҫине.
1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Мӗншӗн тесен, советпа исполкомра — вӑрҫӑ ӗҫӗ ӑнса пыманни ҫинчен, отряд командирӗсем приказсене ӑнланманни ҫинчен, Царицынра тӑракан тӑватӑ штаб хушшинче: вырӑнти формированисен военрук штабӗ, Царицын фронтӗнчи губвоенком штабӗ, Российӑн кӑнтӑр чиккине оборонӑлакан штаб тата Ҫурҫӗр Кавказри ҫар округӗн штабӗ хушшинче — вӑрттӑн харкашу пыни ҫинчен тӗрлӗ сас-хура сарӑлнӑ пулнӑ.
2 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
«Халӑх комиссарӗсен совечӗн членне, халӑх комиссарне Иосиф Виссарионович Сталина, Халӑх комиссарӗсен совечӗ чрезвычайнӑй правасем парса, Российӑн кӑнтӑр енчи пӗтӗм продовольстви ӗҫне ертсе пыракан тӑвать.
3 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
— Российӑн ҫак ирӗк илнӗ ирсӗр халӑхне, ӗлӗк Чингиз-хан ҫӗнтернӗ пек, ҫӗнтерсе илмелле.— Этот российский народец на свободе нужно завоевать так, как его завоевывал Чингиз-хан…
3 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Хӗрӗх сакӑр сехет хушшинче ҫакӑн пек ыйтӑва: Российӑн нимӗҫ колонийӗ пулмалла-и, е Российӑн никама та пӑхӑнман, халиччен никам та ҫӳресе курман ҫул-йӗрпе каймалла и, текен ыйтӑва татса йышӑнмалла пулать.
4 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Российӑн малашнехи кунҫулӗ мӗнле пуласси ӗнтӗ ҫак минутсенче татӑлмалла.
2 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Килӗшсе йышӑнмалла-и халӗ ҫак аннексиллӗ мире е халех революциллӗ вӑрҫӑ пуҫласа ямалла-и? — акӑ епле халех татса йышӑнмалли ыйту тухса тӑнӑ Российӑн социализмла правительстви умне.
1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Питне-куҫне хӑвӑрт пӗркелесе, вӑл Российӑн ӗмӗртен ӗмӗрхи мужикне сӑнласа кӑтартасшӑн пек пулчӗ те, ҫавӑнтах хӑйӗн курӑнман сухалне те ярса тытрӗ.
1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.
Часах акӑ ҫветтуй Кремлӗн башнисем ҫинчен хӗрлӗ ялава туртса антарӗҫ те ун вырӑнне аслӑ Российӑн виҫӗ тӗслӗ ялавӗ вӗлкӗшсе тӑрӗ…
6 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.
Ҫӗпӗртен «Российӑн верховнӑй правителӗ» Колчак генерал наступлении туса килет.Из Сибири наступает «Верховный правитель России» генерал Колчак.
4 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.
Хӑратӑп эпӗ: эсир пулас пролетарилле государство пирки тарӑннӑн шухӑшланипе Российӑн хальхи чӑн государствинче мӗн пулса иртнине курми пулнӑ.
16 // Аркадий Малов. Казакевич Э.Г. Кӑвак тетрадь: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 158 с.
Акӑ кадетсен «Речь» хаҫачӗ: «Халӑх ирӗклӗхӗн партийӗ, Ленина тата унпа пӗр каварлисене ним тӑхтаса тӑмасӑр арестлесе, Российӑн ирӗклӗхӗпе хӑрушсӑрлӑхне ҫӗнӗрен тапӑнасран упраса хӑварма ыйтать».
5 // Аркадий Малов. Казакевич Э.Г. Кӑвак тетрадь: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 158 с.