New
Япала опора тӳремҫийӗ тӗлӗшпе тӗрлӗрен чалӑшса тӑрать, ҫав чалӑшса тӑнӑ вырӑнсенчен вӑл малтанхи положение тавӑрӑнать пулсан, ҫав чалӑшса тӑнӑ чухнехи положенисене сӑнанинчен эпир акӑ мӗн куратпӑр; ҫавӑн пек чалӑштарнӑ чухне кашнинчех япалан йывӑрӑш центрӗ япала равновесире тӑнӑ чухнехинчен ҫӳлерех хӑпарать, анчах та пулма пултараканчи ҫӳллӗ положенирен иртмест.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора линийӗ урлӑ каять пулсан, ҫак случай вара маларах каласа панӑ случайсен чикки пулса тӑрать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
73 ӳкерчӗкре кӑтартнӑ япала положенийӗн тӗрлӗ тӗслӗхӗсене сӑнаса, эпир япала хӑйӗн малтанхи положенине тавӑрӑннине куратпӑр, урӑхла каласан, япалана темӗн майлӑ та куҫарнӑ чух унӑн йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора лаптӑкӗнчен тухмасть пулсан, вара равновеси пур чух та ҫирӗп пулать; япалана куҫарнӑ чух йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора лаптӑкӗн тулашӗнчен каять пулсан, вара равновеси пӑсӑлать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек чухне вара япалан йывӑрӑш вӑйӗн действине опора сопротивленийӗ пӗтерсе хурать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Маларахри ӳкерчӗксем ҫинче йывӑрӑш вӑйӗ хӑш еннелле выртнине пӑхса тухнӑ чухне эпир акӑ мӗн куратпӑр: опора лаптӑкӗллӗ япала хӑйӗн йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора лаптӑкне касса кайсан ҫеҫ лӑпкӑ положенире тӑма пултарать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, 72,б ӳкерчӗкре кӑтартнӑ А тата В пайсенчен тунӑ япала равновесире тӑрать; анчах та В япалана А япала ҫумне 72,а ӳкерчӗкре кӑтартнӑ пек майлаштарса лартсан, вара ҫак япаласен пӗрлешӗвӗ хӑйӗн равновесине ҫухатмасӑр тӑраймасть, вӑл тӳнсе каять.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чалӑш япаласем горизонтальлӗ тӳремҫи ҫинче равновесире пур чух та тӑма пултараймаҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах та, вӗсем тӑракан тӳремҫие тайӑлтарсан, вара тайӑлу кӗтесӗ пӗр паллӑ хисепе ҫитсен, япаласем тӳнсе каяҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ тӳремҫи ҫине лартнӑ тӳрӗ призма, цилиндр, конус формӑллӑ пур япаласем те лӑпкӑ положенире тӑраҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
77. Опора лаптӑкӗллӗ япаласен равновесийӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Равновеси положенинче йывӑрӑш центрӗ пулма пултаракан чи аялти положение йышӑнса тӑрать пулсан, вара равновеси ҫирӗп тӑракан равновеси пулать; ни ҫӳлти положение йышӑнса тӑрать пулсан, вара равновеси ҫирӗп тӑман равновеси пулать; йывӑрӑш центрӗ пур положенире те горизонтальлӗ пӗр тӳремҫи ҫинчех юлать пулсан, вара уйрӑмлӑхсӑр равновеси пулать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа та опора точкиллӗ е опора тӗнӗлӗллӗ япаласен равновесийӗн тӗрлӗ тӗслӗхӗнчи тулашӗнчи тепӗр паллӑлӑха кӑтартса пама пулать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалан йывӑрӑшӗ ӑна йывӑрӑш центрӗ аялалла анса пымалла ҫеҫ куҫарма пултарать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Равновесин маларах кӑтартса панӑ тӗрлӗ тӗслӗхӗсене кӑтартакан ӳкерчӗксене пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн ҫакна курма пулать: ҫирӗп равновеси чухне — йывӑрӑш центрӗ ҫак условисенче пулма пултаракан чи аялти положение, ҫирӗп мар равновеси чухне — чи ҫӳлти положение йышӑнса тӑрать, уйрӑмлӑхсӑр равновеси чухне — япала кирек епле положение йышӑнсан та, йывӑрӑш центрӗ яланах пӗр горизонтальлӗ тӳремҫи ҫинче пулать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалан опора линийӗ пулсан, урӑхла каласан, вӑл хускалман тӗнӗл тавра ҫавӑрӑнма пултарать пулсан, вара йывӑрӑш центрӗ тӗнӗл урлӑ тата тӗнӗлрен аяларахра каякан вертикаль ҫинче пулсан ҫеҫ вӑл ҫирӗп тӑракан равновесире пулать; ҫӳлерех пулсан — ҫирӗп тӑман равновесире пулать, ҫавӑрӑну тӗнӗлӗ йывӑрӑш центрӗ урлӑ кайсан — уйрӑмлӑхсӑр равновесире пулать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Равновесин ҫакӑн пек тӗслӗхне уйрӑмлӑхсӑр равновеси теҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опора точки, сӑмахран, 69 ӳкерчӗкре кӑтартнӑ тӗслӗхри пек, йывӑрӑш центрӗпе пӗр точкӑрах пулсан, е япалана кирек епле ҫавӑркаласан та унӑн йывӑрӑш центрӗ горизонтальлӗ пӗр ҫӳллӗшрех юлать пулсан (горизонтальлӗ тӳремҫи ҫинче выртакан пӗр материалран тунӑ шар пек, япала кирек те епле положение йышӑнсан та вӑл пурӗ-пӗрех равновесиллӗ положенире пулать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана пӗр-пӗр вӑй пырса тивнипе равновеси положенийӗнчен кӑларнӑ хыҫҫӑн вӑл хӑйӗн малтанхи положенийӗнчен аяккалла кайса пырать пулсан, ҫав положение ҫирӗп тӑман положени теҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тата тепӗр майлӑ тӗслӗхсем те пулаҫҫӗ: пӗр-пӗр точкипе тӗкӗнтерсе хунӑ япалана равновеси положенинчен кӑларсан, алра йывӑрӑш вӑйӗн пӗр хушӑнаканӗ япалана равновеси положенийӗнчен аяккалла илсе кайса, ӑна тӳнтерсе ярать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр-пӗр вӑй пырса тивнипе япалана равновеси положенинчен кӑларнӑ пулсан та вӑл ҫав положение татах тавӑрӑнать пулсан, вара япалан ҫакӑн пек положенине ҫирӗп тӑракан положени теҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.