New
Ҫак тӗслӗхсем ӗнтӗ пурте ҫакна кӑтартаҫҫӗ: куҫса пыракан япаласем, вӗсене куҫарса пынӑ ытти япаласен куҫарас ӗҫе чарӑнсан та, хӑйсен хӑвӑртлӑхне улӑштармасӑр тытса пыраҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Автомобиль, поезд т. ыт. машина ӗҫлеме чарӑнсан та малалла чупаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Самолет ҫинчен пӑрахнӑ япаласем малтанхи вӑхӑтра самолет хыҫҫӑн вӗҫсе пыраҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хытӑ каякан вагон ҫинчен сиксе аннӑ ҫын вагон кайнӑ май чупса каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Урапа ҫинче, вагон ҫинче, кимӗ ҫинче, лаша ҫинче ларса пыракан ҫын кашни хуллентерех кайма тытӑннӑ самантра малалла сулӑнать; хӑвӑртрах кайма пуҫланӑ тӗлте каялла сулӑнать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана тапратса ярсан, вара унӑн инерцийӗ кашни самантра пӗр туяннӑ хӑвӑртлӑха тытса усранинче палӑрать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Йывӑр ещӗке шутарса куҫарнӑ ҫын хуть те хӑшӗ те пӗлет: ещӗке вырӑнтан тапратса янӑ самантра, унӑн тӑплӑх инерцине ҫӗнтернӗ самантра, ытларах вӑй хума тивет.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Лаптак ҫийлӗ урапа ҫине хунӑ япаласем, урапана малалла карт туртсан, хыҫалалла (урапана куҫарнӑ енне хирӗҫле) ӳкеҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Трамвай вагонӗнче, е кимӗ ҫинче, е пӗр-пӗр урапа ҫинче ларакан ҫынсем вагон е кимӗ тапранса кайнӑ чухне каялла сулӑнаҫҫӗ; вагон е кимӗ хускалмасӑр тӑнӑ ҫӗртен мӗн чухлӗ хытӑ хускалса каяҫҫӗ, ҫынсем те ҫавӑн чухлӗ хытӑ сулӑнаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тулашӗнчи сӑлтав япалана хускатмасӑр тӑнӑ ҫӗртен хускатса ярсан, хуть те хӑҫанах та тӑплӑх инерцийӗ курӑнмаллах палӑрса каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫутҫанталӑкри мӗнле явленисем тата (малта асӑннисемсӗр пуҫне) япала инерцине палӑртаҫҫӗ, урӑхла каласан, мӗнле явленисем япаласем хӑйсен тӑплӑхне е куҫса пынине пысӑкӑш енчен те, кайнӑ ен енчен те улӑштармасӑр тӑма пултарнине палӑртаҫҫӗ?
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Галилейччен япала ӑна тулашӗнчи пӗр-пӗр куҫаракан сӑлтав пӗр чарӑнми тивсе тӑрсан анчах куҫса пырать тесе вӗрентни пуҫ пулса тӑнӑ; Галилейпе пӗр вӑхӑтра пурӑннӑ ученӑйсем те хӑшӗ-пӗри инерци тенӗ ӑнланӑва часах хӑнӑхса ҫитеймен.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла вывод туна чухне хӑвӑртлӑхӑн пысӑкӑшӗ те, каякан енӗ те улшӑнмасть тесе шутлаҫҫӗ, тата хӑвӑртлӑхӑн уйрӑм случайӗ — нульпе тан хӑвӑртлӑх (относительнӑй тӑплӑх) пур тесе шутлаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласен ҫак свойствине вӑл инерци тесе ят панӑ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япаласем куҫса пынине темӗн чухлӗ сӑнанинчен Галилей ҫакӑн пек вывод тунӑ: пур япаласен те тӗп свойстви хӑйсен хӑвӑртлӑхне улӑштармасӑр тӑрасси пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ ман ывӑтса янӑ чул е персе янӑ пуля тӳре линипе мар, кукӑр линипе, ҫӗр енне чалӑш линипе куҫса пыни — ҫав вӗҫсе пыракан чула е пульӑна Ҫӗр кашни самантра хӑй еннелле туртса тӑнипе пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек сӑнанисем ӗнтӗ ҫакна кӑтартаҫҫӗ: куҫса пыракан япала хӑвӑртлӑхӗ улшӑннин сӑлтавӗ ӑна урӑх япала тивни пулса тӑрать; сахалтарах тивсен — хӑвӑртлӑх ытларах вӑхӑта пырать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ ҫи ҫинче кустарса янӑ шар майӗпен чарӑнать; вӑл ҫав ҫие мӗн чухлӗ ытла сӗртӗнет, ҫавӑн чухлӗ часрах чарӑнать: курӑк ҫинче е хӑйӑр ҫинче часрах чарӑнать, асфальт сарнӑ ҫул ҫинче ытларах каять, якатнӑ хӑма ҫинче е йӗпе пӑр ҫинче вара (унта сӑтӑрӑну питӗ сахал) питӗ нумай каять.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, акӑ, сывлӑшра вӗҫсе пыракан пульӑн е вӑйлӑ хускатса янӑ киммӗн хӑвӑртлӑхӗ вӗсене тулашӗнчен сывлӑш е шыв кансӗрлесе тӑнипе чакса пырать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сӑнаса пыни тата ҫакна кӑтартать: япалан хӑвӑртлӑхӗ ытти япаласемпе ҫыхӑнса пырсан анчах хӑйӗн пысӑкӑшне тата каяс енне улӑштарма пултарать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.