Corpus of the Chuvash language

Сана икӗ ҫын кураймасть пулсан, эсӗ вӑл икӗ ҫынтан вӑйлӑ, вунӑ ҫын кураймасть пулсан — вуннӑшӗнчен те вӑйлӑрах, мӗншӗн тесен саншӑн пӗтӗм халӑх тӑрать.

Ненавидят тебя двое — выходит, ты вдвое их сильнее, ненавидят десятеро — ты в десять раз их крепче, потому как за тобой стоит весь люд.

Яка Илле мунча кӗрет // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 1-мӗш кӗнеке. Таната. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 359 с.

Ҫын крепостла тӑк — япала; Улпут — хуҫа: сутать, илет, Ҫын пурнӑҫӗ унран килет: Улпут сунарҫӑ, ҫын — пӑлан.

Help to translate

XVIII // Маркиан Удалов. «Тӑван Атӑл». — 2007. — 3№. — 95–117 с.; 4№. — 52–75 с.; 5№. — 40–72 с.

Ӗҫре вӑл паян ҫынсемпе пӗрле чун килениччен, кӑмӑл туличчен ӗҫлерӗ, яракуна хӑйӗншӗн ҫеҫ мар, ҫынсемшӗн, колхоз ӗҫӗшӗн ирттерчӗ, килте ӑна хӑй хисеплесе юратакан ҫын, пӗрре куҫран пӑхсах ӑнланакан арӑм кӗтет.

Help to translate

XXXII // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

Кунта кичем ҫын та кулать, наян ҫын та ҫӗкленсе ӗҫлет, ҫамрӑк ача та вӑйпитти ҫынпа ӑмӑртать.

Help to translate

ХХIV // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

Агрономпа Ятман вара ҫынсем пур чухнех тем те пӗр калама хатӗр, вӗсемшӗн ват ҫын та ват ҫын мар.

Help to translate

X // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

Ӗҫре Ятман яланах Куҫмана кирлӗ пек тӗплӗ пулнӑ, ҫынсемпе кӑшкӑрса мар, хӑшпӗрисем пек ҫӑвар вылятса та мар, ӗҫлӗ калаҫнӑ, вӑл ҫынсен кӑмӑлне никамран лайӑх пӗлсе тӑнӑ, ҫавӑнпа та кашни ҫын валли унӑй хӑйне уйрӑм сӑмах тупӑннӑ.

Help to translate

VII // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

Упа тытма ҫӳресе миҫе ҫын чӑлах юлчӗ Юмансарта, миҫе ҫын урасӑр пулчӗ тата миҫе ҫын масар ҫине ӑсанчӗ!

Help to translate

10. Чӗре суранӗ // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Вӑл ҫын пырсан нихҫан та сӗтел ҫине ӗҫме-ҫиме кӑларса лартса курман, хӗрхенсе ку таранччен никама та пӗр татӑк ҫӑкӑр паман, хӑй вара ӗмӗрӗпех ҫын патӗнче ӗҫсе ҫинӗ, ӗмӗрех ҫынран тем те пӗр илнӗ.

Help to translate

9. Купӑс ӑсти Ятламас // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Чинпа хӑйӗнчен аслӑ ҫын умӗнче вӑл вӗҫӗмсӗр пӑхӑнакан йӑпӑлти ҫын пулнӑ пулсан, халӗ пурне те хушакан, пӑхӑнтаракан, тем те пӗр каласа хӑртакан ҫын пулса тӑчӗ.

Help to translate

5. Ырӑ сунни // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Пуян ҫынсемшӗн «ҫын пул» тени — вӑйлӑ та укҫаллӑ пулма тӑрӑш тени, ӑслӑ ҫынсемшӗн — пурлӑху ҫитеймесен те аҫу пек ӑслӑ пул тени.

Help to translate

4 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Сӑмах май: ҫакнашкал сис-чӳллӗ чирпех аптӑракан тепӗр ҫын пирки хыпар пур, манӑн шухӑшӑмпа, — усал тӗллевлӗ ҫынсен каварлӑ ушкӑнӗ тӗлӗшпе ҫав ҫын урлӑ тӗпчев пуҫлама май килет-тӗр.

Кстати: появилось еще одно подозрительное заболевание сходного типа, и я думаю, что от него можно будет начать расследование о злоумышленниках.

ХХIII сыпӑк // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пиллӗкмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 432 с. — 229–414 с.

Вӗсен шутӗнче – «Акконд» (унта 2 740 ҫын ӗҫлет, рынокри унӑн тӳпи — 89 процент), «Гален» (260 ҫын ӗҫлет, унӑн ҫулталӑкри тупӑшӗ 1 миллиард та 67 миллион тенкӗпе танлашнӑ), «Технотрон» (117 ҫын ӗҫлет, пӗлтӗрхи тупӑш — 302 миллион тенкӗ).

Среди них — «Акконд» (на нем работают 2 740 человек, его доля на рынке — 89 процентов), «Гален» (работает 260 человек, его годовой доход составил 1 миллиард 67 миллионов рублей), «Технотрон» (трудится 117 человек, прошлогодний доход — 302 миллиона рублей).

Системӑллӑ предприятисен федераци списокне кӗртнӗ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/31490.html

Тӗрӗссипе каласан, списокра хӑйсен тӑван ҫӗршывӗшӗн ырӑ ӗҫсем туса хӑварнӑ темиҫе ҫын ячӗ сыхланса юлнӑ, анчах истори ҫав ҫынсене путсӗр те сутӑнчӑк ҫынсем тесе кӑтартнӑ.

Правда, в списках числится несколько человек, которые были истинными благодетелями своего отечества, но история изобразила их отъявленнейшими мошенниками и предателями.

Саккӑрмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Ҫакӑн хыҫҫӑн эпӗ ӑна хам тӗрлӗ ҫӗршывсене курса ҫӳренӗ чухне пӗрре вырӑнти ҫынсем Лангден текен Трибни королевствинче пурӑнни ҫинчен, унта пурӑнакан ҫынсенчен нумайӑшӗсем тӗпчесе пӗлекенсем, свидетельсем, пӗлтерсе тӑракансем, айӑплакансем, ҫын мӗн тунине курса тӑракансем, суд урлӑ шыраса илекенсем, присяжнӑйсем, хӑйсене ӗҫре пулӑшаканӗсемпе вӗсен тусӗсем пулни ҫинчен, вӗсем министрсемпе вӗсен помощникӗсенчен шалу илсе тӑни ҫинчен каласа патӑм.

Тогда я сказал ему, что в королевстве Трибниа, называемом туземцами Лангден, где мне случалось побывать в одно из моих путешествий, большая часть населения состоит сплошь из осведомителей, свидетелей, доносчиков, обвинителей, истцов, очевидцев, присяжных вместе с их многочисленными подручными и прислужниками, находящимися на жалованье у министров и их помощников.

Улттӑмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Кунти ҫынсем король ҫарӗ пысӑккипе мухтанаҫҫӗ; унӑн ҫуран ҫарӗнче ҫӗр ҫитмӗл ултӑ пин ҫын тата утлӑ ҫарӗнче вӑтӑр икӗ пин ҫын шутланать.

Туземцы гордятся численностью королевской армии, насчитывающей сто семьдесят шесть тысяч пехоты и тридцать две тысячи кавалерии.

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Кутузова курайман, ӑна ӑнланман ҫынсем, яланах Петербургри великосветски салонсенче ҫӳрекен этемсем, ун ҫинчен ӑна ултавҫа ҫын пек туса, хӑйӗн мухтанчӑклӑхӗшӗн вырӑс ҫарӗн интересне те ҫухатма хатӗр ҫын пек кӑтартса калаҫнӑ.

Люди, ненавидевшие и не понимавшие Кутузова, постоянные посетители великосветских петербургских салонов, говорили о нем как о лживом, царедворце, готовом ради личной карьеры пожертвовать интересами русской армии.

VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Вӗсем «пӗтӗм наука: пер! кас! чик! тесе кӑшкӑрма пӗлнинче кӑна пулать тесе, хӑйсен салтакӗсене ҫав тери хаяр тыткаланӑ, мӗншӗн тесен наукӑна кӗнекесем ҫынсен чӗрисене ҫемҫетеҫҫӗ, ҫемҫе чӗреллӗ ҫынпа хӑравҫӑ ҫын хушшинче пӗр утӑм ҫеҫ…» тесе шутланӑ.

Они считали, что «наука вся в том состоит, чтоб уметь кричать: пали! руби! коли! и быть строгим до чрезвычайности к своим подчиненным, ибо наука да книги умягчают сердце, а от мягкосердечия до трусости один шаг…»

I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Эпир учительсем хатӗрлекен институтра вӗренекен Миловский хваттерӗнче пухӑнаттӑмӑр, — кайран вӑл Елеонский текен псевдонимпа калавсем ҫыратчӗ, пӗр пилӗк том ҫырсан, ҫак ҫын хӑйне хӑй вӗлерчӗ, — эпӗ тӗл пулнӑ ҫынсенчен мӗн чухлӗ ҫын пурӑнӑҫран хӑйсен ирӗкӗпе уйӑрӑлчӗҫ пулӗ!

Мы собирались в квартире ученика учительского института Миловского, — впоследствии он писал рассказы под псевдонимом Елеонский и, написав томов пять, кончил самоубийством, — как много людей, встреченных мною, ушло самовольно из жизни!

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

1867 ҫулхи ҫырав тӑрӑх Кӗҫӗн Явӑш вулӑсӗнчи Малти Питтикассинче 123 ҫын, Кайри Питтикассинче 44 ҫын тата Мамҫи выҫҫӑлккинче 42 ҫын пурӑннӑ.

Help to translate

Малти Питтикасси несӗлӗсем ӑҫта пурӑннӑ? // Александр Стеклов. http://kanashen.ru/2021/10/22/%d0%bc%d0% ... bd%d0%bda/

Анчах кашни сӑмахран шу-хӑш килсе кӗрсе ҫивӗчленсе кайсан, ҫилленнипе ҫапма хатӗр пулни ӳссе пырсан, кашни ҫын, Бауманпа курнӑҫӑнса калаҫнӑ ҫын, унӑн шухӑшне хапӑл туса, ҫилӗпе тулса, пулас ҫапӑҫӑва савӑнӑҫлӑн кӗтнине тепӗр ҫынна — шухӑша, ҫилле, савӑнӑҫа каласа парсан, тепри тата — виҫҫӗмӗшне, ҫапла вара ламран-лам, малалла та малалла сарса пырса, ҫынсене ытларах та ытларах явӑҫтарса пырса, — ҫав пӗчӗккӗн-пӗчӗккӗн пухӑнса калаҫнӑ паллӑ мар ӗҫ пурнӑҫра хӑватлӑ вӑй пулса тӑрать, кофейнӑйра васкавлӑн пухӑнса шӑппӑн калаҫнинчен уҫҫӑн чӗнни тухса тӑрать.

Но когда от каждого слова зреет и острится мысль, и растут гнев и готовность к удару, и каждый, с кем он, Бауман, видится, кому он передает свои мысли и свой гнев и радость предстоящего боя, передает дальше, другому — и мысль, и гнев, и радость, и другой — третьему, дальше, дальше, все большим и большим широким кругам, — незаметное на явках становится грозным в жизни, шепот за столиком в кофейной — на быстрой, летучей явке вырастает в клич.

VII сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.