Corpus of the Chuvash language

Сӑмах вилӗмсӗр: ӑслӑ сӑмах та, киревсӗр сӑмах та.

Help to translate

Чи хӑрушши — упа мар… // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 85–186 с.

— Йысна, завода куҫса каясах тетӗр пулсан, мансӑрах кайӑр, — ялан пӗр сӑмах, ҫаплах пӗр сӑмах Хветуран, калас сӑмахне калама ниепле те хӑяймасть-ха Хветура.

Help to translate

IV // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 254–305 с.

Ҫаплах тупайманччӗ-ха вӑл ӑна лӑплантарма пултаракан сӑмах, кирлӗ сӑмах, вырӑнлӑ сӑмах.

Help to translate

III // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 254–305 с.

— Сӑмах, паллах, столовӑйсем пирки ҫеҫ пымасть, — пуҫларӑм та эпӗ, кун пирки хӑйсемех калаччӑр-ха калас сӑмахӗсем пур пулсан, пулмаллах-ха калас сӑмахӗсем тесе, шухӑша кайнӑн шӑплантӑм.

Help to translate

XXIX // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.

Ҫавӑн пирки тӑван ял ҫыннисемпе юмахлама тытӑнатӑн та — сӑмах вакласшӑнах мар, туртӑнкаласа ик-виҫ сӑмах персе хуни ҫеҫ: йывӑҫӗ вӑл, имӗш, ӗлӗк те пит кашласах ларман-ха пирӗн енче, ун вырӑнне тырри лайӑх пулать пирӗн, улми йӑтӑнать, тавах ҫӗре, ӳпкевлӗ сӑмах калама ҫылӑх ун пирки…

Help to translate

II // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 5–93 с.

Шкул хапхи умӗнче ҫамрӑксем пӗтӗҫрӗҫ те пӗр-пӗрне сывпуллашу каҫӗнче мӗн каламасӑр юлнине юркаларӗҫ, сӑмах айне пулнӑ сӑмахӗсене «сӑмах пачӗҫ», тӑрламасӑр юлнӑ кӑтӑкла шӳчӗсене тӑрларӗҫ, хӑшӗ-пӗри ыттисемпе хӑйӗн адресӗпе ылмашӑнчӗ, япшар чӗлхеллисем пӗр-пӗрне яланах асра тытса пурӑнма, «ҫавра» датӑсенче каллех пухӑнса уявлама чӗнсе тӗрӗлтетрӗҫ.

Help to translate

Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта // Василий Сипет. Сипет В. Хӑлхасӑр, куҫсӑр вӑрманта: повесть. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2017. — 196 с.

Кӗтерук тырӑ выракан хут пӗлмен хӗрарӑмсем умӗнче вӗсемшӗн ӑнланма йывӑр сӑмахсемпе хӑпартланса, хӑлаҫланса калаҫни; Ваҫли, унччен ниҫтах та халӑх ҫинче сӑмах тухса каламанскер, судра хӑйне хӑй пит хӑюллӑ тыткалани, ваккатсенчен кая мар ӑста сӑмах калама пултарни вулакансене ирӗксӗрех иккӗлентерет.

Help to translate

«Ӗмер сакки сарлака» роман пирки // Михаил Сироткин. «Тӑван Атӑл». — 1962, 2(95)№ — 89-97 с.

Ку вӑл ман сӑмах мар, мӗн пур княҫсен сӑмахӗ, пӗтӗм Хусан халӑхӗн сӑмахӗ.

Help to translate

5. Кавар // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Ҫак сӑмахсене вуласан тӗнче хуралса килчӗ; сӑмах, пӗр сӑмах кӑна пӗтӗмпех ӑнлантарса парайӗччӗ.

Когда я прочел эти слова, мир стал темнеть, и слово, одно слово могло бы объяснить все.

XXII сыпӑк // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пиллӗкмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 432 с. — 7–227 с.

Калаҫу кӗҫех госпитальте ӑна хирӗҫ пыракан каварсем ҫине куҫрӗ, эпӗ Филатра манпа мӗн пулса иртни ҫинчен ҫырса пӗлтерме сӑмах патӑм; анчах ахаль ҫак сӑмахсенче «Хумсем ҫинче чупакан» сӑмахсем вӗҫӗмсӗр талпӑнса тӑраҫҫӗ, чӑн та, эпир вӗсене пачах та каламарӑмӑр.

Вскоре разговор перешел к интригам, которые велись в госпитале против него, и обещаниям моим написать Филатру о том, что будет со мной, но в этих обыкновенных речах неотступно присутствовали слова: «Бегущая по волнам«, хотя мы и не произносили их.

IX сыпӑк // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пиллӗкмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 432 с. — 7–227 с.

Сулланкаласа — Ланфиер сӑмах ҫыххи хыҫҫӑн сӑмах ҫыххи кӑларать, тӗтреллӗ те васкавсӑр сассипе сӑмахсем, курӑнми чарӑну паллисемпе тӗрӗс уйӑрнӑскерсем, сывлӑшра ирӗлеҫҫӗ, — ӑста чӗлӗмҫӗ табак пӗлӗтне ҫапла маттуррӑн ункӑласа тӗтрелентерет.

Покачиваясь, дребезжащим, неторопливым голосом Ланфиер выпускал фразу за фразой, и они, правильно разделенные невидимыми знаками препинания, таяли в воздухе, подобно клубам дыма, методически выбрасываемым заматерелым курильщиком.

IV // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 319–383 с.

Ман шутпа, Лапута текен сӑмах вӑл лапаутед текен сӑмах пулать: лап тени хӗвел шевлисем тинӗс ҫийӗнче вылянине, аутед сӑмах ҫунат тенине пӗлтерет.

По-моему, Лапута есть не что иное, как лапаутед: лап означает игру солнечных лучей на поверхности моря, аутед — крыло.

Иккӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

«Эп мӗн калатӑп-и? калатӑп: кун пек ывӑл ҫуратакан ашшӗ телейлӗ; ӳпкелешсе калани ытлашши ӑслӑ сӑмахах мар-ха вӑл, ӑслӑ сӑмах ҫакӑ пулса тӑрать: сӑмах, инкек курнӑ ҫынтан кулмасӑр, ун кӑмӑлне ҫӗклеме пултартӑр, шыв ӗҫсе сывлӑш ҫавӑрнӑ урхамаха шпорсем вӑйлӑн хускатса янӑ пек вӑй-хӑват патӑр.

— А что скажу? Скажу: блажен и отец, родивший такого сына! Еще не большая мудрость сказать укорительное слово, но бо́льшая мудрость сказать такое слово, которое бы, не поругавшись над бедою человека, ободрило бы его, придало бы духу ему, как шпоры придают духу коню, освеженному водопоем.

VII // Куҫма Турхан. Гоголь Н.В. Тарас Бульба: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 126 с.

Мӗнех вара: сӑмах пани ӗҫне туни мар-ҫке, мана сӑмах ҫумне кӑкарман, сӑмахӑм хамран килет.

Чего там: от слова не сбудется — не я при слове, а слово при мне.

XII сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

Унта халӑхӗ те тӗрлӗрен, ют ҫӗршыв чикки те ҫывӑх, — пӗр сӑмахпа каласан, халӑх хушшинче пӑтратма май та пур, унта пролетари тенӗ сӑмах, паллах, вырӑс сӑмахӗ мар, социал-демократ тени те ҫавӑн пекех.

И народ в нем сборный, и заграница близко — словом, есть кому и средь кого мутить; пролетарий, ясно же, слово не русское, социал-демократ — тоже.

IX сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

Ку сӑмах ӑна паллӑ пулнӑ: Анфиса — мӑнаккӑшӗ унӑн ыйтӑвӗсем ҫине час-часах ҫак сӑмахпа ответленӗ, ку сӑмах — вӑй ҫинчен, турӑ вӑйӗ пек хӑват ҫинчен пӗлтерет пулӗ, тесе ӑнланнӑ вӑл.

Это слово было знакомо ему: им тетка Анфиса часто отвечала на его вопросы, и он вложил в это краткое слово представление о силе, подобной силе бога.

III // Митта Ваҫлейӗ. Горький М. Фома Гордеев: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Ҫулталӑк та ҫитмен-ха, анчах ҫав сӑмах аллӑ пин телейсӗр, малашнехи пурнӑҫсӑр, пӗр шанӑҫсӑр тӑрса юлнӑ, йывӑр пурнӑҫра тискерленнипе ҫын тивӗҫлӗхне ҫухатнӑ чурасене ҫӗкленӗ; ҫав сӑмах вӗсене тӗнчери чи малта тӑракан салтаксем пулса тӑма пулӑшнӑ, вӗсен чунне хастарлӑх кӗртнӗ, хӑйсене хӗрхенмесӗр ҫапӑҫма вӑй панӑ, ҫын сӑнарне тавӑрса панӑ; Спартак ҫав сӑмахӑн тӗлӗнмелле пысӑк вӑйӗ хӑйне мӗн таран ҫӗклени ҫинчен те шухӑшларӗ: ӑна, чухӑн, путсӗр гладиатора, хӑватлӑ ҫарӑн хастарлӑ та хӑрушӑ ҫулпуҫӗ туса хучӗ, ӑна ытти кирек мӗнле шухӑшсене те ҫӗнтерме пулӑшрӗ, Валерипе ҫыхӑнтаракан таса юратӑва ҫӗнтерме вӑй пачӗ.

Слово это меньше чем в год подняло пятьдесят тысяч несчастных, лишенных всякого будущего, всякой надежды, огрубевших благодаря своему положению и потерявших человеческое достоинство; это слово подняло их на высоту первых солдат мира, вливая в их души мужество, самоотверженность и сознание своего человеческого достоинства; он подумал о таинственном и непреодолимом влиянии этого слова, которое его, бедного, презренного гладиатора, сделало храбрым и страшным вождем могучего войска и влило в его душу способность победить всякую другую страсть, даже благородную и сильнейшую любовь, связывающую его с Валерией.

XIV сыпӑк // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 11–314 с.

Чун вӑл — простой ҫынсен халлапӗсенче вунӑ сӑмах хушшинче пӗрре тӗл пулакан сӑмах, пилӗк пуслӑх укҫа пекех пит ҫӳрекен сӑмах.

Душа — десятое слово в речах простых людей, слово ходовое, как пятак.

XI. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Кларк хӑйӗн йӑлӑну сӑмахне шанчӑклӑн, васкавлӑн калать, хитре сӑмахсемпе, малтанах хатӗрленӗ сӑмах ҫаврӑнӑшӗсемпе ҫаптарать.

Кларк продолжал свою исповедь уверенной скороговоркой, гладко округленными, явно заготовленными фразами.

16 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Санӑн сӑмах майӑн кӑшт-кашт сӑмах хушма ҫеҫ юрать, ҫав сӑмах ӑна хӑй калаҫӑвне малалла тӑсма пулӑштӑр…»

Тебе разрешаются только такие реплики, которые бы побуждали твоего собеседника продолжать рассказ…»

10 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.