Corpus of the Chuvash language

Хӗлле пурӑнакан вырӑнсенче вӗсем пурӑнмалли ҫуртсене тислӗкпе хутӑштарса ҫӑрнӑ тӑмран тунӑ.

На зимних стоянках устраивали жилища из глины с примесью навоза.

Типӗ ҫеҫенхирсенче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Типӗ ҫеҫенхирсенче пурӑнакан чӗрчунсем пурте тенӗ пекех ӗнсе кайнӑ ҫеҫенхир тӗслӗ, ҫавӑнпа вӗсем хирте кӑшт ҫеҫ палӑраҫҫӗ.

Большинство животных сухих степей окрашены под цвет выжженной степи и поэтому едва заметны в ней.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрмансем юлнӑ вырӑнсенче тайгара пурӑнакан тискер кайӑксемпе вӗҫен кайӑксемех пурӑнаҫҫӗ.

В тех местах, где леса сохранились, в них живут те же лесные звери и птицы, что и в тайге.

Хутӑш вӑрмансен зонинчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Улатакка та тайгара ялан пурӑнакан кайӑк.

Дятел — также постоянный житель тайги.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Алтай крайӗнче пурӑнакан хӗрарӑм хӑйӗн ҫуралнӑ кунӗ умӗн чукун ҫулӗ ҫинче ҫывӑрса кайса тӗлӗнмелле майпа ҫӑлӑнса юлнӑ, ун ҫийӗн 29 пуйӑс вакунӗ иртсе кайнӑ.

Жительница Алтайского края накануне своего дня рождения уснула на путях и чудом спаслась, над ней проехало 29 вагонов поезда,

Алтай крайӗнче хӗрарӑм урлӑ пуйӑс иртсе кайнӑ, вӑл чӗрӗ юлнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/36511.html

1930 ҫулхи раштавра «Ҫурҫӗрти пӗчӗк халӑхсем пурӑнакан районсенче наци пӗрлешӗвӗсене йӗркелесси ҫинчен» постановлени йышӑннӑ.

В декабре 1930 года было принято постановление «Об организации национальных объединений в районах расселения малых народностей Севера».

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Анадырӗн, Чукотка автономи округӗн тӗп хулин, кун-ҫулӗ халӑх пурӑнакан вырӑн пек 1889 ҫулта пуҫланса кайнӑ, хальхи вӑхӑтра 130 ҫула яхӑн тӑсӑлать.

История Анадыря - столицы Чукотского автономного округа как населённого пункта началась в 1889 году и сейчас насчитывает около 130 лет.

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Ненецсем ҫулла пурӑнакан вырӑнтан инҫех мар фактори пырса вырнаҫнӑ.

Недалеко от стойбища ненцев расположилась фактория.

Ҫаратакан купецсем вырӑнне факторисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тундрӑра пурӑнакан ҫынсене эрех ӗҫтере-ӗҫтере ӳсӗртнӗ те йӳне хакпа вӗсенчен пӑлан кӗтӗвӗсем тата хаклӑ йышши тирсем илнӗ, вара киле пуйса таврӑннӑ.

Они спаивали жителей тундры, за бесценок брали у них стада оленей и дорогую пушнину и уезжали разбогатевшими.

Ҫаратакан купецсем вырӑнне факторисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Совет влаҫӗ тундрӑра пурӑнакан халӑхсен пурӑнӑҫӗпе сывлӑхне лайӑхлатас тесе, тата ӗҫҫыннисем телейлӗ, культурӑллӑ тата пуян пулччӑр тӗсе, мӗн тума пултарнине пурне те тӑвать.

Советская власть ведет упорную борьбу за перестройку жизни народов тундры.

Тундрӑри халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Папанинецсем пурӑнакан пӑра тинӗс юхӑмӗпе ҫил кӑнтӑралла, Гренланди ҫыранӗ патнелле, юхтарнӑ.

Льдина, на которой жили зимовщики, подгоняемая морскими течениями и ветрами, двигалась на юг к берегам Гренландии.

«Ҫурсӗр полюсӗ» поляр станцийӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Новая Земля ҫинче Совет пур, вӑл Новая Земля ҫинче пурӑнакан ҫынсен пурӑнӑҫне майлаштарса пырать.

Есть на Новой Земле Совет, который налаживает жизнь ново-земельских поселенцев.

Новая Земля ҫинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ ӗнтӗ Новая Земля утравӗнче пурӑнакан ҫынсем ҫав станцисем урлӑ пӗтӗм Совет Союзӗпе ҫыхӑну тытма пултараҫҫӗ.

Теперь жители Новой Земли могут поддерживать связь со всем Союзом.

Новая Земля ҫинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

— Апла пулсассӑн ҫав ирхине, эпир пӗр-пӗринпе тӗл пулнӑ кун, эсӗ ҫак таврашра пӗр-пӗччен, ҫынсем тӗпленсе пурӑнакан вырӑнтан пин-пин ҫухрӑм аякра, тем шыраса ҫӳрени пӗртте ӑнсӑртран пулман — сана хӑв анса ларнӑ вырӑнти ҫӗр лаптӑкӗ хӑй патне магнит пек туртса йыхӑрнӑ.

— Значит, неделю назад, в то утро, когда мы познакомились, ты не случайно бродил тут совсем один, за тысячу миль от человеческого жилья? Ты возвращался к тому месту, где тогда упал?

XXV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Калӑпӑр, Ҫӗр ҫинче пурӑнакан икӗ миллиард ҫынна пӗр пысӑк ушкӑна митингри пек ҫума-ҫумӑн пухас пулсан вӗсем пӗр чӑрмавсӑрах тӑршшӗпе ҫирӗм мильӑллӑ, сарлакӑшӗпе ҫирӗм мильӑллӑ лаптӑк ҫинче вырнаҫма пултарӗччӗҫ.

Если бы два миллиарда ее жителей сошлись и стали сплошной толпой, как на митинге, все они без труда уместились бы на пространстве размером двадцать миль в длину и двадцать в ширину.

XVII // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Пӗчӗкҫеҫ принц ниепле те ӑнланса илеймерӗ: мӗн тума кирлӗ-ха кунта, тӗнче уҫлӑхӗнче пытаннӑ пӗчӗкҫӗ планета ҫинче, тата пӳрт-ҫурт таврашӗ те, пурӑнакан та ҫук ҫӗрте хунарҫӑпа унӑн хунарӗ?

Маленький принц никак не мог понять, для чего на крохотной, затерявшейся в небе планетке, где нет ни домов, ни жителей, нужны фонарь и фонарщик.

XIV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Каламасӑрах паллӑ, эпир, Ҫӗр ҫинче пурӑнакан ҫынсем, вулкансене тирпейлесе тӑма вӑй-хӑват ҫитерейместпӗр, ҫавӑнпа та вӗсем кӳрекен инкек-синкекрен асӑрханаймастпӑр.

Конечно, мы, люди на земле, слишком малы и не можем прочищать наши вулканы. Вот почему они доставляют нам столько неприятностей.

IX // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Пӗчӗкҫеҫ принц пурӑнакан планета ҫинче нумайранпа сӑн-пичӗпе ытлашши чӑпар курӑнман, виҫӗ-тӑватӑ чӗрпеклӗ сӑпай чечексем ҫитӗннӗ пулнӑ.

На планете Маленького принца всегда росли простые, скромные цветы — у них было мало лепестков.

VIII // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Ҫапла пӗррехинче вӑл мана хӑйне евӗрлӗ илемлӗ ӳкерчӗк ӳкерме сӗнӳ пачӗ, кунта (ҫӗр ҫинче) пурӑнакан ачасен чун-чӗрине кӗрсе вырнаҫтӑр терӗ.

Однажды он посоветовал мне постараться и нарисовать такую картинку, чтобы и у нас дети это хорошо поняли.

V // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Вӑл тӗпленсе пурӑнакан планета хӑйӗнчен кӑшт ҫеҫ пысӑкрах пулнӑ, тата вӑл, пӗчченскер, ҫав тери кампа та пулин туслашма ӗмӗтленнӗ…»

Он жил на планете, которая была чуть побольше его самого, и ему очень не хватало друга…».

IV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.