Corpus of the Chuvash language

Хуҫалӑхӑн ӗҫ тӑвакан директорӗ Валерий Лапшин пӗлтернӗ тӑрӑх, сухан анине ҫу каҫипе пӗрре мар ҫумланӑ тата шӑрӑх кунсенче тӑтӑшах шӑварса тӑнӑ.

Help to translate

Севок сухан лартма тухнӑ // Канаш ен. https://kanashen.ru/2024/05/24/%d1%81%d0 ... 85%d0%bda/

— Элекҫей ҫумланӑ йӑрансене ыран тепӗр хут ҫумлатӑн, унсӑр пуҫне тата ҫак-ҫак йӑрансене малалла ҫумлатӑн.

Help to translate

Пиҫӗн тӑшманӗ // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 30–36 с.

Ҫумланӑ кашни улма йӑранӗ хушшине тимлӗн пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн: — Эсӗ ҫак-ҫак йӑрана ху ҫумланӑ, ҫаксене эсӗ мар, — тесе хучӗ.

Help to translate

Пиҫӗн тӑшманӗ // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 30–36 с.

Куля амӑшӗ таврӑниччен маларах сурӑхӗсене кӗтӳрен кӗтсе илчӗ, витене хупса шыв, ҫумланӑ курӑк пачӗ, каярах хурӗсене пӗверен кайса илсе картана хупрӗ.

Help to translate

Пиҫӗн тӑшманӗ // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 30–36 с.

Алӑпа вир ҫумланӑ, утӑ ҫулнӑ ҫӗрте ҫитӗннисене пулӑшнӑ, утта ҫавӑрса типӗтнӗ, ҫавапа ҫулса пӑрахнӑ вӗҫӗ-хӗррисӗр паккуссене кӗреплесемпе пухнӑ.

Пололи вручную посевы проса, помогали взрослым на сенокосе, ворошили сено, граблями убирали бескрайние покосы, скошенные косой.

Бухгалтер профессийӗ еткерлӗхпе куҫнӑ // Галина ВАРИКОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... -n-3453052

Аслисемпе пӗрле вӗсем те пур ӗҫе те хутшӑннӑ, ҫурлапа тырӑ вырнӑ, кӗлте ҫыхнӑ, ҫум ҫумланӑ…

Help to translate

«Ырлӑхра пурӑнатпӑр», — тет 90 ҫулхи Кӗҫени аппа // Алена КАЛЮКОВА. http://kasalen.ru/2023/08/07/%d1%8b%d1%8 ... %97%d2%ab/

Ӑна акнӑ, сӳреленӗ, шӑварнӑ, ҫумланӑ, пӑхса ӳстернӗ…

Help to translate

Ҫул юлташӗ // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 3–18 с.

Акман пулсан шӑварнӑ, йӑрансене ҫумланӑ, мӗн ӳстернине пуҫтарнӑ, банкӑсем хупнӑ е ака-суха тума хатӗрленнӗ.

Если не сажали, то поливали, выдергивали сорняки, собирали урожай, закатывали банки или готовились к посеву.

Пӑрӑҫ // Александра Сергеевна. https://t.me/sergeyevnachavashla/593

Ҫум ҫумланӑ, утӑ пуҫтарнӑ, кӗлтесем йӑтнине те астӑватӑп.

Help to translate

Халӗ те ырӑпа асӑнатпӑр // Тамара Григорьева. http://kasalen.ru/2023/04/28/%d1%85%d0%b ... %91%d1%80/

Чечексем ут ҫулма тухсан е ҫур тырри ҫумланӑ вӑхӑтра куҫ тӗлне пулнӑ.

Цветы видел только на сенокосе да на прополке.

Ӗҫ ҫинче // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 1-мӗш кӗнеке. Таната. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 359 с.

Аппӑшӗ хушнипе Павлуш пахчари ҫӗрулми йӑранӗсем ккпаланӑ, ҫум ҫумланӑ, улмуҫҫи ҫинчи хуртсене Тимушпа пӗрле пуҫтарса ҫунтарнӑ, Лисукпа пӗрле Кӑканар ҫырминчи купӑста-хӑярсене шыв сапнӑ.

Help to translate

3 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

— Пӗлтӗр ун уйӗнче эпӗ хам ҫумланӑ.

— Я сама в прошлом году пропалывала его поле.

XXVI // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

— Унсӑр пуҫне, вӑл ӗлӗк помещиксен уйӗнче мӗн чухлӗ ҫум ҫумланӑ.

Кроме того, она прежде каждый год полола помещичьи поля.

XXVI // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Ҫум ҫумланӑ тата тырпул пухса кӗртнӗ вӑхӑтра унпа сахал арҫын танлашма пултарнӑ.

При прополке и сборе урожая редкий мужчина мог сравниться с ней по быстроте и ловкости.

IX // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Уяр ҫанталӑкра ҫумланӑ хыҫҫӑн ҫумӑр пулсан, кукуруза кашни каҫах ҫӳлтен-ҫӳле хӑпарать.

Если в хорошую погоду сделаешь прополку, а потом пройдет теплый дождик, то что ни ночь кукуруза все выше и выше подымается.

IV // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Пӗррехинче, вӑл кукуруза ҫумланӑ чух, ана пуҫӗнче пӗри кӑшкӑрса янӑ.

Однажды, когда она пропалывала кукурузу, на краю поля кто-то крикнул.

IV // Геннадий Пласкин. Чжоу Ли-бо. Ҫил-тӑвӑл: роман; Г. Пласкин куҫарнӑ; В. Рудманӑн умсӑмахӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 429 с. — 13–429 с.

Терентий Петрович тырӑ акнӑ вӑхӑтра пӗрлештернӗ икӗ тракторнӑй сеялка ҫинче сеяльщик пулса ӗҫлет, ҫум ҫумланӑ чух — культиватор ҫинче, тырӑ вырнӑ чух — комбайн ҫинче, соломокопнитель патӗнче ӗҫлет, утӑ ҫулнӑ чух виҫӗ тракторнӑй косилкӑсен агрегатне тытса пырать, капансем хывнӑ чух — капан купалакан машина ҫинче ӗҫлет, кӗрхи ҫӗртме тунӑ чух плуга майласа пырать.

Терентий Петрович во время сева работает на сцепе двух тракторных сеялок сеяльщиком, во время прополки — на культиваторе, во время уборки на комбайне у соломокопнителя, на сенокосе — управляет агрегатом трех тракторных сенокосилок, при скирдовании — на стогометателе, при вспашке зяби регулирует плуг.

Прицепщик Терентий Петрович // Леонид Агаков. Троепольский, Г. Н. (1905-1995). Вунҫиччӗмӗш Прохор тата ыттисем: (агроном ҫырса пынисем). [Л. Я. Агаков куҫарнӑ]. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 132 с. — 109–130 с.

Донӑн арӑмӗ Леонора тата хӗрӗсем, Андреапа Луиса, кун каҫах килте тата пахчара ӗҫленӗ, кӗпе-йӗм ҫунӑ, ҫӗленӗ, купӑста лартнӑ, йӑрансем чавнӑ, ҫум ҫумланӑ.

Донья Леонора и дочери, Андреа и Луиса, целый день работали дома и на огороде, стирали, шили, сажали капусту, пололи гряды.

Иккӗмӗш сыпӑк // Сергей Мерчен. Выгодская Э.И. Алжир тыткӑнӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 112 с.

Ҫу кунӗсенче ашшӗ-амӑшне хирти ӗҫсенче пулӑшнӑ, ачасенчен бригада туса ҫум ҫумланӑ е утӑ типӗтнӗ ҫӗрте ӗҫлесе ӗҫкунӗсем те тукаланӑ, паллах ӗнтӗ, вӑл пуринчен ытла ҫырмара раксене шӑршлӑ какайпа илӗртсе тытса е паром патӗнче ыраш-пӗтрисене тытса вӑхӑтне ирттернӗ.

Летом помогал родителям в поле, даже зарабатывал трудодни, сколотив ребят в бригады полольщиков и сушильщиков сена, но больше времени, конечно, проводил на речке: ловил раков петлей на тухлое мясо и колол вилкой пятнистых пескарей на речной быстринке у парома.

Гварди рядовойӗ // Михаил Рубцов. Полевой Б.Н. Эпир — совет ҫыннисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 338 с. — 14–27 с.

Ҫурт-йӗре тирпейлӗ тытасшӑн пулса, вӑл хӑй пурнӑҫӗнче канӑҫ мӗн иккенне пӗлмерӗ: куллен яшка-ҫӑкӑр пӗҫерчӗ, выльӑхне пӑхрӗ, ӗҫҫинче ҫынран юлмарӗ: вӑхӑтра тыррине вырнӑ, ҫумне ҫумланӑ, кантӑр татнӑ, хутнӑ, тӗртнӗ, вуттине турттарнӑ, арманне те тепӗр чух хӑех ҫитетчӗ, — рехетре пурӑнатчӗ-ха Шерккей, мӑшӑрӗ ӑна хӑй мӗн-мӗн туни ҫинчен каламастчӗ те.

В доме у нее всегда были чистота и порядок, она вовремя успевала приготовить обед, глядела за скотиной, работала по найму, делала свою работу в поле не позже, а раньше людей: полола, жала, рвала коноплю, мочила, мяла, пряла, ткала, ездила и за дровами, и на мельницу — Шерккей при ней жил себе поживал спокойно, не тревожила его жена своими заботами.

XXII. Амӑшӗ // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.