Шырав
Шырав ĕçĕ:
Мюрата ӗненнӗ пек тата договорӑн пур статьисемпе те килӗшнӗ пек пулса, Кутузов договора алӑ пусма тата ӑна хӑйӗн патне ҫирӗплетме илсе пыма тесе Мюрат патне хӑйӗн представительне янӑ, ҫав вӑхӑтрах вӑл патша патне «…хам вӗсен условисене йышӑнма пӗртте шутламан, — тесе ҫырнӑ. — Эпӗ ответ парса вӑхӑта 20 сехет тӑсрӑм, ҫак хушӑра пӗрмаях каялла чакса пытӑм, французсенчен икӗ марш чухлӗ каялла чакрӑм», тенӗ.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл ҫар совечӗ пухса Вена хулине хӳтӗлеме хушнӑ, I Александр патша паллах ун майлӑ пулнӑ, Кутузова вӑл «Австри генералӗсемпе килӗштерсе ырӑ пурӑнма» хушнӑ.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫитменнине тата шӑпах ҫав йывӑр вӑхӑтра Кутузовпа патша хушшинче кӗрешӳ пуҫланса кайнӑ.В этот тяжелый момент началась борьба между Кутузовым и царем.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Походӑн малтанхи кунӗсенчен пуҫласах хыпар кӳрекенсем Кутузова патша указӗсене пыра-пыра панӑ, ҫак указсем тӑрӑх вӑл хӑй тӗллӗн нимӗн те тума пултарайман!
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Пилӗк ҫул каярах I Павел патша Суворова чӗнсе илнӗ пекех, халӗ I Александр Кутузовран пулӑшу ыйтнӑ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫара ӳстерсе ҫитӗнтерес тата вӑрҫӑ ӗҫне вӗрентес йӗркесем Павел патша вӑхӑтӗнчи пекех юлнӑ.оставив обучение и боевую подготовку войск на прежних, павловских основах.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Павел патша тунӑ киревсӗр йӗркесене улӑштарассине пӗтӗм ҫӗршыв, пӗтӗм ҫар тем пекех кӗтсе тӑнине пӗлнӗ пирки, Александр ҫав йӗркесене улӑштарма сӑмах панӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Салтаксемшӗн, паллах, — «асламӑшӗ вӑхӑтӗнче мӗнле пулни мар», II Екатерина патша вӑхӑтӗнче Суворов пурӑннӑ, вӑл вӑхӑтра ҫарта ҫӗнӗ йӗркесем пулни хаклӑ пулнӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Нумай вӗреннӗ, ҫар ӗҫне калама ҫук лайӑх пӗлекен, I Петр патша ӗҫне малалла туса пыракан, ҫичӗ ҫул хушши пынӑ вӑрҫӑра мала тухнӑ Петр Александрович Румянцев туроксене хирӗҫ вӑрҫнӑ чухне хӑйӗн стратегипе тактика талантне кӑтартнӑ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Корпусран вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн Гольштейнбекски принц патне адъютант пулса ӗҫлеме янӑ Кутузов патша дворецӗнче те юлма пултарнӑ, анчах вӑл урӑх ҫул суйласа илнӗ.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Анчах 1761 ҫулта, Михаил Илларионович корпусран вӗренсе тухса прапорщик чинне илсе ҫарта служить тума пуҫланӑ вӑхӑтра, Петр патша тунӑ йӗркесем питех те сахал упранса юлнӑ.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Унӑн ашшӗ — Илларион Матвеевич — I Петр патша вӑхӑтӗнчех ҫар службине кӗрсе вӑтӑр ҫул хушши инженернӑй корпусра служить тунӑ, унтан генерал-поручик чинӗпе отставкӑна тухса, граждан ведомствинче ӗҫлесе пурӑннӑ.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Перифетпа тӗл пулса ҫапӑҫнӑ хыҫҫӑн Тезей часах Афинӑран Крит утравӗ ҫине, Минос патша патне кайнӑ.Вскоре после встречи с Перифетом Тезе и отправился из Афин на остров Крит, к царю Миносу.
Палица // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Патша Российӗнче те рабочисемпе хресченсем полицейскисемпе жандармсене хирӗҫ чулсемпе ҫапӑҫни нумай пулнӑ.И в царской России рабочие и крестьяне не раз угощали полицейских и жандармов градом камней.
Чӑмӑр тата чул // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Питӗре те кайӑпӑр; унта чаплӑ кӗрмен-ҫуртсем лараҫҫӗ, унта патша пурӑнать…
V // Петӗр Хусанкай. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 8–56 с.
Вӑл аллӑ ҫула яхӑн ӗлӗкех, чӑвашсене ҫӗр хурчӗ вырӑнне те шутламан патша саманинчех, чӑваш пурнӑҫӗнчен илсе «Тип шар» ятлӑ повесть ҫырса кӑларнӑ.
Д. Н. Телешов // Хветӗр Уяр, Иван Мучи. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 3–7 с.
Хӗвел тӗттӗмленме тытӑннӑ, патша ҫывӑхӗнчи Хипе Хо астрономсем ун ҫинчен халӑха та, императора та пӗлтермен.
Хӗвел тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Патша правительстви ҫав ӳкнӗ метеорита тӗпчеме тӑрӑшман.Царское правительство не позаботилось об исследовании упавшего метеорита.
Метеорсем // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
1248 ҫулта пӗр летописец акӑ мӗнле ҫырнӑ пулнӑ: «Уйӑх йӑлтах юнпа хӗрелсе ларчӗ те куҫран ҫухалчӗ. Вара ҫав ҫуллах Батый патша хӑйӗн ҫарне пирӗн ҫине ячӗ».
Уйӑх тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Кибальчича вӗлернӗ хыҫҫӑн патша чиновникӗсем ҫав ӳкерчӗке архива пӑрахнӑ, ӑна Аслӑ Октябрь революцийӗ хыҫҫӑн кӑна тупнӑ.
Ҫӗртен уйӑх патне ҫитиччен // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.