Corpus of the Chuvash language

В. И. Ленин хӑйӗн «Мӗн тумалла?» ятлӑ кӗнекинче ҫакӑн пек ҫырнӑ: «Малта пыракан кӗрешӗвҫӗ рольне малта тӑракан теори тӑрӑх ӗҫлекен парти кӑна пурнӑҫа кӗртме пултарать. Ҫакӑ вӑл мӗне пӗлтернине кӑшт та пулин конкретлӑ ӑнланса илес тесен, вулакан ӗнтӗ вырӑс социал-демокрачӗсем умӗнхи ҫынсене — Герцена, Белинские, Чернышевские тата 70-мӗш ҫулсенчи революционерсен ушкӑнне аса илтӗр; вырӑс литератури хальхи вӑхӑтра мӗнле пӗтӗм тӗнчипе пысӑк пӗлтерӗшлӗ пулса тӑни ҫинчен те шухӑшласа пӑхтӑр; шухӑшласа пӑхтӑр… вара ҫакӑ та ҫителӗклӗ!»

Help to translate

«Мӗн тумалла?» роман ҫинчен // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 485–495 с.

Марксизмӑн малта пыракан революцилле теорине ҫӗнӗ условисенче творчествӑлла аталантарса, В. И. Ленин вырӑс литературин, уйрӑмах вырӑс демокрачӗсен, Белинскин, Чернышевскин, Добролюбовӑн, ӗҫӗсен питех те пысӑк пӗлтерӗшне кӑтартса панӑ.

Help to translate

«Мӗн тумалла?» роман ҫинчен // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 485–495 с.

Анчах вырӑс халӑхӗн пурнӑҫӗ ҫав вилӗ схемӑсене пӑхӑнман: вӑл вырӑс халӑхӗн вӗресе тӑракан хӑватлӑ ӑс-тӑнне пӗтӗҫтерме пултаракан философсене, теоретиксене ыйтнӑ.

Help to translate

«Мӗн тумалла?» роман ҫинчен // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 485–495 с.

Ҫакна пула, ҫывӑх перспективӑрах пирӗн ҫӗршыври вырӑссем, нумай пуҫтах чӑваш хӑйӗн чӗлхине тиркенипе вырӑсла ҫеҫ калаҫма тӑрӑшнӑ пекех, вырӑс чӗлхине тиркесе акӑлчанла ҫеҫ калаҫма пуҫламӗҫ, тесе калаятпӑр-и-ха?

Исходя из этого, можем ли мы сказать, что в ближайшей перспективе все русские нашей страны начнут общаться на английском языке вроде чуваш, которые снисхождением отнеслись к своему родному языку и начали общаться на русском языке.

Малашлӑха пӑхса... // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4947-%D0%9C% ... B0....html

Пирӗн тӑван чӗлхене тиркекен чылай чӑвашсем паян хӑйсен ачисене вырӑс чӗлхине ҫеҫ вӗрентме тӑрӑшнӑ пекех, паянхи нумай вырӑс та ачисене пурнӑҫра акӑлчанла калаҫма вӗрентме тӑрӑшнине куратпӑр.

Мы видим, как нынче многие чуваши, относящиеся снисхождением к своему родному языку, обучают детей только русскому языку, так и многие русские стараются обучать своих детей разговаривать на английском языке.

Малашлӑха пӑхса... // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4947-%D0%9C% ... B0....html

Ывӑлӗ хура ӗҫпе пурнакан ҫыннӑн; бюргерӑн, ывӑлӗ пулсан та, улпут пуласса ӗмӗтленнӗ; Андрей епле пулсан та, вырӑс дворянкин ывӑлӗ, епле пулсан та, вӑл — шурӑ, кӗрнеклӗ ача, ҫав тери пӗчӗк ал-ураллӑ, чипер сӑн-питлӗ, таса та шухӑ куҫлӑ; ун пеккисене амӑшӗ пуян вырӑс патӗнче, ӑна та ют патшалӑхра, паллах ӗнтӗ, нимӗҫсем патӗнче мар, нумай курнӑ.

А в сыне ей мерещился идеал барина, хотя выскочки, из черного тела, от отца бюргера, но все-таки сына русской дворянки, все-таки беленького, прекрасно сложенного мальчика, с такими маленькими руками и ногами, с чистым лицом, с ясным, бойким взглядом, такого, на каких она нагляделась в русском богатом доме, и тоже за границею, конечно, не у немцев.

I сыпӑк // Александр Артемьев, Михаил Рубцов. Иван Гончаров. Обломов: роман. Александр Артемьевпа Михаил Рубцов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956

Писатель Алексей Николаевич патне хӑйӗн тахҫанхи ӗмӗтне пурнӑҫлас тӗллевпе килнӗ — вӑл чаплӑ вырӑс ученӑйӗпе паллашса вырӑс карапӗсем Цусимӑри ҫапӑҫура мӗншӗн пӗтнин сӑлтавӗсене ыйтса пӗлесшӗн.

Теперь писатель приехал к Алексею Николаевичу, чтобы исполнить свое давнее желание — познакомиться с замечательным русским ученым и узнать от него наиболее полно и понятно о причинах гибели кораблей в Цусимском бою.

Вӑтӑрмӗш пай // Галина Матвеева. Яновская, Жозефина Исаковна. Карап ӑсти: повесть; вырӑсларан Г. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2012. — 205 с.

Пирӗн лавҫӑсенчен пӗри Ярославль вырӑсӗ, тепри осетин: пичеври лашасене тӑварса, тӗприне ҫав тери асӑрханса ҫавӑтса пырать, — пирӗн ним шухӑша илмен вырӑс ҫынни ларкӑч ҫинчен те анмарӗ!

Один из наших извозчиков был русский ярославский мужик, другой осетин: осетин вел коренную под уздцы со всеми возможными предосторожностями, отпрягши заранее уносных, — а наш беспечный русак даже не слез с облучка!

Бэла // Николай Пиктемир, Нестор Янкас. Михаил Лермонтов. Пирӗн вӑхӑтри герой. Н. Пиктемирпа Н. Янкас куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашкӗнекеиздат, 1964

— Вырӑс вара, вырӑс эпӗ, хамӑр ҫын, лётчик…

– Да русский, русский я, свой, летчик…

14 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

— Эпӗ вырӑс, вырӑс, лётчик эпӗ, — мана нимӗҫсем персе ӳкерчӗҫ…

– Я русский, русский, я летчик, меня немцы сбили.

14 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

Вырӑс чӗлхиллӗ шкулсенче чӑваш чӗлхине мӗнле вӗрентмелли ҫинчен паха пӗтӗмлетӳсем тӑвас тесен вырӑсланнӑ чӑваш тата вырӑс ачисемпе сахалтан та вунӑ ҫул ӗҫлесе пӑхмалли ҫинчен асӑрхаттарса хӑварас килет.

Help to translate

Чӑваш орфографийӗн хуҫисем камсем? // Галина Абрамова. Хыпар, 2017.07.21

Шкул ачисем те хӑйсен пултарулӑхӗпе хаваспах паллаштарчӗҫ, вырӑс халӑх юррисене шӑрантарчӗҫ, чӑваш, вырӑс, тутар халӑх ташшисемпе куракансене тыткӑнларӗҫ.

И школьники тоже с радостью познакомили со своим творчеством, исполнили русские народные песни, пленили зрителей чувашскими, русскими, татарскими народными танцами.

Юрри-ташши куҫ тулли // Н. КАЛАШНИКОВА. Каҫал Ен, 2019.02.26

Чӑвашран вырӑс чӗлхиллӗ чӑваша мар, тӳрех вырӑса куҫать.

От чуваша переходит не в русскоязычного чуваша, а прямиком в русского.

Чӗлхе Туррин хӳхлевӗ // Сувар. Сувар, 2017.05.12

Вырӑс культури, вырӑс чӗлхи темле чаплӑ пулсан та вӑл пирӗн халӑхшӑн ют.

Help to translate

Кӗрлеври ял уявне мӗншӗн чӑвашла илемлетмен? // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/content/3122-%D0%9A% ... B%D0%B5%D1

Вырӑс филологийӗн уйрӑмӗн студенчӗсене вырӑс чӗлхипе тата литературипе ҫыхӑннӑ тӗрлӗ дисциплинӑна вӗрентетӗп.

Help to translate

Словаре те кӑсӑклӑ роман пекех вулама пулать // Роза Власова. «Хыпар», 2017.04.26, 60№

«Ял тӑрӑхне 2 ял – Пикмӑрсай тата Ҫӗнӗ вырӑс – кӗрет. Вырӑнти депутатсем 7-шӗ те чӑваш. Пикмӑрсайра 220 кил-ҫурт, 550 чӑваш пурӑнать. Ялти шкула 3 чӑваш тата 1 вырӑс ялӗсенчен ҫӳреҫҫӗ, анчах та чӑваш чӗлхи вӗрентмеҫҫӗ», – терӗ Анатолий Юртаев пуҫлӑх.

Help to translate

Шупашкартан – Пенза тӑрӑхне // НИКОЛАЙ СМИРНОВ. «Тӑван Ен», 51-52№, 2016.07.08-17

«Вырӑнти чӗлхене пӗлнинче шкул ачишӗн лайӑх енӗ пӗр енчен пур. Ку бонус. Анчах та ҫакна пирӗн пӗрлехи чӗлхене тарӑнрах вӗреннӗ евӗр парсан кӑна усӑллӑ. Вырӑспа вырӑнти чӗлхесене илес пулсан вӗренӳ содержанинче сехетсене ытларах вырӑс чӗлхине уйӑрмалла», — тенӗ Мединский.

«Школьник, с одной стороны, выигрывает от знания региональных языков. Это бонус. Но это имеет смысл только в случае дополнения к глубокому знанию нашего общего языка. Убежден, что соотношение русского и регионального языков, содержание образования должно быть в пользу русского», — высказался Мединский.

Владимир Мединский вырӑнти чӗлхесене сахалрах вӗрентме сӗннӗ // Аҫтахар Плотников. http://chuvash.org/news/12846.html

Чӑваш чӗлхипе вырӑс чӗлхи, чӑваш литературипе вырӑс литератури ун чухне тӗп предметсен шутӗнчех пулнӑ.

Одними из главных предметов тогда были чувашский язык и русский язык, чувашская литература и русская литература.

Чӑваш сӑмахлӑхӗн те черечӗ ҫиттӗрех // Денис ГОРДЕЕВ. «Хыпар», 2016.05.24, 78-79№

Вӗсене уйрӑмах вырӑс кӑмаки килӗшнӗ.

Help to translate

Ачаранах тӑван халӑх еткерлӗхне хисеплеме вӗрентеҫҫӗ // Ирида Матниязова. https://ursassi.ru/articles/rusen-ykh-n- ... te-3938169

Вӗсен йышӗнче Шӗнтрешри Сив ҫӑл, Анат Татмӑшри Атӑк ҫӑлӗ, Ассакассинчи, Юнтапари, Мӑн Вылӑри, Вырӑс Сурӑмӗнчи ҫӑлкуҫсем.

Help to translate

Ҫӑлкуҫ – ҫут ҫанталӑк еткерлӗхӗ // Марина ЛЕОНТЬЕВА. http://alikovopress.ru/calkuc-%E2%80%93- ... rlexe.html