Шырав
Шырав ĕçĕ:
Карандашпа треугольнике ҫӗнӗрен А точка патне илсе пырса, хушӑнакан икӗ движение кашнине уйрӑммӑн туса пӑхӑр, сӑмахран, ҫапла: малтан треугольнике карандашпа пӗрле линейка тӑрӑх 4 см шутарӑр, унтан, треугольнике вырӑнтан хускатмасӑр, унӑн хӗрри тӑрӑх карандаша 10 см шутарӑр (е урӑхла йӗркепе), вара эсир карандаш ялан D точка патне пырса тӑрать, тухнине куратӑр.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр евӗрлӗ треугольниксенче пӗр-пӗрне тивӗҫлӗ кӗтессем пӗртан; ҫапла ӗнтӗ, С₁О тата С₃О енсем А₃О енне тунӑ кӗтессем пӗртан, урӑхла каласан, О, С₁, С₂ т. ыт. те пурте пӗр тӳрӗ лини ҫинче выртаҫҫӗ.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пассажирӑн ҫав умлӑ-хыҫлӑ тӑракан вырӑнӗсем, урӑхла каласан, О, С₁, С₂, С₃ точкӑсем мӗнле лини ҫинче тӑраҫҫӗ-ши?
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Паллах ӗнтӗ, темиҫе вӑй пӗрле тивнипе куҫса пыни кашни вӑй уйрӑм тивнипе куҫса пынинчен урӑхла пулать; анчах ун чухне те вӑй япалана хӑй уйрӑм тивнӗ чухне хӑвӑртлатнӑ чухлех хӑвӑртлатать.
3. Движенисене хушасси // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Массӑн МКS системипе кӑтартнӑ единицине, урӑхла каласан, массӑн 1 техникӑри единицине массӑн ытти системӑсемпе кӑтартнӑ единицисемпе танлаштарса пӑхар.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах, 37-мӗш параграф вӗҫӗнче кӑтартнӑ пек, япалан йывӑрӑшӗ вӑл улшӑнми величина мар, вӑл Ҫӗр пичӗ тӑрӑх ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни улшӑннипе пӗрле, урӑхла каласан, улшӑннипе пӗрле улшӑнса пырать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
урӑхла каласан, япаласен масси йывӑрӑшӗпе тӳрӗ пропорциллӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1 кГ вӑй тесе 1 кг массӑн масса эталонне усракан вырӑнти, урӑхла каласан, нормальнӑй хӑвӑртланни чухнехи йывӑрӑшне калаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла вара, ҫак япаласем пӗр пек ҫула пӗр вӑхӑтрах, урӑхла каласан, пӗр пек хӑвӑртланса кайса тухнӑ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ирӗклӗ ӳкнин хӑвӑртланнине ытти хӑвӑртланнисенчен урӑхла паллӑпа — g саспаллипе палӑртма йышӑннӑ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Закона тӗрӗслес тесен, ҫав ҫулсене пӗр-пӗринпе танлаштарса пӑхас пулать. s₁ : s₂ : s₃ … отношенисем 1 : 4 : 9 : 16… отношенисемпе пӗр-пекрех пулаҫҫӗ, урӑхла каласан, кайнӑ ҫул ӳкнӗ вӑхӑтӑн квадрачӗпе тӳрӗ пропорциллӗ пулса тӑрать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кулленхи опыт пире ҫакна кӑтартать: ирӗклӗ ӳкекен япала тӳрӗ линипе, тӗллесех каласан — вертикальлӗ линипе ҫӳлтен аялалла, урӑхла каласан, йывӑрӑш вӑйӗ ӑҫталла туртать, ҫав еннелле куҫса пырать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала ирӗклӗ ӳкни тесе йывӑрӑш вӑйӗ тивнипе хускалмасӑр тӑнӑ ҫӗртен (урӑхла каласан, пуҫламӗш хӑвӑртлӑх v₀ = 0 пулнӑ ҫӗртен) куҫса пынине калаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӳрӗ лини тарӑх пулакан пӗртикӗс движенире хӑвӑртланни ҫук, урӑхла каласан, а = 0, ҫапла вара, иккӗмӗш закон тӑрӑх, тивекен вӑй та нульпе тан.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Действи пулсан, кирек хӑҫан та унпа тан тата ӑна хирӗҫле противодействи пулать, урӑхла — икӗ япалан взаимодействийӗсем пӗр-пӗринпе тан тата икӗ пӗр-пӗрне хирӗҫле еннелле пулаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Малтанхи опыта тарасан чашкисем ҫине йывӑр япаласем хумасӑр туса пӑхсан, урӑхла каласан, ҫав t вӑйпах тивсен, тараса чашки ӑна питӗ хӑвӑрт ҫапса илсен те хускалма пултарать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Халь ӗнтӗ тивсе тӑни (действи) вӑхӑчӗ нумая пырать; вӑй импульсӗ, движени хисепӗ, ҫапла вара, хӑвӑртлӑх та, нульрен урӑхла пулаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пропорциональноҫӑн хутлаканнипе ҫакӑн пек чухне усӑ кураҫҫӗ: величинасем пӗр-пӗринпе пропорциллӗ иккенне, урӑхла каласан, пӗр величинана темиҫе хут ӳстерсен тепӗр величина та, малтанхипе ҫавӑн пек ҫыхӑнупа ҫыхӑнса тӑраканскер ҫавӑн чухлӗ хутах ӳснине — математикӑлла кӑтартмалла пулсан усӑ кураҫҫӗ, ҫапла акӑ, пӗр у величина тепӗр х величинапа турӗ пропорциллӗ пулсассӑн вара уйрӑм пӗлтерӗшсем валли тата вӗсене тивӗҫлӗ пӗлтерӗшсем валли ҫапла ҫырма пулать:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑй действине, унтанах тата — вӑй импульсне, япала хӑвӑртлӑхӗ улшӑннипе, урӑхла каласан, движени хисепӗ улшӑннипе палӑртаҫҫӗ; апла пулсан, паллах ӗнтӗ, вӑй импульсӗн пысӑкӑшӗ ҫинчен вӑл движени хисепне мӗн чухлӗ улӑштарни тӑрӑх чухлама пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Улшӑнман вӑя пула япала улшӑнман хӑвӑртланни туянса тӑмалла, урӑхла каласан, улшӑнман вӑй япалана пӗртикӗс улшӑнса куҫса пыракан туса хумалла; ҫавӑнпа ҫакӑн пек движенишӗн:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.