Corpus of the Chuvash language

Ҫанталӑк ҫунтарса ярасла пӗҫертнӗ, тусан мӑкӑрланнӑ, вӑрмансем ҫуннӑ.

Засуха, зной, пыль…

Пролог // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 1-мӗш кӗнеке. Таната. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 359 с.

Мӗн чухлӗ сӗтӗрсе ҫӳрет-ши ӗнтӗ вӗсене Тукай мӑрса ют ялсемпе сӗм вӑрмансем тӑрӑх?

Help to translate

13. Сӑр вӑрманӗнче // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Вӗҫӗ-хӗррисӗр ҫеҫенхирсем, куҫа илӗртекен улӑхсемпе вӑрмансем, чуна савӑнтаракан пин-пин тӗслӗ капӑр чечексем!..

Help to translate

4 // Петр Осипов. Осипов П.Н. Пиччӗшӗпе шӑллӗ: роман. Шупашкар: Чӑваш чӗнеке издательстви, 1977. — 352 с.

Тамбов кӗпӗрнинче унӑн именийӗнчи пек сад пахчи, илемлӗ вӑрмансем, ҫеҫенхирсем, юханшывсем урӑх никамӑн та пулман.

Help to translate

1 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Ҫӗр, ҫӗр айӗнчи пуянлӑхсем, шывсем, вӑрмансем государство аллинче кӑна тӑраҫҫӗ.

В исключительной собственности государства находятся: земля, ее недра, воды, леса.

Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ (Тӗп Законӗ) // ЧАССР Верховнӑй Совечӗн депутачӗсем. Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 128 с. — 69–123 с.

— Эпӗ халь те икӗ кунччен вӑрмансем тӑрӑх чупса ҫӳрерӗм.

— Я и так два дня один по лесам бегал.

III сыпӑк // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Гайдар А.П. Шкул: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 166 с.

— Вӑхӑт ҫитет те, — сивлеккӗн чӗнчӗ Блюм, — вӑрмансем пӗтеҫҫӗ; вӗсене ҫут ҫанталӑка курайман ҫынсем ҫунтарса кӗле ҫавӑраҫҫӗ.

— Придет время, — угрюмо произнес Блюм, — когда исчезнут леса; их выжгут люди, ненавидящие природу.

III. Ассунта // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Виҫҫӗмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 383–426 с.

Вӑрмансем — пирӗн планетӑн шанчӑклӑ хӳтлӗхӗ, вӗсем территорисен экологи ырлӑхӗшӗн тата халӑх сывлӑхӗшӗн питех те пысӑк пӗлтерӗшлӗ шутланаҫҫӗ.

Леса — это легкие нашей планеты, они имеют важнейшее значение для экологического благополучия территорий и здоровья населения.

Михаил Игнатьев Вӑрман ӗҫченӗсен кунӗ ячӗпе саламлани (2017) // Михаил Игнатьев. https://cap.ru/news/2017/09/17/news-3661718

Эпир ҫынсем ҫунатлӑ машинӑсемпе ушкӑнӑн-ушкӑнӑн вӗҫнине, карапсемпе ҫуртсем, вӑрмансем ҫине ҫӳлтен бомбӑсем пӑрахнине пӗлтӗмӗр.

Мы узнали, что люди летают стаями на крылатых машинах, бросая сверху бомбы в корабли, дома и леса.

IV // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремӗш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 211–227 с.

Вӑрмансем – ҫут ҫанталӑкӑн хаклӑран та хаклӑ парни, ӑна пула территорисен экологи тӑрӑмӗ тата халӑх сывлӑхӗ лайӑх шайра сыхланса упранать.

Лесные массивы – это бесценный дар природы, благодаря которому обеспечивается экологическое благополучие территории и здоровье населения.

Михаил Игнатьев Вӑрман ӗҫченӗсен кунӗ ячӗпе саламлани (2018) // Михаил Игнатьев. https://cap.ru/news/2018/09/15/news-3935354

Вӗсем хушшинче ҫур стангран пысӑк мар вырӑн йышӑнакан вӑрмансем лараҫҫӗ.

Эти поля чередовались с лесами площадью в полстанга.

Иккӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Кунта ҫуртлӑх вӑрмансем ӳсекен вырӑнсенче тӑхӑр фут тӑршшӗ чи пысӑк ҫар карапӗсем тӑвас йӑла пур.

Здесь принято строить самые крупные военные корабли — до девяти футов длины — в местах, где растет строевой лес.

Пӗрремӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Унӑн сасси вӑрмансем, шывсем, ҫарансем тӑрӑх янӑраса кайнӑ.

Могучее эхо отдавалось и таяло в лесах, плыло долинами рек.

III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Ҫырмасемпе сӑрт-тусем урлӑ каҫса, вӑрмансем витӗр ҫулсӑр-мӗнсӗрех тухса, ире хирӗҫ Багратион Наполеон маршалӗсен ҫулне пӳлнӗ те Голлабрун патӗнче вӗсем умне тухма ӗлкӗрнӗ.

Пройдя по бездорожью, по звериным тропам через леса, овраги и горы трудный путь, он к утру опередил маршалов Наполеона и у Голлабруна вышел им навстречу.

V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Полка час-часах тревога тӑрӑх ура ҫине тӑратнӑ, командир малтан полка ҫулсем тӑрӑх илсе пынӑ, унтан вӑл «ҫапӑҫса ҫӗнтернӗ ҫула» пӑрахса хӑварса, полка ҫулсӑр-мӗнсӗр, сухаламан анасемпе вӑрмансем тӑрӑх, шурлӑхсемпе юханшывсем урлӑ илсе ҫӳренӗ.

Полк часто поднимали по тревоге, и командир полка вел его вначале по дорогам, потом покидал «битый путь» и шел целиной, сквозь леса, переправлялся через болота и реки.

I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Пӗрремӗшӗнчен, вӗсем кӑштах каярах юлчӗҫ; иккӗмӗшӗнчен, пирӗн йӗрсем вӑрманалла кӗрсе кайнине курсан, вӗсем пысӑк вӑрмансем тӑрӑх талккӑшӗпех «ухӑрласа» ҫӳре-ҫӳре калама ҫук нумай вӑхӑт ҫухататчӗҫ.

Во-первых, они немного опоздали; во-вторых, они тратили массу времени на «прочесывание» лесных массивов, когда наши следы уходили в лес.

Сывлӑш ҫавӑрни // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Кашни кунах самолетсем йышлӑн вӗҫсе ҫӳреме пуҫларӗҫ; вӗсем мирлӗ ялсем ҫине тата партизансем тӑракан вӑрмансем ҫине бомбӑсем тӑкатчӗҫ.

Ежедневно стали летать целые эскадрильи; они бомбили мирные селения и леса, где базировались партизаны.

Ҫӗнӗ лагерьте // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Ик енӗпе — уй-хирсем, ҫарансем, леререх — вӑрмансем.

По сторонам поля и луга, поодаль — леса.

«Пауль Pиберт» // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Карательсем вара, шурлӑхлӑ вӑрмансем тӑрӑх ухтарса ҫӳресе, вӑхӑта кӑлӑхах сая янӑ.

И каратели попусту тратили время, прочесывая болотистые лесные массивы.

Ашшӗпе хӗрӗ // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Разведчиксем вырӑнти ҫынсенчен ыйтса пӗлнӗ тӑрӑх, нимӗҫсем пирӗн хыҫҫӑн хӑваласа пыраҫҫӗ, хӑйсен агенчӗсене вӗсем кӗтӳҫӗсем е ҫырла татма тухнӑ ҫынсем пек туса вӑрмансем тӑрӑх кӑларса яраҫҫӗ.

От местных жителей разведчики узнавали, что гитлеровцы гонятся за нами, что под видом пастухов или сборщиков ягод они посылают в лес своих агентов.

Ҫул ҫинче // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.