Шырав
Шырав ĕçĕ:
3. Ирӗклӗ ӳкекен япалан пуҫламӗш хӑвӑртлӑхӗ v₀ = 0, хӑвӑртланни а = 980 см/сек².
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Горизонтальлӗ ҫулпа хӑвӑртлӑхпа пӗртикӗс пынӑ поезд тӑвалла пӗртикӗс чакакан хӑвӑртлӑхпа хӑпарма тытӑнать те 1 минутӑран унӑн хӑвӑртлӑхӗ 10 м/сек пулса тӑрать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак лартнӑ задачӑна шутламашкӑн малтан s = at²/2 формула тӑрӑх 1 сек., 2 сек., 3 сек., 4 сек. т. ыт. секундӑсем хушшинче кайнӑ ҫулсене шутласа кӑларар.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав пуҫламӗш хӑвӑртлӑха кӑтартакан татӑк вӗҫӗнчен абсциссӑсен тӗнӗлӗпе параллельлӗ лини туртсан, ҫав лини кашни ординатӑран хӑвӑртлӑх пӗр-пӗр вӑхӑтра мӗн чухлӗ ӳснине кӑтартакан татӑк татса илет; сӑмахран, пӗрремӗш секунда хушшинче хӑвӑртлӑх мӗн чухлӗ ӳснине Е₁ Д₁ = 1 см/сек татӑк кӑтартать: ҫур секунда хушшинче ӳснине ак ҫак татӑк кӑтартать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пуҫламӗш хӑвӑртлӑх v₀ пулсан тата t сек. иртнӗ хыҫҫӑн хӑвӑртлӑх v пулсан, пӗртикӗс улшӑнакан движенири вӑтам хӑвӑртлӑх пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав поездах тӑвалла хӑпаракан тӗле ҫитсе, — 1 м/сек² чухлӗ пӗртикӗс чакса пыракан хӑвӑртлӑхпа пыма тытӑнсан, унӑн хӑвӑртлӑхӗ секунда хушшинче — 1 м/сек чухлӗ улшӑнать, вара вӑл пӗр секунда иртсен v₁ = 10 м/сек + (-1 м/сек) = 9 м/сек пулать, икӗ секунда иртсен v₂ = 9 м/сек + (-1 м/сек) = 8 м/сек пулать тата малалла та ҫаплах.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Икӗ секунда иртсен хӑвӑртлӑх v₂ = 12 м/сек + 2 м/сек = 14 м/сек , виҫӗ секунда иртсен v₃ = 16 м/сек пулать тата малалла та ҫаплах.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ участок тӑрӑх 10 м/сек хӑвӑртлӑхпа пыракан поезд анаталла анма тытӑнса +2 м/сек² чухлӗ пӗртикӗс хӑвӑртланса пыма тытӑнсан, унан хӑвӑртлӑхӗ вара пӗр секунда хушшинче 2 м/сек чухлӗ ӳсет, ҫавӑнпа хӑвӑртлӑх пӗр секунда иртсен v₁ = 10 м/сек + 2 м/сек = 12 м/сек пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
4. Станцие пырса ҫитекен поездӑн хӑвӑртлӑхӗ пырса чарӑниччен ҫур минута маларах 9 км/сек пулнӑ пулсан, ҫав поездӑн вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
3. Япалан хӑвӑртлӑхӗ 10 сек. хушшинче 60 см/сек-ран 20 см/сек таран улшӑннӑ пулсан, ҫав япалан вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Автомобилӗн хӑвӑртлӑхӗ пӗр минута хушшинче 3 м/сек-ран 32,4 км/сек таран ӳснӗ пулсан, ҫав автомобилӗн вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1. Ҫӳлтен пӑрахнӑ бомбӑн хӑвӑртлӑхӗ 13 сек. хушшинче 193 м/сек-ран 276 м/сек таран ӳснӗ пулсан, вӑл бомбӑн вӑтам хӑвӑртланни мӗнле пулать?
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала куҫса пынӑ чухне хӑвӑртлӑх 1 сек. хушшинче пӗр единица чухлӗ ӳсет пулсан, вара хӑвӑртланни те хӑйӗн единиципе пулать; пӗр секунда хушшинче хӑвӑртлӑх 10 единица чухлӗ ӳсет пулсан, вара хӑвӑртланни те хӑвӑртланнин единиципе тан пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланнин единицине м/сек² ҫырса кӑтартаҫҫӗ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Техникӑра хӑвӑртланнин единицине v —v₀ = 1 см/сек тесе тата t= 1 сек. тесе шутласа тӑваҫҫӗ; вара ҫапла пулать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланнин единицине см/сек² ҫырса кӑтартаҫҫӗ.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланнин единицине тупас тесен формулӑра числителе единицӑпа тан пӗлтерӗшлӗ тӑвас пулать, урӑхла каласан, тесе шутламалла, вакӑн знаменательне те хӑйӗн единиципе тан пӗлтерӗшлӗ тӑвас пулать, урӑхла каласан, t = 1 сек. тесе йышӑнмалла.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртлӑх вӑл вектор, ҫавӑнпа хӑвӑртлӑх улшӑнни те вектор пулса тӑрать; ҫапла вара, хӑвӑртланни те, хӑвӑртлӑх 1 сек. хушшинче улшӑннипе виҫӗнекенскер, вектор пулса тӑрать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, улшӑнакан движенири пуҫламӑшӗнчи хӑвӑртлӑха v саспаллипе, t сек. иртсен пулнӑ хӑвӑртлӑха v саспаллипе, вӑтам хӑвӑртланнине а саспаллипе паллӑ тусан, ҫапла пулать:
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртланни мӗнли ҫинчен хӑвӑртлӑх 1 сек. хушшинче мӗн чухлӗ улшӑнни тӑрӑх калама пулать.
1. Тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движени // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.