Шырав
Шырав ĕçĕ:
Кун каҫиччен хӗвел ҫӗре пӗр пек ӑшӑтмасть.
Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Хӗвел ҫӗре ӑшӑтать.
Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Хӗвел пӗлӗт ҫинче мӗн чухлӗ ҫӳлте, ҫавӑн чухлӗ ҫӗре хытӑрах ӑшӑтать.Чем выше стоит солнце на небе, тем сильнее оно нагревает землю.
Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Эпир пӗлетпӗр: хӗвел кун каҫиччен ҫӗре хӑйӗн пайӑркисемпе пӗр пек ӑшӑтса тӑмасть.Мы знаем, что солнце в течение дня неодинаково греет землю своими лучами.
Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫавӑнпа ҫӗре хут ҫине ӳкерсе час-часах усӑ кураҫҫӗ, вӑл географа картти.Поэтому чаще пользуются изображением земли на бумаге — географической партой.
Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Пӗчӗкҫӗ глобус ҫинче ҫӗре тӗплӗн кӑтартса пама май ҫук, пысӑк глобус тума хӗн.На маленьком глобусе нельзя подробно изобразить землю, а большой глобус сделать трудно.
Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫак шар ҫӗре пӗлтерет.
Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Темиҫе уйӑх ӗнтӗ карапсем океан тӑрӑх пӗр утрав тӗл пулмасӑр, ҫӗре курмасӑр кайнӑ.Долгие месяцы плыли корабли по океану, не встречая островов, не видя земли.
Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Шыв хупласа тӑракан вырӑнсене кӑвак тӗслӗ, сенкер тӗслӗ тунӑ; ҫӗре, урӑхла каласан — типҫӗре симӗс тӗслӗ, сарӑ тӗслӗ, хӑмӑр тӗслӗ ӳкернӗ.
Глобус // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫӗре пӗчӗк шар (чӑмӑр) пек туса кӑтартаҫҫӗ, ҫав шара глобус теҫҫӗ.Землю изображают в виде небольшого шара, который называют глобусом.
Глобус // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Халӗ пӗтӗм ҫӗре ҫынсем пӗлсе тӑраҫҫӗ.
Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Пурӑннӑҫемӗн ҫынсем ҫӗре лайӑхрах пӗлсе пынӑ.
Ҫӗрӗн формипе пысӑкӑшӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Вӗсем ҫӗре океан варринче выртакан ҫаврашка тесе шутланӑ.Они думали, что земля — плоский круг, который лежит посреди океана.
Авал ҫынсем ҫӗре мӗнле тесе шутланӑ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Юхӑм пӗр ҫыранне мӗнпур вӑйӗпе пыра-пыра ҫапать, ӑна ҫӗмӗрет, ҫӗре катӑкӑн-катӑкӑн хӑпӑтса юхтарса каять, вара йывӑҫ тымарӗсем ҫаралса юлаҫҫӗ.
Пӗчӗк ҫырма // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Вӑрмансене упраҫҫӗ, пуринчен ытла вар пуҫӗнчисене хытӑ асӑрхаса усраҫҫӗ: йывӑҫсем хӑйсен тымарӗсемпе ҫӗре ҫирӗплентерсе тӑраҫҫӗ.Охраняют леса, особенно у вершины оврагов, так как деревья своими корнями скрепляют почву.
Вар // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Тырӑ лайӑх пулакан ҫӗре, сухаланӑ вырӑнсене, вӗсем хӑвӑрт ҫӗмӗрсе каяҫҫӗ те пит пысӑк пулаҫҫӗ.
Вар // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Пылчӑклӑ пӑтранчӑк шыв вар тӑрӑх кӗрлесе юхать, унӑн ҫыранӗсене пыра-пыра ҫапӑнать, ҫӗре ката-ката илет, катӑкӗсене вара анаталла юхтарса каять.
Вар // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Чылай ҫӗре ҫуртсем, заводсем, фабрикӑсем, электростанцисем, складсем тата ытти ҫурт-йӗрсем йышӑнса тӑраҫҫӗ.
Ҫӗр ҫийӗпе тӗрлӗрен усӑ кураҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ӑна ҫавӑн пек паттӑр ҫынсене пытарнӑ ҫӗре пытарнӑ, вӑхӑчӗ ҫитиччен эпир вӗсен ячӗсене те пӗлместпӗр…
22. Лукашев хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫа кӗртет // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.
«Эсир хӑвӑра хӳтӗлемелли сӑмаха пирӗн вӑхӑт ҫинчен калаҫнипе пуҫларӑр, — терӗ вӑл малалла, Звягинцева хӑй шухӑшӗсене пӗр ҫӗре пухса ответлеме памасӑр.
21. Тайгари пикник // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.