Corpus of the Chuvash language

XIX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче, Регентлӑх тапхӑрӗнче, Лондон малалла ҫурҫӗр еннелле аталаннӑ.

В начале XIX века, в эпоху Регентства, Лондон продолжал расти на север.

Лондонри Камден // Семен Говоров. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... %B2%D3%97)

XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче кунта Блумсбери ушкӑнӗ ятпа паллӑ акӑлчан интеллектуалӗсен пысӑк сумлӑ кружокӗн пухӑвӗсем иртнӗ.

В начале XX века здесь проходили собрания влиятельного кружка английских интеллектуалов, известного как группа Блумсбери.

Блумсбери // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0% ... 1%80%D0%B8

XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче хупӑ Ҫут тӗнче теорипе килӗшӳллӗн М 83 галактика пӗтӗм тӗнче уҫлӑхӗн тепӗр енчен курӑнакан М 31 Андромеда галактики текен экзотикӑлла шухӑш каланӑ пулнӑ.

В начале XX века в соответствии с теорией замкнутой Вселенной высказывалось экзотическое предположение, что галактика M 83 это галактика Андромеды M 31, видимая с обратной стороны через все мировое пространство.

Messier 83 // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/Messier_83

XIX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче роликлӑ тӑркӑчсем хальхи йышши пулман.

Роликовые коньки в начале XIX века не были похожи на современные.

Роликлӑ тӑркӑч // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0% ... 3%91%D1%87

Васильев ункӑран 1941 ҫулхи юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче хӑй тӗллӗнех тухнӑ.

Васильев самостоятельно вышел из окружения в начале октября 1941 года.

Васильев, Борис Львович // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/w/index.php?tit ... ction=edit

Ҫак статьяна Акчуринсен ҫывӑх ҫыннисем пулӑшнипе тата «Хӑрпӑла пуҫламӑшӗнче» историллӗ кӗнекери материалсемпе усӑ курса хатӗрленӗ.

Help to translate

Ҫутӑ сӑнарӗ, ырӑ тӗслӗхӗ асран тухмӗҫ // Василий ГАВРИЛОВ. http://kasalen.ru/2023/12/26/%d2%ab%d1%8 ... %97%d2%ab/

… Ҫурла уйӑх пуҫламӑшӗнче Вӗҫелис тӑван яла ҫул тытрӗ.

Help to translate

Шӑнкӑр-шӑнкӑр ҫӑлкуҫ… // Ӑсан Уҫӑпӗ. Ӑсан Уҫӑпӗ. Тӗлӗкри те пирӗнпех: повеҫсемпе калавсем. Шупашкар: «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2014. — 142 с. — 55–68 с.

— Иртнӗ эрне пуҫламӑшӗнче иртсе кайнӑччӗ ҫав тӑрӑхран.

Help to translate

Кайӑксем вӗҫекен тӳперен… // Ӑсан Уҫӑпӗ. Ӑсан Уҫӑпӗ. Тӗлӗкри те пирӗнпех: повеҫсемпе калавсем. Шупашкар: «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2014. — 142 с. — 5–54 с.

Регионӑн икӗ ҫурҫӗр патшалӑхӗ — тӗп хули Донголӑра вырнаҫнӑ Нобатипе Макурра (VIII ӗмӗр пуҫламӑшӗнче вӗсене пӗр патшана пӑхӑнмалла пӗрлештернӗ) тата кӑнтӑрти нуби патшалӑхӗ Альва тӗне йышӑннӑ хыҫҫӑнах монофизитсен ушкӑнне хушӑннӑ.

Два северных царства региона — Нобатия и Макурия, со столицей в городе Донгола (в начале VIII в. они были объединены под единым правителем) — и южное нубийское царство Альва вскоре после своего обращения присоединились к монофизитскому лагерю.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Чӑваш туйӗнче чи татӑклӑ самант унӑн пуҫламӑшӗнче пулать.

Help to translate

Канаш параканни // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Ҫамрӑк чух ҫу пуҫламӑшӗнче кӑна, — тетчӗ Ваҫилене ҫепӗҫ те ырӑ кукамӑшӗ.

Help to translate

Хӗр вӑрлани // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Чее те ӑслӑ пуҫлӑхсем Подоприхин пек хӗрӗх пӗрмӗш ҫул пуҫламӑшӗнче, вӑрҫӑ пуҫланас умӗн, вӗсен шучӗпе, «патшалӑх ҫӑкӑрне салатакан» председательсене, ӗҫ кунӗшӗн ик ҫӗр (!) грамм тырӑ панӑшӑн каҫарма пултарайман.

Help to translate

Ҫӗр ҫинчи тамӑк // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Тепрехинче йӗрлевҫӗ Ваҫилене хӗл пуҫламӑшӗнче Кучасси ҫырмин тарӑн варӗнче тӗл пулчӗ.

Help to translate

Уйрӑлу шӑпи // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Квебек порчӗ XX ӗмер пуҫламӑшӗнче

Порт Квебека в начале XX века

Квебек // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%B5%D0%BA

Тӗнче пуҫламӑшӗнче акӑ ҫӗр ҫинчи пӗрремӗш ҫынсем утса пыраҫҫӗ.

Help to translate

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

1912 ҫул пуҫламӑшӗнче Сарӑту хулинче консерватори уҫас тӗлӗшпе татӑклӑ йышӑну тунӑ, ӑна Алексеевски (престол йышӑнкан Алексей патша ывӑлӗ ячӗпе) ят панӑ.

В начале 1912 года было принято окончательное решение по открытию в Саратове консерватории, получившей наименование Алексеевской (в честь престолонаследника цесаревича Алексея).

Л.В. Собинов ячӗллӗ Сарӑту патшалӑх консерваторийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B.%D0 ... 0%B9%C4%95

30-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче Чукоткӑра пӗрремӗш промышленность предприятийӗсем, тӗслӗхрен, пулӑ консервисен савучӗ, никӗсленме пуҫланӑ.

В начале 30-х годов на Чукотке стали появляться первые промышленные предприятия, например рыбоконсервный завод.

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Апрель пуҫламӑшӗнче ӗнтӗ ҫавӑн пек кунсем пула пуҫланӑ.

Наконец, уже в начале апреля такие дни наступают.

«Челюскин» похочӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫапла эпӗ утнӑ май ҫӗнӗ кун пуҫламӑшӗнче пусӑ патне пырса тухрӑм.

Так я шел — и на рассвете дошел до колодца.

XXIV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Ҫапла ӑнлантарни те мана тӳрре кӑлараймасть пулсан эпӗ акӑ мӗн каласшӑн: манӑн тусӑм та, ыттисем пекех, пурнӑҫ пуҫламӑшӗнче ача пулнӑ, ҫав пӗчӗкскере халалласшӑн кӗнекене.

Если же все это меня не оправдывает, я посвящу эту книжку тому мальчику, каким был когда-то мой взрослый друг.

Пӗчӗкҫеҫ принц // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.