Corpus of the Chuvash language

Ӑна ҫавӑнтах кӗрхи тӗттӗм каҫ шӑплӑхӗ ҫавӑрса, ытамласа илет.

Темная осенняя ночь окутывает его тишиной.

2 // Антал Назул. Титов, Владислав Андреевич. Вилӗме ҫӗнтерсе…: повесть; вырӑсларан Анатолий Ерусланов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1972. — 7–163 с.

Сивӗ те тӗссӗр ҫумӑр пӗрӗхет, сарӑхнӑ йывӑҫсем хушшинче кӗрхи ҫил ашкӑнса иртӗхет, ҫулҫӑсене тата-тата илет те тӗксӗммӗн ҫуталакан йӗпе асфальт ҫине пӑрахать.

Моросил серый, холодный дождь, в пожелтевших деревьях метался осенний ветер, рвал листья и бросал их на тускло блестящий, мокрый асфальт.

17 // Антал Назул. Титов, Владислав Андреевич. Вилӗме ҫӗнтерсе…: повесть; вырӑсларан Анатолий Ерусланов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1972. — 7–163 с.

Тӑрна картин илемсӗр те тӑсмак ахравӗ кӗрхи тӗттӗм каҫӑн шӑплӑхне ҫура-ҫура каять, кӑкӑртан халь-халь тухса ӳкме хатӗр чӗрене курӑнман хӗскӗчпе пусарса пӑталать.

Беззвучный, тягучий крик журавлиной стаи рвал тишину темной осенней ночи, невидимыми тисками давил готовое выпрыгнуть из груди сердце.

16 // Антал Назул. Титов, Владислав Андреевич. Вилӗме ҫӗнтерсе…: повесть; вырӑсларан Анатолий Ерусланов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1972. — 7–163 с.

Тӗксӗм сӑнлӑ йӑлӑхтармӑш кӗрхи ҫумӑрсем час-часах лӳшкентерсе иртеҫҫӗ, хӑмӑр тӳпе, пӗлӗтсемпе пӗрле, вӗҫен кайӑк картисене те васкаса хӑваласа кайрӗ.

Зачастили унылые осенние дожди, и хмурое небо торопливо погнало вместе с тучами косяки перелетных птиц.

16 // Антал Назул. Титов, Владислав Андреевич. Вилӗме ҫӗнтерсе…: повесть; вырӑсларан Анатолий Ерусланов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1972. — 7–163 с.

Тепӗр икӗ кунран кӗрхи тулӑ калчи хӗвел ҫине тухса сӑмсаланчӗ, сухаласа пӑрахнӑ анасем ҫийӗпе шурӑ ҫилхеллӗ тӗтре упаленсе ҫӳрерӗ.

Через два дня открылась солнцу озимая пшеница, белый туман заходил над пашнями.

XXVII // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Хӑйне фронта ӑсатас умӗн Пантелей Прокофьевич авӑн ҫапасси ҫинчен каларӗ-ха, кӗрхи ҫӗртме тӑвасси, выльӑх-чӗрлӗх пирки те асӑнчӗ, анчах фронт Татарски патне ҫывхарса ҫитсен мӗн тумалли ҫинчен нимӗн те шарламарӗ.

Перед отъездом на фронт Пантелей Прокофьевич говорил о молотьбе, о зяби, о скоте, но ни словом не обмолвился о том, как им быть, если фронт приблизится к Татарскому.

XXI // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Эпӗ кӗр еннелле таврӑнмасан — мансӑрах мӗнле те пулин майлашӑр: кӗрхи ҫӗртмене вӑй ҫитнӗ таран ытларах сухалӑр, тыррине хӑрах теҫеттин та пулсан акса хӑварма тӑрӑшӑр.

Ежли не вернусь к осени — управляйтесь без меня; зяби вспашите сколько осилите, жита посейте хучь с десятину.

XXI // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Таҫта, ҫул айккинче, ялсем хуран курӑнса, аран ҫеҫ палӑрса ларнӑ — унта кунӗпе ӗҫлесе ывӑннӑ ҫынсем ҫывӑрнӑ, анчах акӑ сӗмлӗхре пӗр ҫутӑ, тепӗр ҫутӑ, виҫҫӗмӗш ҫутӑ чӗлтӗртетме тытӑннӑ — те итем ҫинче ӗҫленӗ, те тимӗрҫӗ лаҫҫинче мӗн те пулин туптаса пӗтерме васканӑ; шӳсе кайнӑ сухаланӑ ҫӗр ҫийӗн темӗнле ҫутӑ шуса кайнӑ, тӳрех вӑл мӗн иккенне пӗлме те пулман, унтан шӑплӑхра трактор пӗр тикӗс кӗрлени илтӗннӗ — кӗрхи ҫӗртме туса пӗтерме васканӑ пулмалла.

Где-то в стороне, едва угадываемые, чернели деревушки — там спали наработавшиеся за день люди, по вот среди темени начинал мерцать один огонек, другой, третий — то ли там шла работа на току, то ли спешили что-то доковать в кузнице; проплыл над взбухшей пашней светлячок, сразу и не угадать было, что это, пока ухо не уловило в тиши ровный гул трактора — наверное, допахивали пары.

20 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

…Хӗрне калинкке патӗнче тӑратса хӑварса, станцине тухса утнӑ кӗрхи каҫ Корней асӑнчех-ха — ҫав каҫ вӑл пӗрре ывӑлӗсене ҫиленсе тарӑхса пынӑ, тепре хӑйӗн кичем пӗччен пурнӑҫӗпе ҫывхарса килекен ватлӑхӗ ҫинчен шухӑшланӑ.

…В тот памятный осенний вечер, когда Корней оставил у калитки дочь и побрел на станцию, он то распалял себя обидой и слепой злобой на сыновей, то думал о горьком своем одиночестве и близкой старости.

20 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Ирхине Аникее кухньӑра хӑйӑлтатакан Зябликовӑн кантӑка пыра-пыра ҫапӑнакан кӗрхи шӑнанни пек йӳтетмӗш сасси вӑратрӗ.

Утром его разбудил нудно зудевший на кухне, как осенняя муха о стекло, голос Зябликовой.

14 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Кӗрхи йӗпе-сапа кунсем хыҫҫӑн ҫанталӑк сивӗтсе пӑрахнӑ.

После сырых, промозглых дней осени дохнуло холодом.

9 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Тусем хушшинчи чӑрсӑр та вылянчӑк юхан шыв Ксенин тӑван ялӗ патӗнче ҫеҫен хир уҫлӑхне тапса тухсан лӑпланма тытӑнать, кунта вара, тайгара кӗрлесе юхнӑ хыҫҫӑн, авӑрсем тӗлӗнче юлашки сап-сарӑ ҫулҫӑсемпе выляса, йӑвашшӑн та шӑппӑн юхать, ун ҫинче шурӑ пӗлӗтсем, хӑмӑр тӗс ҫапнӑ кӗрхи ҫырансем курӑнаҫҫӗ.

Своенравно и диковато игривая в горах, река начинала смиряться, когда вырывалась на степной простор около ее родной деревни, а здесь, после своего таежного разгула, текла покорно и тихо, отражая белые облака, порыжелые осенние берега, играя в омутных водоворотах последними яркими листьями.

26 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Решеткеллӗ ҫӳлӗ чӳречерен, пыл карасӗ витӗр сӑрхӑнса кӗнӗ пек, кӗрхи ултавлӑ хӗвел ҫутатать, ирӗлсе тӑрса куҫа йӑмӑхтарать.

В высокое решетчатое окно, как сквозь соты, светило обманное осеннее солнце, плавилось, слепило глаза.

25 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Газик алӑкне уҫса, унтан ҫӳлӗ те кӗрнек ҫын тухрӗ — хӑрах аллине шлепке тытнӑ, тепӗр алли ҫине кӗрхи пальто уртса янӑ.

Раскрыв дверцу, из «газика» вылез высокий плечистый мужчина, держа в одной руке шляпу, а через другую перекинув осеннее пальто.

22 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Тӳпе тӗссӗрленнӗ, хура тӑхлан тӗслӗ, тулли кӳлленчӗксенчи пӑтранчӑк шыв ҫинче тӑкӑннӑ ҫулҫӑсем чӗтренсе выртнӑ, кӗрхи ҫӗртме тунӑ хӑмӑр кӑвак уйсем ҫийӗн хура пӗлӗтсем шунӑ…

Небо выцветало, в свинцово-тяжелых, налитых до краев лужах дрожали на мутной ряби облетевшие листья, над лиловыми пашнями зяби низко ползли серые, грязные облака.

20 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Унтан ҫумӑрсем чашлаттарма пуҫланӑ, темиҫе талӑкшар чӗреслетсе ҫӑвакан кӗрхи ҫумӑрсем вӑрмансен тутӑхнӑ ылтӑн сӑрне пӗтӗмпех ҫуса янӑ, ӑвӑссен хӗрлӗ ҫулҫисемпе пилеш сапакисем кӑна ҫара туратсем витӗр хӗм сапнӑ.

Потом хлынули дожди, затяжные осенние ливни разом смыли с лесов всю ржавчину и позолоту, и лишь багряные листья осин да рябиновые грозди жарко тлели сквозь голизну ветвей.

20 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Вӗтлӗх хыҫӗнче йӑсланакан кӗрхи тӗтрере ҫӗртме тунӑ хура уйсем тӑсӑлса выртаҫҫӗ, ҫил питрен вӗт ҫумӑрпа ҫапать.

За перелеском в осенней туманной испарине тянулись черные поля поднятой зяби, ветер нес в лицо серую морось.

17 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Сӑрт ҫинчен тӑван ялӗ курӑнса кайрӗ — сӗвек ҫырма хӗррипе вӑрӑм урам тӑсӑлса выртать, урам тӑршшӗпе кӗрхи ылтӑн тӗсне ҫухатнӑ ҫӳлӗ тирексем лараҫҫӗ.

С холмистого увала стала видна родная деревня — длинная, тянувшаяся по пологой балке улица, охраняемая высокими, уже потерявшими осеннюю позолоту тополями.

9 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Ҫурт тӑррисем ҫине ҫемҫе ӑшӑ ҫутӑ ӳкет, кантӑксенче ялкӑша-ялкӑша илет; тирек ращинче, ҫаралнӑ туратсем хушшине хӗсӗнсе ларнӑ йӑвасем ҫинче, ларма хатӗрленекен кураксем ҫатӑлтатаҫҫӗ; хӗрарӑмсем выльӑх-чӗрлӗхе хӑйсен картишӗсене кӗме вӑрӑммӑн йыхӑрни илтӗнет — вӗсен сассисем, каҫхи сывлӑшра уҫҫӑн янӑраса, таҫтах ҫитеҫҫӗ, ӗнесем ҫав тери тунсӑхлӑн мӗкӗреҫҫӗ, сурӑхсем йӗнӗ пек макӑраҫҫӗ, тӗтӗм шӑрши, йӳҫенкӗрех навус ҫӗрӗкӗн, ҫумӑрсемпе исленнӗ кӗрхи ҫӗрӗн ачаран хӑнӑхнӑ, хумхантарса савӑнтаракан шӑрши сӑмса шӑтӑкӗсене кӑтӑклантарать…

Мягкий и теплый свет падал на крыши изб, жарко вспыхивал в окнах; в оголенных ветвях тополиной рощи чернели опустевшие гнезда грачей; было слышно, как бабы ласково, нараспев зазывали скотину — в вечернем воздухе ясно и далеко разносились их голоса; с утробной тоской мычали коровы, плаксиво блеяли овцы, пощипывало ноздри знакомым с детства запахом дыма, горьковатой навозной прели.

1 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Хуҫин хӑйӗн вӑхӑчӗ ҫук, эсрелсем сӑрт-тӑвайкки тӑрӑх сӗтӗрсе ҫӳреҫҫӗ, вӑрҫӑ вӑрҫать, — хашлатса ячӗ пӗр мучи, кӗрхи ҫӗртме тунӑ, типсе пыракан ҫӗр лаптӑкӗ ҫинелле кӑтартса.

А хозяину некогда, черти его по буграм мыкают, воюет, — вздохнул один из дедов, указывая на сохнувшую делянку зяби.

XLVI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.