Corpus of the Chuvash language

Килӗсем тавра ҫимӗҫ сачӗсем, иҫӗм ҫырли пахчисем тата кукуруза уйӗсем лараҫҫӗ.

Окруженных плодовыми садами, виноградниками и кукурузными полями.

Тинӗс хӗрринчи халӑх тата вӑл мӗн ӗҫлесе пурӑнни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах тӗрӗс пӑхса ӳстернӗ иҫӗм ҫырли сачӗсем сахал; иҫӗм ҫырли авӑрӗ кунта ирӗккӗн, йывӑҫсем тавра яваланса ӳсет.

Но правильно обработанных виноградников мало; виноград обычно растет свободно, обвиваясь вокруг деревьев.

Тинӗс хӗрринчи халӑх тата вӑл мӗн ӗҫлесе пурӑнни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем кукуруза акаҫҫӗ, иҫӗм ҫырли те ӗрчетеҫҫӗ.

Они сеют кукурузу, разводят также виноград.

Тинӗс хӗрринчи халӑх тата вӑл мӗн ӗҫлесе пурӑнни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем хушшинче ҫимӗҫ йывӑҫӗсем те тӗл пулаҫҫӗ: груша, слива, иҫӗм ҫырли аври.

Встречаются среди них и плодовые — груша, слава, виноград.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Иҫӗм ҫырли тултарнӑ корзинӑсене грузовик ҫине леҫе-леҫе хураҫҫӗ.

Наполненные виноградом корзины переносят на грузовик.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Васкасах иҫӗм ҫырли пуҫтараҫҫӗ.

Спешно идет сбор винограда.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Иҫӗм ҫырли пахчи ту айккинче кӑнтар енче ларать — унта хӗвел ҫутти нумайрах пирки сахӑрлӑ иҫӗм ҫырли лайӑхрах пиҫет.

Виноградник раскинулся на южном склоне горы — здесь больше солнца и лучше созревают сахаристые сорта винограда.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӳкерчӗк ҫинче пӗр совхозра иҫӗм ҫырли епле пуҫтарнине кӑтартнӑ.

На рисунке показан сбор винограда в одном из совхозов.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Колхозсемпе совхозсем нумайӑшӗ нимӗнрен ытла иҫӗм ҫырли тӑваҫҫӗ.

Многие колхозы и совхозы занимаются главным образом разведением винограда.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи ӳсентӑрансенчен чи пахи — иҫӗм ҫырли.

Виноград — одно из важнейших растений на побережье.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӗрсемпе садсем тата иҫӗм ҫырли пахчисем социализмлӑ харпӑрлӑх пулса тӑчӗҫ.

Земли, сады и виноградники стали социалистической собственностью.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи шыв пур вырӑнсенче татти-сыпписӗрех садсем, иҫӗм ҫырли пахчисем, парксем лараҫҫӗ.

Где есть вода на побережье, там сплошной вереницей тянутся сады, виноградники, парки.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Иҫӗм ҫырли пахчисем тата техникӑра кирлӗ паха ӳсентӑрансем акнӑ ҫӗрсем пысӑк лаптак йышӑнса тӑраҫҫӗ.

Большие площади заняты под виноградники и ценные технические растения.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринче хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ епле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӳртсем патӗнче садсем, тутлӑ шӑршӑллӑ сӗтеклӗ дыня пахчисем тата иҫӗм ҫырли пахчисем ешерсе лараҫҫӗ.

Около домов зеленели сады, бахчи с душистыми сочными дынями, виноградники.

Тухӑҫлӑ ҫӗр айлӑмӗнче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрманне хӗлле ҫеҫ каснӑ пулсан та, каснӑ вырӑна сӗтеклӗ ҫӳллӗ курӑк хупласа илнӗ, йывӑҫ тункатисем тавра хӑмла ҫырли тӗмӗсем тапса тухнӑ.

Только зимой срубили здесь лес, а вырубка уже покрылась высокой сочной травой, вокруг пней разрослись кусты малины.

Хутӑш вӑрманта // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑш-хӑш тӗлте хурӑн ҫырли куҫа илӗртсе ларать.

Местами соблазнительно выглядывают ягоды земляники.

Хутӑш вӑрманта // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Мӑксем хушшинче ҫырла курӑкӗсем — шур ҫырли, хура ҫырла, кӑвак ҫырла, морошка курӑкӗ нумай.

Среди мхов много ягодных растений: клюквы, черники, голубики, морошки.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Мӑк хушшинче шур ҫырли хӗрлӗн курӑнкалать, морошка, кӑвак ҫырла тӗмӗсем курӑнса лараҫҫӗ.

Среди мха краснели ягоды клюквы, выглядывали кустики морошки, голубики.

Ҫулла тундра тӑрӑх сӳрени // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ ӗнтӗ ун пичӗ хӑмла ҫырли тӗсӗпе хӗмленчӗ.

Маленький принц покраснел еще сильнее.

XXV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Ҫав кун эпӗ уҫӑлма тухатӑп та иҫӗм ҫырли пахчисем патнех ҫитетӗп.

Я отправляюсь на прогулку и дохожу до самого виноградника.

XXI // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.