Corpus of the Chuvash language

— Ҫав панулмине эпӗ те ҫинӗ! — таҫтан вӑй тупӑнать вӑтанса тӑракан Нинукӑн.

Help to translate

Халӑх вӑйӗ // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Вӗсем мӗн ҫӑтмахри пӗлӳ йывӑҫҫин улмине ҫинӗ.

Help to translate

Халӑх вӑйӗ // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ӑт! ҫак вӑхӑтра темле пурнӑҫ йывӑҫҫин ҫимӗҫне ҫинӗ ачасем пырса кӗреҫҫӗ те халӑха мӗнле пурӑнмаллине вӗрентме пуҫлаҫҫӗ.

Help to translate

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ӗҫлесе ҫитерсен ҫинӗ, ҫитермесен выҫӑ ларнӑ.

Help to translate

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ара, тӗнче йывӑҫҫин ҫимӗҫне ҫинӗ мар-и, ҫинӗ те ӑсланнӑ, пӗр-пӗрне кӑна мар, тӗнчене те ӑнланакан пулнӑ.

Help to translate

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ванюкпа Нинук каҫхи апат ҫинӗ хыҫҫӑнах ҫырма пуҫӗнче тӗл пулма пулчӗҫ.

Help to translate

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Пӗрле вылянӑ, ӗҫленӗ, апат ҫинӗ, ҫывӑрнӑ та…

Help to translate

Ҫил-тӑвӑл // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ҫинӗ те усалпа ырӑ мӗнне тӳрех ӑнланса илнӗ.

Help to translate

Тӗлӗк // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Ҫав йыӑҫ ҫимӗҫне ҫинӗ мар-и-ха Адампа Ева.

Help to translate

Тӗлӗк // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Чухӑн ҫынсем ҫӑнӑхпа хутӑш йывӑҫ хуппи хутӑштарса пӗҫерсе ҫинӗ.

Бедняки примешивали к муке древесную кору.

Выльӑх ӗрчетсе тата ҫӗр ӗҫлесе пурӑнакан якутсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑлансем кунта чӗрнисемпе юра чава-чава мӑкпа лишайник тата ҫамрӑк йывӑҫ тӗмӗсене тупса ҫинӗ.

Здесь олени рыли копытами снег и находили мох, лишайник и молодые кустарники.

Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Карап ҫинчи йӗкехӳресене ҫинӗ: вӗсене тутлӑ апат вырӑнне шутланӑ.

Ели корабельных крыс; крысы даже считались лакомством.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Йывӑҫ кӗрпипе тӑранса пурӑнкаланӑ, мачтӑсене чӗркесе витнӗ сӑрансене сӳтсе, сӑран татӑкӗсене пӗҫерсе ҫинӗ.

Питались древесными опилками, варили кожу, которой были обшиты мачты.

Ҫӗр тавра малтан ҫӳресе ҫаврӑнни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑрӑм питне йӳҫӗ панулми ҫинӗ чухнехи пек пӗркелентерчӗ.

Help to translate

XIV сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

Ватӑ выльӑх какайӗ ҫинӗ пулас.

Help to translate

XIV сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

Унӑн пӗр ҫинӗ чухне ун пек печӗккӗн-пӗчӗккӗн тутанса ларас килмест.

Help to translate

II сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.

Крахмал пуҫтарнӑ, мӑян ҫӑкӑрӗ ҫинӗ.

Help to translate

Вӑрҫӑ ҫулӗсем ҫӑмӑл пулман // Юрий Гаврилов. http://kasalen.ru/2023/09/01/%d0%b2%d3%9 ... %b0%d0%bd/

Кӑнтӑрла панулми квасӗпе компот ӗҫнӗ, панулми кукӑлӗсем ҫинӗ, сӑрт ҫинчен панулмисене йӑвалантарнӑ: камӑн инҫерех куснине сӑнанӑ, каҫхине уҫланкӑсене тухса юрланӑ, вӑйӑсем вылянӑ.

Днем пили яблочный квас и компот, ели пироги с яблочной начинкой, катали с горки яблоки: чьё дальше. Вечером выходили на полянки, пели и водили хороводы.

Панулми сӑпасӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/y-la-y-rke/2 ... as-3395882

Ытти текстсенче ача тӗлӗнтермӗш майсемпе ҫурални тӗрлӗрен пулать: яшкалӑх ҫӑнӑхӗнчен тунӑ этем кӗлеткинчен («Яшкалӑх паттӑр»), вӑрмантан илсе килнӗ ӑвӑса пуртӑпа касса тунӑ кӗлеткерен («Антей паттӑр ҫинчен»), старике хӗненӗ хыҫҫӑн хуҫӑлса пӗтнӗ туя татӑкӗсенчен («Туй Тупала», «Туя паттӑр»), Турра хытӑ кӗлтунипе («Лазар Лазарчпа Иван Иванч патша»), виҫӗ ҫул чухӑн-мӗскӗнсене пурлӑхне парса тӑнӑ хыҫҫӑн («Мӑн Ҫӑпата юмаххи»), шывпа вӗретсе ӗҫнӗ вӑрманти курӑкран («Вархонь ҫӗленсемпе ҫапӑҫни»), ҫинӗ пӑрҫаран («Пӑрҫа паттӑр»), лаххана пӑрахнӑ чуста татӑкӗнчен («Чуста паттӑр»), старик ӗнси ҫине тухнӑ ҫӑпанран («Ҫӑпан паттӑр») т. ыт. те.

В других текстах чудесное происхождение связано с употреблением предметов, символизирующих плодородие, в частности дерева, растения. В «Сказке об Антее-батыре» в ребенка-богатыря превращается фигурка, вырезанная из осинового полена, а в текстах «Туй Тубала», «Туя-батыр» — фигурка из куска посоха, сломавшегося от ударов, нанесенных старику. Заварив лесную траву, получает чудодейственный напиток для зачатия героиня сказки «О сражении Вархоня со змеями», употребление в пищу гороха явилось способом зачатия и рождения нового батыра в другой сказке («Пырзя-батыр»). Слепленная из теста кукла вдруг обращается в богатыря («Яшкалых-батыр», «Чуста-батыр»). Встречаются сюжеты о богатырях, вымоленных у Бога («Лазар Лазарч и царь Иван Иванч») или дарованных за милосердные поступки («Сказка о Большом Лапте»).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫапла, 303 сюжетлӑ юмахсенче тӗлӗнтермӗш ача ытларах хӗсӗр арӑм пулӑ ҫинӗ хыҫҫӑн ҫуралать.

Таким образом, в чувашских богатырских сказках, условно отмеченных в указателе Н.П. Андреева номером 303, типичным для сюжета является случай зачатия и рождения необыкновенного ребенка после использования бесплодной женщиной рыбы в качестве блюда.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.