Corpus of the Chuvash language

Хутӑш вӑрманпа тайга хушшинчи чикӗ Ленинградран пуҫланса Хусан патнелле пырать теме пулать.

Граница ее с тайгой проходит приблизительно по линии Ленинград — Казань.

4. Хутӑш вӑрмансен зони. // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хула пуҫланса кайнӑ чухне пынӑ малтанхи ҫынсем пӗтӗм тӗнчерен татӑлса пурӑннӑ, апат-ҫимӗҫ ҫителӗклӗ пулман пирки нуша курнӑ; вӗсен ҫине тӑрсах тайгапа, полярти хаяр сивӗпе кӗрешмелле пулнӑ.

Первые жители зарождавшегося города были оторваны от всего мира, терпели нужду в продовольствии, вели упорную борьбу с тайгой и полярной стужей.

Игарка — полярти порт // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӗри тайган кӑнтӑр енчи хӗррипе каять: вӑл Ленинградран пуҫланса Вологда — Молотов-Свердловск — Новосибирск-Иркутск витӗр тухса Владивостока пырать.

Одна линия проходит вдоль южного края тайги: Ленинград — Вологда — Пермь — Свердловск — Новосибирск — Иркутск — Владивосток.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тайгана кӑшт юр витсе, ҫанталӑк шӑнтса лартсанах, кайӑк тытас ӗҫ пуҫланса каять, эвенксен вӑрманти ӗҫҫийӗ пуҫланать.

Как только снег запорошит тайгу, ударит мороз, начинается охота, лесная страда эвенков.

Кайӑкҫӑ эвенксем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Енисей шывӗн леш енче Вӑтам Сибирь тӳлеме пуҫланса каять.

За рекой Енисеем начинается Средне-Сибирская возвышенность.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Юлашкинчен, тундра пӗтет те, ун вырӑнне вара талккӑшпе вӑрман пуҫланса каять.

Наконец, тундра исчезает и уступает место сплошным лесам.

3. Тайга зони. // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анадырӗн, Чукотка автономи округӗн тӗп хулин, кун-ҫулӗ халӑх пурӑнакан вырӑн пек 1889 ҫулта пуҫланса кайнӑ, хальхи вӑхӑтра 130 ҫула яхӑн тӑсӑлать.

История Анадыря - столицы Чукотского автономного округа как населённого пункта началась в 1889 году и сейчас насчитывает около 130 лет.

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Кировск хули пуҫланса кайни нумаях та пулмасть, ҫапах та унта темиҫе фабрика, завод, чулҫуртсем, темиҫе больница, шкулсем, клубсем, библиотекӑсем тата калаҫакан пысӑк кино ҫурчӗ пур.

Город Кировск построен совсем недавно, а в нем уже есть несколько фабрик и заводов, большие каменные здания, больницы и лечебницы, школы, клубы, библиотеки и большое звуковое кино.

Тундрӑри ҫӗр айӗнчи усӑллӑ япаласене тӗпчесе пӗлесси тата вӗсене кӑларасси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пуҫланасса вӗсенчен нумайӑшӗ таҫта инҫетре, кӑнтӑрта пуҫланса килеҫҫӗ.

Большинство из них начинается далеко на юге.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑр ҫинче хӗл каҫакансен хӗрӳллӗ ӗҫ пуҫланса кайнӑ.

Закипела трудовая жизнь зимовщиков.

«Ҫурсӗр полюсӗ» поляр станцийӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пулла тирпейлес ӗҫ пуҫланса каять.

Начинается обработка рыбы.

Пулӑ промыслисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсенчен пӗрисем тӳпемсем ҫинчен, теприсем тусем ҫинчен пуҫланса юхаҫҫӗ.

Одни из них берут начало на возвышенностях, другие стекают с гор.

Чи паллӑ юханшывсемпе кӳлӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тен, пурте пӗлмеҫҫӗ пулӗ, анчах пирӗн районта «Все для фронта – Бижбуляк» ушкӑн пур, вӑл 2022 ҫулхи сентябрьтен пуҫланса кайса СВОна хутшӑнакансене пулӑшса пырать.

Возможно, не все знают, но у нас в районе есть группа «Все для фронта - Бижбуляк», которая с сентября 2022 года ведет свою работу, по оказанию помощи участникам СВО.

Эпир ҫирӗп те шанчӑклӑ тыл // Эллина СУФЬЯНОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... yl-3492584

Кӑнтӑрлахи шӑрӑх кӑшт тамалсанах, ял каллех чӗрӗлет — тума пӑрахнӑ ӗҫ каллех пуҫланса каять.

Несколько спадает дневной зной, и деревня опять оживает — прерванная работа возобновляется.

Негр ялӗнчи кун // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кӑнтӑр тӗлӗнче чӑтма ҫук шӑрӑх пуҫланса каять, кайӑка кайнӑ арҫынсенчен пуҫне пурте хӑйсен хӳшшисене канма кӗреҫҫӗ.

Около полудня начинается нестерпимая жара, и все, за исключением мужчин, ушедших на охоту, собираются в свои хижины на отдых.

Негр ялӗнчи кун // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Мускавра ӗнтӗ кӗске кунсем, вӑрӑм ҫӗрсем пуҫланса кайнӑ.

Для Москвы наступили короткие дни и длинные ночи.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Апла эппин Мускавра вӑрӑм кунсем, кӗске ҫӗрсем пуҫланса кайнӑ.

Значит, в Москве наступили длинные дни и короткие ночи.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Инҫетре тинӗс пӗлӗтпе пӗрлешет те, тинӗсӗ ӑҫта пӗтнине, пӗлӗчӗ ӑҫта пуҫланса кайнине уйӑрса илме ҫук.

Вдали море сливалось с небом, и нельзя было различить, где кончается море и где начинается небо.

Тинӗс // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӳрем ҫӗрти пысӑк шывсем час-часах пӗчӗк шывран пуҫланса каяҫҫӗ. пӗчӗк шывсем малалла пӗрлешсе пысӑкрах шывсем пулаҫҫӗ.

Большие реки на равнинах часто начинаются маленькими ручейками. Ручейки сливаются и образуют речки и реки.

Пысӑк юханшыв // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫав пӗтӗм ӗҫ мӗнрен пуҫланса кайнине ас тумастӑп…

Help to translate

21. Тайгари пикник // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.