Corpus of the Chuvash language

Тундрӑпа хӑш тӗлте тусем каҫса кайнине карта тӑрӑх сӑнаса пӑхӑр.

Проследите по карте, в каких местах тундру пересекают горы.

Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Траулер ҫинчи радист ҫав вӑхӑтра тинӗсре ҫӳрекен траулерсемпе пуринпе те ҫыхӑну тытать, вӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх пулӑ ӑҫта нумаййине пӗлсе, капитан вара хӑш тӗле пулӑ тытма каймаллине каласа парать.

Радист связывается со всеми траулерами, которые находятся в этот момент в море, и по его сообщениям о ходе рыбы капитан намечает место лова.

Пулӑ промыслисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ку вӑл ман туссене куҫа курӑнман хӑрушлӑхран сыхланма пулӑшнӑ пулӗччӗ; вӗсем, манашкалах, кирек хӑш самантра та сиксе тухма пултаракан инкекпе юнашар-ҫке-ха.

Я хочу предупредить моих друзей об опасности, которая давно уже их подстерегает, а они даже не подозревают о ней, как не подозревал прежде и я.

V // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Вӗсен ячӗсене тата вӗсем карта ҫинче хӑш тӗлтине асра тытӑр.

Запомните их названия и положение на карте.

Тинӗс ҫинчи чикӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

ССР Союзӗ Европӑпа Азин хӑш пайӗсенче вырнаҫнине пӑхӑр.

Посмотрите, в каких частях Европы и Азии расположен СССР.

I. ССР Союзӗн ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи вырӑнӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

— Ҫар ҫыннин Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлекенӗн ятне чыслӑн та тивӗҫлӗн илсе ҫӳреме май паракан пахалӑхсем пулмалла: Тӑван ҫӗршыва, унӑн историне, культурине, халӑха юратмалла, ҫар дисциплини пулмалла, ҫар тивӗҫне парӑнмалла, Тӑван Ҫӗршыва кирек хӑш самантра та хӳтӗлеме хатӗр тӑмалла, — палӑртать Владислав Георгиевич ҫар ҫыннин профессийӗ ҫинчен.

Help to translate

Тӑван ҫӗршыва хӳтӗлекен професси пур // Неля САБАХОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... ur-3494333

Мамикон Вардикян, Флюза Абзалова («Идеал» лавкка) кирек хӑҫан та пулӑшма хирӗҫлемеҫҫӗ, пире туяну хакӗпе мӗн кирлине, хӑш чухне хӑй шучӗпе те заказ туса параҫҫӗ.

При личном обращении Мамикон Вардикян, Флюза Абзалова (магазин «Идеал») всегда идут навстречу и заказывают нам по закупочной цене все необходимое, иногда даже за свой счет.

Эпир ҫирӗп те шанчӑклӑ тыл // Эллина СУФЬЯНОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... yl-3492584

Михаил Васильев ытларах хӑйӗн нушисем валли ҫыхать, анчах хӑш чухне ыйтакансем валли те тӑвать.

Плетет Михаил Васильев в основном для своих нужд, но бывает, делает и на заказ.

Алӑсене ӗҫ – чуна савӑнӑҫ // Галина ВАРИКОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... -n-3468717

Вӑл хӑш тискер кайӑк ӑҫталла кайнине юр ҫинче кӗнеке ҫинче вуласа пынӑ пек пӗлсе пырать.

Как по книге, читает он по снегу, куда какой зверь пошел.

Тайгара // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хуласенче, ялсенче пальмӑсем курӑнкалаҫҫӗ, хӑш чухне пальма аллейӗсем, тропикри ытти йывӑҫсен аллейӗсем те тӗл пулаҫҫӗ.

В городах и селениях мелькают пальмы, иногда даже целые аллеи из пальм и других тропических растений.

Поляр ункинчен тропик патне самолетпа кайни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Укҫа-тенкӗ, кирлӗ хатӗрсем ҫук пирки хӑюллӑ ҫынсем хӑш чухне чи кирлисене те илмесӗр тухса кайнӑ.

Не имея средств, смельчаки отправлялись в путь нередко без самого необходимого Снаряжения.

Ҫурҫӗр полюсӗ патне // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Сехечӗ-сехечӗпе, хӑш чухне кунӗпе кайӑкҫӑсем тропик вӑрманӗ ӑшӗнче тирекен чӑтлӑх витӗр пыраҫҫӗ.

По нескольку часов подряд, а иногда и целый день пробираются охотники в диких колючих зарослях тропического леса.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш халӑхсем тискер кайӑксенчен сыхланса хӑйсен кил-ҫурчӗсене йывӑҫ тӑрне тӑваҫҫӗ.

Некоторые народы для зашиты от зверей строят свои жилища на деревьях.

Тропик тӑрӑхӗнчи халӑхсен пурӑнӑҫӗ епле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш чухне тӑмпа сӗреҫҫӗ.

Иногда обмазывают глиной.

Тропик тӑрӑхӗнче мӗнле халӑхсем пурӑнаҫҫӗ, вӗсем мӗн ӗҫлеҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Кайӑксем шӑхӑртнисем, хӑш чухне вӗсем кушакла мяуклатнисем илтӗнеҫҫӗ.

Слышался свист, а иногда похожий на мяуканье крик птиц.

Тропик вӑрманӗнче // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш вырӑнта ҫулталӑкӗпе тенӗ пекех кашни кун пӗр вӑхӑтра ҫумӑр юхтарса ҫӑвать.

В одних местах почти весь год каждый день в одни и те же часы идут сильные проливные дожди.

Тропик тӑрӑхӗнчи ҫутҫанталӑк // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир унта пурӑнакан ҫынсенчен кирек хӑш вӑхӑтра та — ҫулла-и, хӗлле-и, кӗркунне-и, ҫуркунне-и радио тӑрӑх: сирӗн патӑрта мӗнле ҫанталӑк? тесе ыйтсан, вӗсем пире яланах: «Пирӗн патӑмӑрта шӑрӑх», тейӗҫ.

Если мы в любое время года — летом, зимой, осенью или весной — спросим по радио жителей тропического пояса, тепло у них или холодно, они всегда ответят: «У нас жарко».

Тропик тӑрӑхӗнчи ҫутҫанталӑк // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш уйах чи ӑшши?

Какой — самый жаркий?

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш уйӑх сирӗн патӑрта чи сивӗ пулать?

Какой месяц у вас самый холодный?

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Хӑш чухне ҫумӑрпа пӗрле юр та ҫӑвать.

Иногда вместе с дождем идет и снег.

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.