Шырав
Шырав ĕçĕ:
Виҫӗ ывӑл, виҫӗ ҫунат ӳсрӗҫ унӑн, пурнӑҫ укӑлча хапхинчен сарлакарах, тӳперен ҫӳллӗрех туйӑнатчӗ.
Асӑну // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.
Чӑнах та, халӗ ҫав ҫӑткӑнсем хӑрушӑ мар: вӑрман тӑрӑхӗнче вӑл хӑйӗнчен ҫӳллӗрех сулмаклӑ ӑвӑс патак хуҫса илчӗ, ҫавӑнпа та ҫветтуй вырӑнсене Турра пуҫҫапма ҫӳрекен ҫын пек ун ҫине таянса мӑнаҫлӑ тытрӗ хӑйне, тӗттӗмлӗхе тимлӗн тинкерсе пычӗ.
Телейсӗрскер… // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.
Вӗрентекен кирек хӑҫан та хисеплӗ, ыттисенчен ҫӳллӗрех картлашкара тӑракан ҫын.
Тавтапуҫ сана, Вӗрентекенӗм! // Светлана Петрушкина. http://kasalen.ru/2023/12/01/%d1%82%d0%b ... %97%d0%bc/
Тусем кирек мӗнле зонӑра пулсан та, вӗсен ҫутҫанталӑкӗ ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн улшӑнса пырать; мӗн чухлӗ ҫӳллӗрех, ҫавӑн чухлӗ сивӗрех пулать.В какой бы зоне ни находились горы, их природа меняется с высотой: чем выше, тем холоднее.
9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Сайран пурӑнакан халӑх ҫӳллӗрех вырӑнсене вырнаҫа-вырнаҫа ларнӑ.
Колхидӑри шурлӑхсем вырӑнне хитре садсем пулаҫҫӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Тинӗс хӗрринчи ҫӗршыври ҫӳллӗрех вырӑнсенче тӗрлӗрен хурт-кӑпшанкӑ, ҫӗлен-калта нумай.На более возвышенных местах побережья много различных насекомых, ящериц и змей.
Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Вӗсем Крым тӑвӗсенчен ик-виҫ хут ҫӳллӗрех.
Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Ку вырӑнсенче ҫеҫенхирсен ҫӗр ҫийӗ ҫӳллӗрех.
Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Лутра вырӑнсенче мӑксем ӳсеҫҫӗ, ҫӳллӗрех ҫӗрте — лишайниксем.В пониженных местах растут мхи, на более возвышенных — лишайники.
Тундрӑри ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Тинӗс шайӗнчен 200 метр ҫӳллӗрех тӳремлӗхсене тӳпемсем (возвышенности) теҫҫӗ; вӗсене карта ҫинче сарӑ-тӗксӗм тата сарӑ тӗслӗ ӳкерсе кӑтартнӑ.
Ҫӗршыв ҫийне карта ҫине епле ӳкереҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫӳллӗ тусем ҫумӗнче ҫак ҫын кӗлетки тата та пӗчӗкрех курӑнать. мӗншӗн тесен вӗсем 5, 10, 15 хут ҫӳллӗрех.Большие же горы по отношению к фигурке будут в 5, 10 и 15 раз выше той горки, которую вы устроили.
Ту ҫине хӑпарни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
1. Ҫав план айӗнче «Ҫӳллӗрех вырӑнсемпе айлӑм вырӑнсене мӗнле ӳкереҫҫӗ» тенӗ паллӑсене тӗплӗ пӑхӑр.
Топографи планӗ мӗн вӑл тата вӑл мӗншӗн кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫӳллӗрех ҫӗклесе утма тахат ҫитми пулнӑ ҫав.
XXVII сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.
Кунта курӑк ҫӳллӗрех.
XX сыпӑк // Василий Алентей. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с.
Ҫаксене тӑвас тесен, Вишневский шучӗпе, халӑха вӗрентес ӗҫе ҫӳллӗрех шая ҫӗклемелле, нумай пусӑллӑ пусӑ ҫаврӑнӑшӗсем йӗркелемелле, выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетессине пур енӗпе те лайӑхлатмалла, садсем лартмалла, пахча-ҫимӗҫ ӳстермелле.
Вырӑс тухтӑрӗсем революцичченхи чӑвашсем хушшинче // И. Демидова. «Тӑван Атӑл». — 1974, 2№ — 77–80 с.
Ҫавна май аяларах ҫуртсене вӑл часах пырать, ҫӳллӗрех ҫӗртисене ҫитме вара 2-3 кун кирлӗ.
Темиҫе кун шывсӑр // Николай КОНОВАЛОВ. http://www.hypar.ru/cv/news/temice-kun-shyvsar
Туйӑмсем хӗлӗх ҫине тухнӑ май Славик хавхаланчӗ, мӑнаҫланчӗ, хӑйне ырату кӳрекенсенчен ҫӳллӗрех ҫӗкленнӗ пек туйрӗ.
Славик // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 56–82 с.
Маюкран вӑл виҫ-тӑватӑ ҫул ҫамрӑкрах, кӗлеткипе — ҫӳллӗрех те туллирех.
Маюк // Юрий Скворцов. Скворцов, Ю. И. Ҫул юлташӗ: калавсемпе кӗске повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1975. — 184 с. — 45–55 с.
Ҫавсене пулах хӳме тенине ҫӳллӗрех тытма тӑрӑшатпӑр, ҫӑра тенине тӗреклӗреххине те пысӑкраххине шыратпӑр, чӳрече касатпӑр та ҫавӑнтах решетке ҫапса хуратпӑр.
III // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 306–337 с.
Хӗрӗ ун хӑйӗнчен чылай ҫӳллӗрех, кӗрнеклӗрех.
VI // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.