Шырав
Шырав ĕçĕ:
Ҫавсене илӗр те, тепӗр пӳлӗм алӑкне уҫӑр та — икӗ лаша тӑраҫҫӗ.Их возьмите и [дверь в] другую комнату откройте — там две лошади будут стоять.
1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.
— Ҫанта пӗр ҫурт ларать, ҫанта пӗр алӑкне уҫҫан — икӗ йӗвен тӑрать ҫакӑнса.— Там один дом стоит, если открыть одну дверь — две уздечки будут висеть.
1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.
Ҫакӑ икӗ ачи[н] та ҫӗтӗк тумтир [анчах] тит.
1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.
Ӗлӗк пӗр карчӑкӑн икӗ ывӑл пулнӑ.
1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.
Юмахсене ҫырса паракансене илес пулсан, революцичченхи текстсене, тӗпрен илсен, Элӗкри икӗ сыпӑклӑ училищӗре, Элшелри пӗр класлӑ училищӗре, Кӗҫӗн Явӑшри ҫӗр ӗҫ училищинче, Хусанти миссионерсен курсӗнче, Хусанти тӗн семинарийӗнче, Сӗнтӗрвӑрри тӑватӑ класлӑ хула училищинче, Ишекри миссионерсен шкулӗнче вӗренекенсем ҫырса пани курӑнать.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Сӑмахран, «Икӗ Йӑван» юмахра пӗр листарах (692 л. ) «ҫаксампа» тата «ҫаксемпе» тесе ҫырнӑ; унтан каллех пӗр листарах (698 л. ) «ҫыврсан» тата «ҫывӑрсан» тенӗ; ҫавӑн пекех пӗр вырӑнта «чӑрпуҫ», «тарелк» тесе, каярах «чӑрпуҫҫи», «тарелккӑ» тесе ҫырнӑ.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Пӗччен пӳртре ларнӑ чуне, хӑй юратнӑ юррине юрласа ларнӑ чуне трук пӳрт тӗттӗмленсе килет («Вун икӗ пуҫлӑ ҫӗлен»).
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Кунта анлӑ сарӑлнӑ мотив тӗл пулать: паттӑр хӑйне вӗлерме шутланӑ усала тӗп тусан килтен тухса кайнӑ чухне икӗ катка (лутка, витре) лартса хӑварать: пӗри — пушӑ, тепри — кӑмрӑк тултарнӑскер.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Сӑмахран, «Кехермен Кетил» юмахра старик паттӑра вун икӗ алӑллӑ, хӗрӗхшер пӳрнеллӗ Ҫӗр патшине мӗнле вӗлермеллине ӑс парса ярать.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Тепӗр чухне тата ҫапӑҫу самантне пачах сӑнласа памаҫҫӗ, паттӑр вун икӗ пуҫлӑ ҫӗлене те ним мар пӗр самантра вӗлерсе хурать.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Икӗ жанрта та ҫӗлен кӳлепине тата вӑйне ятарласа пысӑклатса кӑтартаҫҫӗ.И в том, и в другом жанре размеры и физическая сила змея (дракона) гиперболизированы.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Кӗпер ҫинче пулса иртекен ҫапӑҫу вӑл тӗрӗссипе — икӗ ӑру ҫӗрӗ чиккинче пулса иртекен ҫапӑҫу, ҫӗлен сӑнарӗ вара ют йӑха-ӑрӑва, унӑн вӑйне калӑпласа тӑрать.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Вӗсен шутӗнче ҫак юмахсене асӑнма пулать: [«Икӗ Йӑван»], [«Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни»], «Паттӑр», «Ванюххапа ачисем тата Алена Красавитса», «Виҫӗ ывӑл», [«Иванпа патша хӗрӗсем»], «Василий Великийпе Иван Великий», «Кокша», [«Иван патша»], «Иван Простак», «Пӗр тӑлӑх ача», «Иван», «Ваҫҫилипа Иван», «Ярослан Яросланович паттӑр», «Мӑн Ҫӑпата юмаххи», «Йӗкреш ача», «Хӑрахкуҫ Лешка пахаттир тата хӗресчен ывӑлӗ Иван Григорч», «Кехермен Кетил».
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Вӑл 1970–1990 ҫулсенче тӗрлӗ ӑслӑлӑх журналӗсемпе сборникӗсенче асӑннӑ темӑпа икӗ теҫеткене яхӑн тӗпчев ӗҫӗ ҫырса пичетленӗ.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
«Египет, инди, монгол, китай, иран, вавилон, славян тата ытти халӑх пекех, чӑвашсем те шыва нумай пуҫлӑ (виҫӗ, ултӑ, тӑхӑр, вун икӗ) ҫӗлен-аҫтаха сӑнарӗпе танлаштарни» пирки каланӑ.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Тепӗр икӗ ҫултан С.И. Шуртаков куҫарнӑ «Чувашские сказки» кӑларӑм тухать.Через два года книга «Чувашские сказки» увидела свет в переводе С.И. Шуртакова.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Вара 1949 ҫулта тин финн ученӑйӗсем М. Рясяненпа Е. Карахка Паасонен ҫырнисене нимӗҫле куҫарса Хельсинкире икӗ чӗлхепе — чӑвашла (латынь транскрипцийӗпе) тата нимӗҫле куҫарса «GebrRuche und Yolksdichtung der Tschuwassen» (Чӑваш йӑлисемпе халӑх поэзийӗ) ятлӑ кӗнеке туса пичетлесе кӑларнӑ.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Вӑл 1900 ҫулта ӗлӗкхи Самар кӗпӗрнинчи Бугуруслан уесӗнчи Ҫӗн Якал ялӗ таврашӗнче виҫӗ уйӑх хушши пурӑнса ытти фольклор материалӗпе пӗрле 37 юмах ҫырса илнӗ (вӗсем хушшинче икӗ паттӑр юмахӗ пур).
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Ҫакӑ икӗ тӗрлӗ юмах хушшинчи тӗп уйрӑмлӑх пулса тӑрать те.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Икӗ юмах тӗсӗнче те тӗп герой авланмалӑх хӗр тупса килет, ҫул ҫинче тӗрлӗ йывӑрлӑхсем витӗр тухать, ҫӗленпе ҫапӑҫать.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.