Шырав
Шырав ĕçĕ:
— «Тӑшмана ҫав тери хӑвӑрт хӑваласа пынипе, — тесе пӗлтернӗ Кутузова, — французсен ҫарӗ нихӑш ҫар нихӑҫан тарман пекех хӑвӑрт тарать.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
«Вырӑс варварӗсене» ҫӗнтерме Россия ҫине тапӑнса килнӗ Наполеон ҫарӗнче ҫынсем пӗр-пӗринпе тискер кайӑксем пек харкашма пуҫланӑ, вӑл ҫар хӑй варварсен ушкӑнӗ пулса тӑнӑ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Франци ҫарӗ йӗри-тавра хупӑрланса, питӗрӗнсе ларакан ҫар пек пулнӑ.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Хӑйӗн шухӑшне вӑл ҫар чеелӗхӗпе тата ҫар вӑрттӑнлӑхӗпе пытарса пынӑ.Свой замысел он прикрывал военной хитростью и глубокой военной тайной.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫар Мускавран тухса кайнӑ, анчах салтаксем вӗсене Наполеон ҫарне ҫавӑрса илсе атакӑлама илсе каяҫҫӗ, тесе шутланӑ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Мускав стенисем патӗнче пӗтӗм ҫар пӗтме хатӗррине вӑл лайӑх пӗлнӗ, ҫавӑнпа пӗрлех ҫарта салтаксемпе командирсем пит нумай пӗтнине те пӗлнӗ вӑл.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Наполеона хирӗҫ кӗрешме пултаракан урӑх ҫар Российӑра пулман, Александр патша правительстви ун пек ҫар тума пултарайман.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑрҫӑ мӗнле вӗҫленесси чи малтан вырӑс халӑхӗпе вырӑс ҫарӗн ҫӗнтерӳ кӑмӑлӗнчен килнине, Российӑн ҫар резервисем мӗн чухлӗ пулнинчен килнине Кутузов лайӑх пӗлсе тӑнӑ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
1811 ҫулта «ҫапӑҫакан аслӑ ҫар туса хуни ҫинчен» Барклай ҫырса панӑ приказа патша хӑй ҫирӗплетнӗ тӑрӑх Барклай ҫар командующийӗ пулман.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вырӑс ҫарӗ унӑн ҫак сӑмахӗсене яланах асра тытнӑ: «эпӗ нихӑҫан та придворнӑй пулман, патшапа унӑн ҫывӑх ҫыннисенчен пулӑшу ыйтман — эпӗ хама ҫар юратнине мала хуратӑп, вӑл маншӑн тем пекех хаклӑ».
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Тӑван ҫӗршыва юратни, культура ӳссе пыни малта пыракан ҫамрӑксене ҫар искусствине вӗрентес, вырӑс ҫарне службӑна кӗртес шухӑш патне илсе пынӑ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫав обществӑн условийӗнче ҫапла каланӑ пулнӑ: «Математикӑн пайӗсенчен чи усӑллисем механика тата ҫар искусстви пулнине шута илсе, общество пуринчен ытларах вӗсем ҫине ҫавӑрӑнса пӑхма, ҫамрӑксене ҫар службине хатӗрлеме пӗтӗм вӑя хума шутларӗ…» тенӗ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вырӑс ҫарӗ кая юлнӑ Пруссирен йышӑнса илнӗ ҫар системи пирки хурлӑх курнӑ.Русская армия расплачивалась за отсталую, заимствованную у Пруссии военную систему,
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Аркатса тӑкассинчен нумай пулмасть Кутузов упраса хӑварнӑ вырӑс ҫарӗ Прусси ҫар системине, «павловщина» системине пула, юнлӑ Аустерлиц хирӗнче мӑшкӑл тӳснӗ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӗсем Пруссипе Австрин кивелнӗ ҫар системин чӑн-чӑн представителӗсем, II Фридрихӑн ҫар системине пӑхӑнса тӑракансем пулнӑ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Александр ҫар советне пухнӑ, вӑл Наполеон ҫарне атакӑлама хушнӑ.Александр созвал военный совет, на котором предложил атаковать армию Наполеона.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Браунауран пуҫласа Кремса ҫитиччен пӗтӗм ҫул тӑршшӗпе Кутузов, Наполеонран кулса мӑшкӑлланӑ пекех, е тӑшманӑн хыҫра пыракан ҫар чаҫӗсемпе ҫапӑҫма чарӑнса тӑрса, е тӑшман ҫарӗнчен каялла чакса, Дунай шывӗн сулахай ҫыранӗ хӗррине ҫитнӗ, кунта вӑл французсен императорӗ куҫӗ умӗнчех Мортье корпусне ҫӗмӗрсе тӑкнӑ, ҫапла туса Кутузов Наполеона пӗтӗм тӗнче умӗнче ухмаха тӑратса хӑварнӑ.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Гениллӗ новатор Суворов Европӑри чи чаплӑ ҫар ӳстерсе ҫитӗнтернӗ, вӑл ҫарӑн егерӗсем чи лайӑх салтаксем пулса тӑнӑ.Гениальный новатор, Суворов воспитал лучшую в Европе армию, лучшими ее солдатами стали егеря.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вырӑс ҫарӗнче вӑл Дунай шывӗ тӑрӑхӗнче пулса иртнӗ ҫапӑҫусене чи пирвай вӗренсе ҫитнӗ, вара вӑл вӑрҫӑ ӗҫӗсене, ҫар валли ҫӗнӗ вӑйсем парса тӑма тата ӑна кирлӗ хатӗрсемпе апат-ҫимӗҫсем турттарса пыма май ҫук тӗрлӗ халӑх пурӑнакан тискер ҫӗршыври условисене кура туса пыма тытӑннӑ.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫарта служить туса хӑйсен ывӑлӗсене ҫар ӗҫне вӗрентме тивӗҫ пулнӑ пулин те, дворянсенчен нумайӑшӗ апла туман.
I сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.