Corpus of the Chuvash language

Салам сана, иимӗҫ ҫӗрӗн тараватлӑ пӗчӗк кӗтесӗ, ӗҫме-ҫимерен аптраман, пур ҫӗрте те тӑрӑшуллӑ алӑсем васкамасӑр та чӑтӑмлӑн ӗҫлесе тунӑ паха япаласене сыхласа хӑварнӑ ырӑ кӗтес!

Привет тебе, скромный уголок германской земли, с твоим незатейливым довольством, с повсеместными следами прилежных рук, терпеливой, хотя неспешной работы…

VII // Асклида Соколова. Тургенев И.С. Пиравйхи юрату: повеҫсем, калавсем, прозӑллӑ сӑвӑсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 176 с. — 84–131 с.

Кунта та пӗр листи ҫинче патша хӗрӗ Миликтриса Кирбитьевна сӑнӗ, тепӗрин ҫинче Иерусалим хули курӑнать; Иерусалим хулин ҫурчӗсемпе чиркӗвӗсене лаппӑшпех хӗрлӗ краска лекнӗ, ку краска унти ҫӗрӗн пӗр пайне тата алсишӗсене хывмасӑрах турра кӗлтӑвакан икӗ вырӑс мужикне пырса перӗннӗ.

На одном была царевна Миликтриса Кирбитьевна, на другом город Иерусалим, по домам и церквам которого без церемонии прокатилась красная краска, захватившая часть земли и двух молящихся русских мужиков в рукавицах.

Пӗрремӗш пай // Михаил Рубцов. Николай Гоголь. Повеҫсем; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 96–146 с.

Аван та пулӗччӗ ҫав акапуҫ тыткӑчӗсене тытса, кӑпкалатнӑ ҫӗрӗн нӳрӗ те тӑварсӑр шӑршине, суха тимӗрри касса хӑварнӑ курӑкӑн йӳҫек тутӑлла уҫӑ варкӑшне сӑмса шӑтӑкӗсемпе сӑхланчӑклӑн ҫӑтса, нӳрӗ касӑ тӑрӑх акапуҫ хыҫӗнчен утса пыма.

Хорошо бы взяться руками за чапиги и пойти по влажной борозде за плугом, жадно вбирая ноздрями сырой и пресный запах взрыхленной земли, горький аромат порезанной лемехом травы.

VI // Аркадий Малов. Шолохов М.А. Лӑпкӑ Дон. Роман: IV кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 504 с.

Хӗвел ҫӗрӗн пӗр енчи кӗтессипе лайӑххӑн хупланма та ӗлкӗреймест, тепӗр енче малтанхи пайӑркасем шӗвекрех ӗнтӗркке таткалама та пуҫланӑ.

Не успеет солнце скрыться за одним краем земли, как на другом ее конце первые лучи уже рвут редеющий сумрак.

9 // Антал Назул. Титов, Владислав Андреевич. Вилӗме ҫӗнтерсе…: повесть; вырӑсларан Анатолий Ерусланов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1972. — 7–163 с.

Ҫурт тӑррисем ҫине ҫемҫе ӑшӑ ҫутӑ ӳкет, кантӑксенче ялкӑша-ялкӑша илет; тирек ращинче, ҫаралнӑ туратсем хушшине хӗсӗнсе ларнӑ йӑвасем ҫинче, ларма хатӗрленекен кураксем ҫатӑлтатаҫҫӗ; хӗрарӑмсем выльӑх-чӗрлӗхе хӑйсен картишӗсене кӗме вӑрӑммӑн йыхӑрни илтӗнет — вӗсен сассисем, каҫхи сывлӑшра уҫҫӑн янӑраса, таҫтах ҫитеҫҫӗ, ӗнесем ҫав тери тунсӑхлӑн мӗкӗреҫҫӗ, сурӑхсем йӗнӗ пек макӑраҫҫӗ, тӗтӗм шӑрши, йӳҫенкӗрех навус ҫӗрӗкӗн, ҫумӑрсемпе исленнӗ кӗрхи ҫӗрӗн ачаран хӑнӑхнӑ, хумхантарса савӑнтаракан шӑрши сӑмса шӑтӑкӗсене кӑтӑклантарать…

Мягкий и теплый свет падал на крыши изб, жарко вспыхивал в окнах; в оголенных ветвях тополиной рощи чернели опустевшие гнезда грачей; было слышно, как бабы ласково, нараспев зазывали скотину — в вечернем воздухе ясно и далеко разносились их голоса; с утробной тоской мычали коровы, плаксиво блеяли овцы, пощипывало ноздри знакомым с детства запахом дыма, горьковатой навозной прели.

1 // Николай Сандров. Елизар Мальцев: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Николай Сандров куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1963. — 384 с.

Мигулински, Мешковски тата Казански станицӑсен казакӗсем ҫав вӑхӑтра Казански станица ҫӗрӗн чиккине питӗ нумаййӑн юланутсемпе капланса тулнӑ та наступлени пуҫласа янӑ хӗрлӗармеецсен чаҫӗсемпе урӑм-сурӑм хӑрушла ҫапӑҫнӑ.

Казаки Мигулинской, Мешковской и Казанской станиц в то время огромнейшими конными массами скоплялись на грани Казанского станичного юрта, вели отчаянные бои с перешедшими в наступление красноармейскими частями.

LVII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Кунти тӑмлӑ тӑпраллӑ хытӑ ҫӗрӗн пӗчӗкҫӗ лаптӑкӗсенче казаксен кил-ҫурчӗсем, утравсем ҫинчи пек сайран ларса тухнӑ, ҫапӑ сарнӑ урамӗсемпе тӑкӑрлӑкӗсем иртсе ҫӳремелле мар путлӑхлӑ лачака тӑрӑх кукӑрӑлса тӑсӑлаҫҫӗ.

Редкие казачьи дворы, словно на островах, угнездились на крохотных участках твердой супесной земли, а замощенные хворостом улицы и проулки были проложены по невылазной болотистой топи.

XLVIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Юртан тасалнӑ ҫӗрӗн нӳрӗ шӑрши сиплӗхлӗ те чуна уҫса ямалла ырӑ.

Живителен и пахуч был влажный запах оттаявшей земли.

XXXVIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Унтан тухасчӗ те ҫеҫенхире ҫемҫе суха касси тӑрӑх акапуҫ хыҫҫӑн утасчӗ, вӑкӑрсене шӑхӑрса хӑваласчӗ, кӑвак тӳпере карталанса вӗҫекен тӑрнасем кикаклатса кӑшкӑрнине итлесчӗ, ҫилпе вӗҫсе килнӗ эрешмен картин кӗмӗл ҫипписене пит ҫумӗнчен иле-иле пӑрахса, ака тимӗрри хускатнӑ кӗрхи ҫӗрӗн эрех пек ӳсӗртекен шӑршине ҫине-ҫине кӑкӑр тулли ҫӑтасчӗ.

А потом ходить по мягкой пахотной борозде плугатарем, посвистывать на быков, слушать журавлиный голубой трубный клич, ласково снимать со щек наносное серебро паутины и неотрывно пить винный запах осенней, поднятой плугом земли.

X // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Таптаса пӑтратнӑ юшкӑнлӑ ҫӗрӗн, шапа лӑймакин кӳкӗрт тутиллӗ шӑршипе ҫуса тасатнӑ, кӑштах ҫӗрӗшнӗ ҫӳҫе тымарӗсен пылак шӑрши ҫӗкленет…

Поднялся серный запах взвороченной илистой земли, тины, горький и сладостный дух омытых и сопревших корней верб…

VIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Ҫамрӑк курӑкӑн, суха тимӗрри ҫавӑрса пӑрахнӑ, анчах юр шывӗн тӑварсӑр тутине ҫухатма ӗлкӗреймен ҫӗрӗн тутлӑ шӑршипе сывласси килчӗ унӑн, — чунӗ хӑпартланса ҫӗкленчӗ.

Представляя себе, как будет вдыхать сладкий дух молодой травы и поднятого лемехами чернозема, еще не утратившего пресного аромата снеговой сырости, — теплело на душе.

XIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Паллах ӗнтӗ, ҫӗрӗн хӑйӗн апачӗ пур, анчах эпир ҫын курман вӑйлӑ тырӑ ӳстерме сӑмах патӑмӑр, ҫавӑнпа пулӑшас пулать.

Слов нет, в земле имеются питательные соки, но мы же порешили взять урожай невиданный, вот и надо тому делу подсоблять.

XXVIII сыпӑк // Мария Ухсай. Бабаевский, Семен Петрович. Ылтӑн ҫӑлтӑр кавалерӗ: икӗ кӗнекеллӗ роман; вырӑсларан Мария Ухсай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 568 с.

Буденновецсен пусси Усть-Невински ҫӗрӗн сулахай енче выртнине Сергей пӗлнӗ.

Поля буденновцев — Сергей это знал — лежали на левом крыле усть-невинского земельного клина.

XXVIII сыпӑк // Мария Ухсай. Бабаевский, Семен Петрович. Ылтӑн ҫӑлтӑр кавалерӗ: икӗ кӗнекеллӗ роман; вырӑсларан Мария Ухсай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 568 с.

Казаксем — вырӑс ҫӗрӗн рыцарӗсем.

Казаки, рыцари земли Русской!

XVII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Григорий куҫне хупать, ал тупанӗсене тикӗс мар ҫӗрӗн кӑтрашка пичӗ ҫине саркаласа хурать; унтан вӑрахчен, куҫне кӑлт та сиктермесӗр, кӑвак ҫунатлӑ элккем лӗпӗш пек пӗр тӗлте вӗҫсе тӑракан Ҫурҫӗр ҫӑлтӑрӗ хуҫӑк хыр хыҫӗнчи тӗпсӗр тӳпере сивлеккӗн чӗтренни ҫине пӑхать.

Григорий закрывает глаза, кладет ладони на шероховатую кожу земли и долго, не мигая, глядит, как за поломанной сосной на окраине неба голубой нарядной бабочкой трепещет в недвижимом полете Полярная звезда.

IV // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Тӑхӑр пин ҫын ытла выртса юлать ҫав кун Свинюха ялӗ ҫывӑхӗнчи хӑйӑрлӑ та нимӗн хавассӑр ҫӗрӗн салхуллӑ ытамне.

Девять с лишним тысяч жизней выплеснули в тот день на супесную невеселую землю неподалеку от деревни Свинюхи.

III // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Хӑрушла таткаланса нӗрсӗрленнӗ тӑмпа ҫӗрӗн пӗр ҫухрӑм анлӑшӗнче тӑвӑллӑ ҫавра ҫил чухнехи пек хура юпасем ҫурӑла-ҫурӑла ҫӗкленеҫҫӗ.

На пространстве с версту в поперечнике на супесной изуродованной земле вихрем рвались черные столбы разрывов.

III // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Лере, ҫапӑҫусем пулса иртнӗ вырӑнсенче, ҫӗрӗн ӑмӑрлӑ тӳремлӗхне снарядсем шатра чирӗ пек шӑтӑк-путӑклантарса хӑварнӑ; унта этем юнӗшӗн тунсӑхласа, чугунпа хурҫӑ катӑкӗсем тутӑхса выртаҫҫӗ.

Там, где шли бои, хмурое лицо земли оспой взрыли снаряды: ржавели в ней, тоскуя по человеческой крови, осколки чугуна и стали.

10 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

Унта нумайранпа выртакан тырӑ шӑрши, арпа тусанӗ шӑрши тата пирченчӗк ҫӗрӗн пӑнтӑсрах пылак шӑрши кӗрет.

Пахло там слежавшимся хлебом, пылью мякины, мышиным пометом и сладким плесневелым душком земляной ржавчины.

8 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

Унта халь ҫеҫ сухаласа пӑрахнӑ ҫӗрӗн бархат пек йӑлтӑркки ҫинче, хӑйсем хыҫӗнчен плуга сӗтӗрсе, виҫӗ мӑшӑр вӑкӑр мӗшӗлтетсе шӑвӑнать.

В стороне, на свежей, отливавшей бархатом пахоте, ползли три пары быков, тащивших плуг.

17 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.