Шырав
Шырав ĕçĕ:
Халӗ ӗнтӗ Кутузовӑн сӑмахӗсене: «Мускава панипе эпир Наполеона пӗтерсе хурӑпӑр, французсен ҫарӗ Мускавра утӑ хушшинче йӗп ҫухалнӑ пек ҫухалса кайӗ» тенӗ сӑмахсене аса илнӗ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Уншӑн тата хӑрушӑрах пушар, унӑн пӗтӗм ҫарне тата аслӑ полководецӑн чапне пӗтерсе хуракан пушар Мускав хыҫӗнче пуҫланса кайнине Наполеон пӗлмен-ха.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫав ҫапӑҫура пӗтӗм ҫара пӗтерме пулнӑ, анчах ҫар ҫапӑҫусӑр та пӗтме пултарнӑ, мӗншӗн тесен Мускава тӑшман аллине пани ҫара пӑсасси патне, унӑн паттӑр шухӑш-кӑмӑлне пӗтерсе лартасси патне илсе пыма пултарнӑ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Малалла вӑл патшана ҫапла ӑнлантарать: «сӑмах ӑнӑҫлӑ ҫапӑҫусен чысӗ ҫинчен мар пынӑ чухне, пӗтӗм ӗмӗт французсен ҫарне пӗтерсе тӑкассинче пулнипе, эпӗ каялла чакас тесе шут тытрӑм…»
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл каялла чакма, ҫапла вара вырӑс ҫарне пӗтерсе тӑкма паман.Он не допустил отхода, а следовательно гибели русской армии.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ун куҫӗ умӗнчех вырӑссем пӗр корпуса пӗтӗмпех тенӗ пек пӗтерсе тӑкнӑ, контратакӑна куҫнӑ — ун чухне чи хӑрушши ҫавӑ пулнӑ, паян та ҫапла пулассинчен хӑранӑ вӑл.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
«Генералсем хӑйсен ӗҫне ҫав тери парӑнни, салтаксем ытла та паттӑр пулни Российӑна ҫӑлса хӑварнӑ. Ытти войскӑсем пулнӑ пулсан кӑнтӑрлаччен нумай малтан вӗсене аркатса тӑкнӑ е пӗтерсе тӑкнӑ пулӗччӗҫ», тесе ҫырнӑ французсен историкӗ Пелле.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫак ҫапӑҫура Кутузов Наполеон вӑйне пӗтерсе хӑйӗн резервне упраса хӑварасшӑн пулнӑ, мӗншӗн тесен «резервне упраса хӑварнӑ генерала ҫӗнтермен пулать-ха», ӑнӑҫлӑх пулсан вӑл хӑй контрнаступленине куҫать.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫакӑнта вара вӑл вырӑс ҫарӗн фронгне татса кӗрес, центрпа сылтӑм флангра тӑракан тӗп вӑйсен хыҫне тухас, вӗсене Мускав тата Колоча шывӗсем хушшине хӗстерес те пӗтерсе тӑкас тесе шутланӑ.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Кам хӑй пулман, вӑл Дунай сылтӑм енне ҫав тери хӑюллӑн каҫнине, император лагерьне ҫавӑрса илсе пӗтерсе тӑкнине, трофейсемпе тыткӑна илнисене, хастарлисем пит нумай пурлӑх туяннине курса хӗпӗртесе тӑнӑ.
VII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Инкек пулас пулсан; шыв хӗррине хӗссе хунӑ вырӑс ҫарне пӗтерсе тӑкнӑ пулӗччӗҫ.И при неудаче русские войска, прижатые к реке, могли бы быть истреблены.
VII сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ҫавӑнтан, инҫетрен, Кутузов 1806-мӗш ҫулта, Пруссипе Франци хушшинче пынӑ вӑрҫӑра, Наполеон ҫарӗ пырса ҫапнипе Пруссин ҫар системи пӗтсе пынине, Пруссин суя ҫар паттӑрлӑхӗ ишӗлсе кайнине, Иенӑпа Ауэрштедт патӗнче аркатса тӑкнӑ, хӑйӗн руководителӗсемех пӗтерсе хунӑ Прусси ҫарӗ путланса ларнине сӑнаса тӑнӑ.
VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вӑл вырӑс ҫарне ҫавӑрса илсе, ӑна пӗтӗмпех пӗтерсе лартма хатӗрленӗ хӑйӗн питӗ те чаплӑ планӗ, ӑста маневрӗ арканса кайнине, вӑл ҫӗршер ҫухрӑм тӑршшӗ хӑваласа килнӗ «ҫурҫӗрти чее тилӗ», Кутузов, ӑна иккӗмӗш хут пӗтӗм тӗнче умӗнче ухмаха тӑратса хӑварнипе, Кутузов Российӑран килекен Буксгевден ҫарӗ патне ҫывхарсах пынине хӑйӗн куҫӗпе хӑех курса тӑнӑ.
V сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Наполеон тӳрех: Англи пур енчен те вӑйлӑ государство пулнине пӗтерсе лартас тӗлӗшпе французсен ҫарӗ ҫитес тӗттӗм каҫхине Британи утравӗсене йышӑнать, тесе пӗлтернӗ.
IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Ӗҫ пӗчӗк улшӑнусенчен кӑна пуҫланнӑ, пӗтессе вара вырӑс ҫарне пӗтерсе хурассипе пӗтнӗ.Началось с небольших, перемен, а окончилось поражениями русской армии.
III сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Тӑшман вӑйлӑн персе тӑнӑ вӑхӑтрах вӑл пӗтӗм йывӑрлӑхсене ҫӗнтерсе вал ҫине хӑпарчӗ, бастиона хӑйӗн аллине ҫавӑрса илчӗ; вӑйлӑрах тӑшман ӑна малалла кайма чарсан вӑл паттӑрлӑх примерӗ кӑтартса, хӑй илнӗ вырӑна тӑшмана памарӗ, вӑйлӑ тӑшмана ҫӗнтерсе крепоҫре ҫирӗпленсе ларчӗ, тӑшмана ҫаплах пӗтерсе пычӗ…
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Вара туроксен Измаил гарнизонне пӗтӗмӗшпе тенӗ пекех пӗтерсе тӑкнӑ, вилӗмрен хӑтӑлкаласа юлнисене тыткӑна илнӗ.Гарнизон Измаила был почти полностью истреблен, немногие уцелевшие взяты в плен.
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
«Пӗлме пултараймастӑп» текен, тӑшманран та хӑрушӑрах, вӑл пӗтӗм ҫара пӗтерсе хума пултарать», тенӗ тарӑхса Суворов.«Немогузнайка, — возмущался Суворов, — хуже противника и может погубить всю армию».
II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.
Кунсӑр пуҫне унӑн танкӗсене пӗтерсе тӑкмалла.
Танк-истребительсем // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Малта пӗр километрта танкӑн хӑрушӑ тӑшманӗ — тупӑ курӑнса кайсан, снайперсем хӑйсен винтовкисемпе тӗл персе тупӑ патӗнчи салтаксене пӗтерсе тӑкнӑ.
«Германи ҫарӗн хура кунӗ» // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.