Corpus of the Chuvash language

Ун ӗмӗтӗнче халӗ чи илӗртӳллӗ пурнӑҫ уҫӑлнӑ ӗнтӗ: тӗлӗкре ӑна хура та кӑтра, яштака ҫӳлӗ каччӑсем курӑнмалла, вӗсен сӑнӗнче шухӑш, вӑрттӑн вӑй, хӑюлӑх палӑрать, вӗсем мӑнаҫлӑн кулаҫҫӗ, куҫӗсенче чӗрене тивекен хӗлхем ялкӑшать, ҫемҫе уҫӑ сасси те хӗлӗх пек янӑрать.

Ее воображению открыта теперь самая поэтическая сфера жизни: ей должны сниться юноши с черными кудрями, стройные, высокие, с задумчивой, затаенной силой, с отвагой на лице, с гордой улыбкой, с этой искрой в глазах, которая тонет и трепещет во взгляде и так легко добирается до сердца, с мягким и свежим голосом, который звучит как металлическая струна.

VII сыпӑк // Александр Артемьев, Михаил Рубцов. Иван Гончаров. Обломов: роман. Александр Артемьевпа Михаил Рубцов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956

Маларах ун хитре хӗр илӗртмӗшӗпе ачалла шухӑ ашкӑнчӑклӑхӗ питӗ ҫепӗҫҫӗн пӗтӗҫсе, ҫыхӑнса тӑратчӗҫ, манпа хаваслӑччӗ вӑл, халӗ вара ҫав ӗненӗҫлӗ те айвантарах ачашлӑхран пӗр хӗлхем пӗрчи те юлмарӗ.

В ее обращении со мной не осталось и следа прежней доверчивой и наивной ласки, прежнего оживления, в котором так мило смешивалось кокетство красивой девушки с резвой ребяческой шаловливостью.

IX сыпӑк // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 3–84 с.

Хӑш вырӑнта кивӗ, хуралса кайнӑ улӑм урисем тӗпӗнчен йӑлтӑркка симӗс таса тулӑ калчисем шӑтаҫҫӗ, вӗсем, пусӑрӑннӑ тӑпрана шӑтарса тӳхса, хӗлхем пек ҫунаҫҫӗ.

Кое-где под слоистыми, почти черными стенами очень старой соломы, пробиваясь из плотной, как бы чугунной земли, горели изумрудные фитильки пшеничных ростков изумительной чистоты и яркости.

III. Ҫеҫенхирте // Александр Ярлыкин. Валентин Катаев. Пӗччен парус шуррӑн курӑнать. Александр Ярлыкин куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949

Паркри ҫӳлӗ йывӑҫсен тӑрринче, мал енче, декабрӗн хура пӗлӗчӗ тӑрӑх хурт уйӑрнӑ пек хӗлхем вӗлкӗшет.

За верхушками деревьев парка в черном декабрьском небе роились искры.

27 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Ҫӑлтӑрсен йӑваш ҫутинче унӑн куҫӗсем вутчулӗ пек хӗлхем сирпӗтме пуҫларӗҫ.

Я увидела в слабом свете звезд, как засверкали его глаза.

6 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Ӗнер ҫав тери кӗрлесе, хӗлхем сапса тӑракан ҫап-ҫутӑ куҫлӑ тӗнче паян мӗскершӗн чӗнмест, мӗскершӗн тӗттӗм?!

Почему он так тих и темен, этот вчера еще такой шумный, искристый, светлоокий мир?

6 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Кунта эпир пӗр хӗлхем апатсӑр ларатпӑр пулсан…

А раз мы тут без пищи сидим…

5 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

— Ӑша пӗр хӗлхем ямасӑр, выҫӑпа аптӑраса ҫитнӗ ҫӳревҫӗсем утрава пӑхса тухма каяҫҫӗ, — каласа хучӗ Игорь.

— Испытывая зверские муки голода, путешественники решили обследовать остров! — торжественно произнес Игорь.

4 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Костер ҫунса пӗтрӗ, пӗртен-пӗр вутпуҫҫи анчах, шӑранса ҫитейменскер, юлхавлӑн йӑсӑрланать, хутран-ситрен хӗлхем йӑлтӑртатса илет.

Костер догорел, и только тлели еще головешки да кое-где пробегал юркий огонек.

15 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Кӗрлет, ҫуйӑхать, мӑйӑхне пӗтӗрет, вӗри те ҫиллес куҫӗсене ҫынсем ҫине хӗлхем пек сирпӗтет гусарла тумланнӑ Александр Дмитриевич.

Гремел на экране, подкручивал ус, сверкая в публику сердитыми, горячими глазами, добрый мой Александр Дмитриевич в гусарском мундире.

11 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Вутлӑ ҫил-тӑвӑл Египетри вӗри хӑйӑрсенчен те хӑрушӑ, Альпри лавинӑсенчен те тискер: улать, ахӑрать, пӗлӗт пек хӗлхем сирпӗтет.

Раскаленная буря, неизмеримо страшнее, чем знойные пески Египта, более лютая, чем альпийские лавины, ревет над городом, тучи искр.

9 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Пилӗк минута яхӑн иртрӗ; чӗрем хыттӑн тапать, анчах шухӑшӑм лӑпкӑ, пуҫӑм сивӗ, хамӑн чунӑм чипер Мерине пӗр хӗлхем те пулин юратнине мӗн чухлӗ шырамарӑм пулӗ, ҫапах та манӑн тӑрӑшни кӑлӑхах пулчӗ.

Прошло минут пять; сердце мое сильно билось, но мысли были спокойны, голова холодна; как я ни искал в груди моей хоть искры любви к милой Мери, но старания мои были напрасны.

Июнӗн 16-мӗшӗ // Николай Пиктемир, Нестор Янкас. Михаил Лермонтов. Пирӗн вӑхӑтри герой. Н. Пиктемирпа Н. Янкас куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашкӗнекеиздат, 1964

Тусӗн хаваслӑ сӑнне палласа илес тесе, лётчик ҫак ҫунса кӑмрӑкланнӑ пекех хура тирпе витӗннӗ чӗрӗ скелет ҫине тинкерсе пӑхрӗ, — унӑн ҫаврака пысӑк куҫӗсенче кӑна вӑл Мересьевӑн яланхи харсӑрлӑхӗ ҫинчен калакан палланӑ хӗлхем йӑлтӑртатнине курчӗ.

Еще мгновение летчик смотрел на живой скелет, обтянутый черной, точно обугленной, кожей, стараясь признать веселое лицо друга, и только в глазах, огромных, почти круглых, поймал он знакомое упрямое и открытое мересьевское выражение.

17 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

…Алексей астӑвать: тӑвӑр та тӗттӗм ҫӗр шӑтӑкӗнче выртать вӑл; стена ҫумне чиксе лартнӑ хӑйӑ ҫатӑртатса, хӗлхем тӑкса ҫунать.

…Алексей помнит: лежит он в маленькой темной земляной норе; слегка чадя, потрескивая и роняя искры, горит воткнутая в стену лучина.

15 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

Вулакана хӗлхем тивертекенни унӑн — чӗринче те тӗнче курӑмӗнче.

Help to translate

1962 ҫулхи чӑваш литератури. Прозӑ // Г. Я. Хлебников. «Вопросы чувашского языкознания и литературоведения». Ученые записки, выпуск XXVI, Чебоксары — 1963. 206–226 стр.

Вӗсем вӑйлӑ ҫунаҫҫӗ, хурӑн туратӗнчен ҫуннӑ майӑн хӗлхем сирпӗнет.

Help to translate

Тимлӗ хатӗрлесен тӗрӗс-тӗкел хӗл каҫӗ // Кил-ҫурт, хушма хуҫалӑх. «Кил-ҫурт, хушма хуҫалӑх», 2016.09.29, 38№

Вӑл Элӗкри «Хӗлхем» ача-пӑча спорт шкулӗнче ҫамрӑк спортсменсене хӑвӑрт утассипе ӑсталӑха туптама пулӑшать.

Help to translate

Икӗ хутчен «ылтӑн» ҫӗнсе илнӗ // М. МИХАЙЛОВА. «Пурнӑҫ ҫулӗпе», 2016.07.29

Мускавран, Бельгирен, Швейцарирен, Испанирен ятарласа чӑвашла вӗренме килнӗ ҫынсемпе куҫа-куҫӑн калаҫни «Эткер» этнолагерьти «Хӗлхем» ушкӑн ачисенче чӑваш туйӑмлӑхӗ ҫуратрӗ.

Help to translate

«Эткер» «Хӗлхемӗ» ялкӑшӗ яланах // Любовь КУДРЯВЦЕВА. «Тантӑш», 2016.07.21, 28№

Каҫхине «Хӗлхем» ушкӑн Шупашкара, К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне ҫул тытрӗ.

Help to translate

«Эткер» «Хӗлхемӗ» ялкӑшӗ яланах // Любовь КУДРЯВЦЕВА. «Тантӑш», 2016.07.21, 28№

«Хӗлхем» ушкӑна ҫӳрекен Анна Кадушкина корреспондент, сӑмах май, вӑл Наци радиовӗнче хӑйӗн пултарулӑхне туптать, «Ачалӑх урхамахӗ» радиопередача валли ачасемпе воспитательсенчен интервью илчӗ.

Help to translate

«Эткер» «Хӗлхемӗ» ялкӑшӗ яланах // Любовь КУДРЯВЦЕВА. «Тантӑш», 2016.07.21, 28№