Corpus of the Chuvash language

Шырав

Шырав ĕçĕ:

Н (тĕпĕ: ) more information about the word form can be found here.
Ҫав Йӑван пӗр карчӑкра[н] ыйтать тит:

Тот Йыван у старушки одной спрашивает:

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

— Йӑванӑ[н] лашине пуссан чӗрӗлет, — тесе калать тит.

— Если зарезать лошадь Йывана, она выздоровеет.

2. [Йӑван ҫӗленсене ҫӗнтерни] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 55-61 с.

Ҫакӑ икӗ ачи[н] та ҫӗтӗк тумтир [анчах] тит.

Ходили они в одних лохмотьях.

1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.

Н.Г. ИЛЬИНА, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ

Н.Г. ИЛЬИНА, кандидат филологических наук

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Юмах стилӗ пирки М.Я. Сироткин тӗрӗс асӑрханӑ, вӑл ҫапла ҫырать: «Сказка избегает углубленной мотивировки событий, развернутого показа и детализации внешнего облика и характера персонажей, а также окружающей их обстановки. Подмечается только крупное, броское» (паллӑ туни пирӗн. — Н.И. ).

О стиле сказок М.Я. Сироткин заметил следующее: «Сказка избегает углубленной мотивировки событий, развернутого показа и детализации внешнего облика и характера персонажей, а также окружающей их обстановки. Подмечается только крупное, броское» (курсив наш. — Н.И. ).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Сӑмахран, Н.Ф. Данилов «Чӑваш юмах-халапӗсем» кӗнекен ӑнлантару пайӗнче ҫапла ҫырни пур:

В частности, в разделе примечаний книги «Чӑваш юмах-халапӗсем» Н.Ф. Данилов пишет,

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫавӑн пекех Н.В. Никольский фондне кӗрекен томсенчен ҫаксене пӑхса тухнӑ: 144—147, 150—151, 153—154, 156, 159—160, 162, 167, 173— 174, 176—179, 183, 204, 207—210, 213, 223, 230—233, 236—237, 239—240, 243, 246—247, 252, 254, 267—268, 272, 274, 287, 305—306, 308, 319, 320, 326, 329, 331—332, 344, 347, 354, 358, 371.

Также рассмотрены фольклорные материалы фонда Н.В. Никольского (НА ЧГИГН): тома 144—147, 150—151, 153—154, 156, 159—160, 162, 167, 173—174, 176—179, 183, 204, 207—210, 213, 223, 230—233, 236— 237, 239—240, 243, 246—247, 252, 254, 267—268, 272, 274, 287, 305— 306, 308, 319, 320, 326, 329, 331—332, 344, 347, 354, 358, 371.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

1. «Паттӑр юмахӗсем» пухха хатӗрленӗ чухне чӑн малтан Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑслӑлӑх архивӗнче упранакан Н.И. Ашмарин фондӗнчи томсенчен ҫирӗмӗшне пӑхса тухнӑ: I пайран 5—8, 21—33, 808-мӗш томсене тата III пайран 5—6-мӗш томсене.

1. При подготовке сборника «Богатырские сказки» нами изучены материалы двадцати томов из фонда Н.И. Ашмарина, хранящегося в научном архиве Чувашского государственного института гуманитарных наук (НА ЧГИГН): из I отдела — тома 5—8, 21—33, 80; из III отдела — тома 5—6.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н. Зарипов: «Ытти халӑхсенни пекех, пушкӑрт паттӑр юмахӗсенче пулӑ ҫинӗ хыҫҫӑн хӗрарӑм пӗтӗленни ҫинчен калакан мотив тӗпре. Ҫак мотива М.Х. Мингажетдинов пулӑ кульчӗпе ҫыхӑнтарать, урӑхла каласан, пулла ҫынсем тотем вырӑнне хунӑ», — тесе ҫырать.

По этому поводу Н. Зарипов отмечает, что характерным «для башкирских сказок, как и для сказок других народов, является зачатие от съеденной рыбы». И в качестве подтверждения мысли приводит мнение другого исследователя: «Мотив съедения рыбки с целью получения желанного зародыша башкирский фольклорист М.Х. Мингажетдинов связывал с древним культом рыбы, т. е. с отношением к ней, как тотему».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н.И. Егоров шухӑшӗпе, юмахри старик сӑнарӗ ӑрулӑх тапхӑрӗнчи ҫемье пуҫне калӑпласа тӑрать:

По мнению Н.И. Егорова, в данном образе могло получить воплощение представление о старейшине рода.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Анчах саламаликшӑн хӑйне май сюжетпа композици меслечӗсем характерлӑ. Паттӑр юмахӗсенче аҫтаха (ҫӗлен) тӗп героя хирӗҫ активлӑ кӗрешет, ҫапӑҫу виҫӗ хутчен пулса иртет, юмахҫӑ тытӑҫӑвӑн кашни самантне тӗплӗн ӳкерет. Саламаликра вара ҫапӑҫу пӗр хутчен ҫеҫ пулса иртет, вӑл кӗске, кашни самантне сӑнлани ҫук. Тӗп герой ҫӗлене нимӗнле вӑй хумасӑр, ҫӑмӑллӑн ҫӗнтерет, тӑшман ӑна хирӗҫ тӑмасть те пек», — тесе ҫырать Н.И. Егоров.

Но, по мнению Н.И. Егорова, в саламалике как сюжет, так и композиционные решения весьма своеобразны. Ученый отмечает характерные особенности богатырских сказок: змей энергичен и решителен в своих действиях; поединок происходит трижды (в саламалике же один раз), каждый момент сражения передается подробно (в саламалике описание боя краткое, создается ощущение, что победа дается герою без особых усилий).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н.И. Егоров чӑваш паттӑр юмахӗсенчи ҫапӑҫу сценипе саламаликри ҫапӑҫу сцени хушшинче нумай пӗрпеклӗх курать.

Н.И. Егоров обнаруживает параллели между сценой сражения в чувашских богатырских сказках и сценой сражения в саламаликах.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

[…] «Ху тарса юпаран иртрӗн, тарса хӑтӑлайман пулсан ҫитнӗ майпах пӗтернӗ пулӑттӑм», — тенӗ (хӗр. — Н.И. ).

«Успел все-таки забежать за столб, не забежал бы — убила бы на месте», — выдохнула она (девушка. — Н.И. ).

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

1. Ҫак пухха кӗнӗ текстсенчен вун саккӑрӑшӗ Н.П. Андреев кӑтартмӑшӗнчи 300 А (ҫӗлене ҫӗнтерекен) сюжетпа пӗрлешеҫҫӗ.

1. Восемнадцать текстов, вошедшие в данный сборник, объединеныобщим сюжетом, соответствующим номеру 300 А (победитель змея) в указателе Н.П. Андреева.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

П.Н. Метин «Сатира и юмор в чувашских народных сказках» ӗҫӗнче чӑваш юмахӗсенчи кулӑша тӗпченӗ.

Интересна статья П.Н. Метина «Сатира и юмор в чувашских народных сказках».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Сӑмахран, «лешсем (ватӑсем. — Н.И. ) вара паттӑра кӑмӑлӗсем ҫаврӑннипе пиллеҫҫӗ те пӗрпӗр асамлӑ япала е асамлӑ хӑват туянтарса яраҫҫӗ», — тесе ҫырать Н.Ф. Данилов.

Данилов, к примеру, пишет: «Тогда те (старики. — Н.И. ), благословляя батыра, одаривают его волшебными предметами или волшебной силой…»,

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Уйрӑмах ӑнлантарусемпе нумай ӗҫленӗ: кашни текста кам, хӑҫан, ӑҫта, мӗнле ҫырса илнине кӑтартнӑ; ӑна Н.П. Андреев кӑтартмӑшӗнчи хӑш сюжет номерӗпе тӳр килнине палӑртнӑ; юмах тӗп шухӑшне уҫса панӑ, хӑш-пӗр юмах ытти халӑх хушшинче мӗн тери анлӑ сарӑлнине асӑрхаса иртме, вӗсене танлаштарса пӑхма тӑрӑшнӑ; кивелнӗ сӑмахсене ӑнлантарнӑ.

Особенно много автор-составитель работал над комментариями: указано кем, когда, где и как записан тот или иной текст; какому сюжетному номеру он соответствует в указателе Н.П. Андреева; какова основная идея сказки; какое распространение получила она у других народов. Объяснены устаревшие слова.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н.Ф. Даниловӑн «Чӑваш халӑх юмахӗсем» пухха академилле кӑларӑм теме те пулать.

Сборник Н. Данилова достоин называться академическим изданием.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Н.Н. Щекатихин «О некоторых связях чувашского фольклора с источниками кавказского происхождения» тӗпчевӗнче, тӗпрен илсен, чӑваш юмахӗсене Кавказ халӑхӗсен сӑмахлӑхӗнчи тӗслӗхсемпе танлаштарнӑ, параллельсем тупнӑ.

Н.Н. Щекатихин в исследовании «О некоторых связях чувашского фольклора с источниками кавказского происхождения» сравнивает чувашские сказки с образцами фольклора народов Кавказа и выявляет параллели.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Чувашские сказки» кӗнекен «От института» тесе ят панӑ умсӑмахӗнче Н.В. Шупуҫҫынни чӑваш халӑх сӑмахлӑхӗ пирки, ӑна пуҫтарса тӗпчени ҫинчен ҫырнӑ, хамӑр юмахсем пирки пӗтӗмӗшле сӑмах пуҫарнӑ, ҫав шутра ҫӗленсемпе ҫапӑҫни ҫинчен калакан мотив тӗрлӗ халӑх юмахӗсенче тӗл пулнине асӑрханӑ, «йомах», «йомак» терминсем ҫинче чарӑннӑ, юмахсене ушкӑнлани пур, паттӑр юмахӗсене харкам ушкӑна уйӑрман.

В предисловии к книге «Чувашские сказки» Н.В. Шубоссинни содержатся суждения о чувашской народной словесности, о сборе и исследовании фольклорных материалов, о характере чувашской сказки. Между прочим он замечает, что мотив сражения со змеем встречается и в сказках других народов. Им высказаны соображения по поводу терминов «йомах», «йомак» (сказка). Имеется классификация сказок, но отсутствует такая разновидность, как богатырские сказки.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Страницăсем:

Menu

 

Statistics

...more detailed