Шырав
Шырав ĕçĕ:
Йӗпе тӑпра ун шӑммине сыпӑнма памӗ.
Ҫула туясӑр ан тух // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Йӗкӗтсем хӑйсен ялккасӗсемпе тӑпра йӑтрӗҫ.
Стенькке-утаман мӗлки // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Лешӗ шӑп та лӑп ҫав хушӑра аллипе пӗр ывӑҫ тӑпра ҫатӑрласа тытрӗ те ҫӑварне пӗтӗрсе чикрӗ, ӑна чӑмласа ҫисе ячӗ те, пур вӑйне пухса, ют ҫын ҫине чир яракан асам сӑмахӗсене кала пуҫларӗ:
Усалпа ҫӳрекен — усал айне пулать // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Уяр ҫу, типӗ ҫу пит вӑраххӑн иртрӗ, Пӗр тумлам та ҫумӑр тӗсӗ пулмарӗ; Сивӗнсе пӗлӗтлӗ ӗнтӗ кӗр те ҫитрӗ, Кӗлӗшленнӗ тӑпра нӳрелсе курмарӗ.
XV. Тавӑрна // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.
Акӑ пухӑ варринче Виҫӗ мӑшӑр кӗрешет, Шурӑ тӑпра ҫӗр ҫинче Тусан пулса тӗрмӗшет.
VIII. Алтутри // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.
Эпир — анне, аппа, эпӗ — пӗчӗк алӑкпа анкартинчен -ҫӗрулми пахчинчен — кил хушшине кӑнтӑр апатне кӗтӗмӗр (анне унта типсе пирченӗ, хытнӑ тӑпра муклашкисене, тачкалла сухаланӑ хыҫҫӑн ванмасӑр, кӑпкаланмасӑр юлнӑскерсене, катмакпа катмакларӗ).
Туйӑмлӑ кушак // Василий Сипет. Сипет В.Н. Калавсем. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2019. — 224 с. 217–222 с.
Мучи, карлӑкран тыткаласа, хӑма таткисенчен ҫапса тунӑ хӑлтӑр-халтӑр, йӑмӑлкка картлашкапа ҫӗр ҫине анчӗ, кӑртик-мӑртик тул карта пуҫне тӗнкӗлтетсе пычӗ, вара кил хӳмин йӑшса хуралнӑ, аврӑҫнӑ хӑмисем урлӑ анкартинелле тимлерӗ: ун вӗҫӗнчех, тӗкме ҫине хура хӑмла йӑввӑн карӑннӑ тӗлте, арӑмӗ муттикпе сӑмсалана пуҫланӑ паранка катмакласа, тӑпра чӑмаккисене ватса, хӑлтӑкласа купалать иккен.
Хура ҫӑмарта // Василий Сипет. Сипет В.Н. Калавсем. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2019. — 224 с. 116–128 с.
Тӗпчевӗн ертсе пыракан авторӗ каланӑ тӑрӑх, пребиотикӑлла молекулӑсем астероид ҫийӗнчи тӑпра тӗслӗхсенче пулни, унти хутлӑх условийӗсем чаплах мар пулсан та астероидӑн чи ҫӳлти сийӗ органикӑна космос радиацийӗнчен тата ытти факторсенчен хӳтӗлеме пултарнине ҫирӗплетет.
Рюгу астероид ҫинчен илнӗ тӑпрара органикӑллӑ молекулӑсем нумай тупнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/34360.html
Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫине илсе ҫитернӗ Рюгу астероид ҫинчи тӑпра тӗслӗхӗсенче ӑсчахсем органикӑллӑ молекулӑсем нумай пулнине асӑрханӑ, пурнӑҫ тӗвви амаланса каймалӑх условисем йӗркеленес пулсан вӗсем ӑна тӑвакан элементсем пулма пултарнӑ пулӗччӗҫ.
Рюгу астероид ҫинчен илнӗ тӑпрара органикӑллӑ молекулӑсем нумай тупнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/34360.html
АПШ экс-президенчӗ Ф.Рузвельт: «Тӑван ҫӗр тытӑмне аркатакан хӑйне тӗп тӑвать, тӑпра пулӑхӗ ҫинчен шухӑшламан патшалӑх хӑйӗн пурнӑҫне хӑрушлӑха кӗртет», - тенӗ.
Биологи меслечӗн пӗлтерӗшӗ пысӑк // Владимир МУТИКОВ. «Хыпар», 2015, 38-39 (26690-26691)№, 4 с.
Ресурс перекетлекен технологисемпе, органикӑпа, сидератсемпе пуянлатнӑ уйлӑ пусӑҫаврӑнӑшӗпе тухӑҫлӑ усӑ курмалла, тӑпра тытӑмне, пулӑхне лайӑхлатакан культурӑсем акмалла, шӑрӑха-типпе тӳсӗмлӗ, чир-чӗре парӑнман сортсемпе ӗҫлемелле.
Биологи меслечӗн пӗлтерӗшӗ пысӑк // Владимир МУТИКОВ. «Хыпар», 2015, 38-39 (26690-26691)№, 4 с.
Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи тӑпра XIX ӗмӗр ҫурричченех ӳсен-тӑран ҫӗрӗкӗпе, выльӑх каяшӗпе пулӑхланнӑ.
Биологи меслечӗн пӗлтерӗшӗ пысӑк // Владимир МУТИКОВ. «Хыпар», 2015, 38-39 (26690-26691)№, 4 с.
Тӑпра муклашкипе печӗ.
Яшка витӗр Шӑнкӑртам курӑнать // Ева Лисина. «Тӑван Атӑл». — 1969, 2(136)№ — 86-88 с.
Вунултӑ ҫул вӑл Атӑл тӗпӗнчен тӑпра кӑларать.
Тинӗс уҫакансем // Александр Аслут. «Тӑван Атӑл». — 1969, 2(136)№ — 70-76 с.
Вӑл ватӑ шӗшкӗ ҫине пӗр хушӑ кӑмӑллӑн пӑхса илчӗ: унӑн турачӗ сарлака та илемлӗ, хушӑран кӑна типӗрех туратсем тӗл пулкалаҫҫӗ; тӗреклӗ те акӑш-макӑш тымаррисем вара, палӑрмаллах ҫӳлелле тухса тӑраканскерсем, шалалла, ҫӗр айнелле, нумайрах нӳрӗ тата ҫын алли пырса сӗртӗнмен хура тӑпра пур ҫӗрелле анса каяҫҫӗ.
Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Аркадий Малов. Шляху С. Ваня юлташ: повесть. — Шупашкар, Чӑваш АССР Государство кӗнеке издательстви, 1958. — 210 с.
Анчах пӗве тӑвас тесе никам та паянччен виҫӗ кӗреҫе тӑпра чавман, икӗ вар пӗрлешнӗ тӗле вите тума пӗр кирпӗч те килсе выртман, яла пӗр метр тӑршшӗ пӑрӑх та турттарса пыман.
Тиха пилӗкне хуҫакансем // Геннадий Мальцев. Мальцев Г.С. Уй куҫлӑ, вӑрман хӑлхаллӑ: кулӑшла каласем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 80 с. — 29–32 с.
«Ҫара уран пусмалӑх тӑпра ӑшӑнсан, сӗлӗ акма юрать», — тетчӗ атте.
VII // Александр Артемьев. Артемьев А. Ҫунатлӑ ҫуралнисем: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1965. — 268 с. — 189–265 с.
Ҫынни тахҫанах тӑпра пулнӑ, ун витер ҫуркуннесерен темиҫе хут курӑк шӑтса тухнӑ ӗнтӗ, ҫапах мул тени ҫакӑнта та хӑйӗн хура ирӗкӗ ҫинчен, этеме ҫынлӑхран кӑларакан ылханлӑ хӑвачӗ ҫинчен юман хӗреспе юнаса аса илтерет…
II // Александр Артемьев. Артемьев А. Ҫунатлӑ ҫуралнисем: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1965. — 268 с. — 189–265 с.
Ку вӑрман вӗсене сарӑлса кайма памасть, шалкӑм ҫумӑр вӑхӑтӗнче, шпалсем айне сарнӑ хӑйӑрпа чулсене куҫасран, аварисем пуласран тата ҫул тунӑ чухне, тӑпра кӑларнӑ вырӑнти ҫӗре ишӗлесрен хытӑ сыхлать.
Чугун ҫулӑн икӗ енӗпе // Юлия Николаева. Николаева Ю.Ф. Уй куҫлӑ, вӑрман хӑлхаллӑ: калавсем. — Шупашкар, 2002. — 72 с. — 67–71 с.
Ивановпа Алексеев вара, хӑйсене айӑпласран хӑраса, лесник виллине ҫырмана, тӑпра айне пытарнӑ, ҫулҫӑсемпе витсе хӑварнӑ, — терӗ судья.
Уй куҫлӑ, вӑрман хӑлхаллӑ // Юлия Николаева. Николаева Ю.Ф. Уй куҫлӑ, вӑрман хӑлхаллӑ: калавсем. — Шупашкар, 2002. — 72 с.