Corpus of the Chuvash language

Ыран сан пирки прокурорпа калаҫатӑп, усал та шӗвӗр чӗлхесем ан лӑркаса ҫӳреччӗр…

Завтра поговорю о тебе с прокурором, чтоб злые языки не трепались…

XIX // Александр Яндаш. Бабаевский, Семен Петрович. Ҫӗр ҫинчи ҫутӑсем: роман; вырӑсларан Исаак Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 7–514 с.

Хӑйӗн алӗҫӗсене вӑл вӑрттӑн сутмашкӑн ӑҫта-тӑр ӑсатса тӑрать, тесе калаҫатчӗҫ усал чӗлхесем ун пирки.

Злые языки говорили про него, что он тайно, под рукой отсылает свои рукоделия куда-то на продажу.

V // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 144–392 с.

Эпӗ чӗлхесем пӗлетӗп, эпӗ хама кирек мӗнле обществӑра та тытма пултаратӑп, манра — куна эп калама та пӗлейместӗп — ҫавнашкал япала пур, чун ҫаврӑнӑҫӗ, эпӗ кирек ӑҫта та хама кӑтартма, хуть мӗнле ҫӗрте те вырӑн тупма пултараканскер…

Я знаю языки, я сумею себя держать в каком угодно обществе, во мне есть — я не знаю, как это выразить, — есть такая гибкость души, что я всюду найдусь, ко всему сумею приспособиться…

IV // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 144–392 с.

Ӗлӗкхи анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесем вырӑнне паян акӑлчан чӗлхи «тӗнче чӗлхи» пулса тӑрать, ун сӑмахӗсем ытти чӗлхесене вӑйлӑн кӗреҫҫӗ, ҫав шутра вырӑс чӗлхине те.

Вместо прежних широко распространенных языков сегодня английский язык стал «языком мира», слова которого широко проникают в другие языки, в том числе и в русский.

Малашлӑха пӑхса... // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4947-%D0%9C% ... B0....html

Авалхи шумер, латин, грек, рим чӗлхисем нумай халӑхсене ҫыхӑнтаракан, вӗсен чӗлхисене хӑйсен чӗлхисенчи сӑмахсене кӗртсе аталантаракан чӗлхесем пулни ҫинчен те кашниех вуланӑ пуль.

Наверное, каждый читал, что древнееврейский, латинский, греческий, римский языки являлись языками межнационального общения и языками донорами для развития других языков.

Малашлӑха пӑхса... // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4947-%D0%9C% ... B0....html

Куҫа курӑнакан историлле вӑрах мар перспективӑра тӗнчери тата пирӗн ҫӗршыври чӗлхесем епле енне улшӑнассине мӗнле куратпӑр-ха?

Видим ли мы направление изменения языков мировых и нашей страны в исторически обозримой, недалекой перспективе.

Малашлӑха пӑхса... // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4947-%D0%9C% ... B0....html

Чӑн-чӑн пурнӑҫ ӑна вӗчӗрхентерсе, сехрине хӑпартса, ялан шиклентерсе пыратчӗ, тен, хӑй шиклӗхне, паянхинчен йӗрӗннине тӳрре кӑларасшӑнах пулас, вӑл иртнӗ пурнӑҫрипе нихӑҫан пулманнине яланах мухтаса пыратчӗ, уншӑн ӗнтӗ хӑй вӗрентсе пурӑннӑ авалхи чӗлхесем те чӑн пурнӑҫран пытанмалли калушӗсемпе тата зонтикӗпе пӗр картрах тӑнӑ.

Действительность раздражала его, пугала, держала в постоянной тревоге, и, быть может, для того, чтобы оправдать эту свою робость, свое отвращение к настоящему, он всегда хвалил прошлое и то, чего никогда не было; и древние языки, которые он преподавал, были для него, в сущности, те же калоши и зонтик, куда он прятался от действительной жизни.

Хупӑлчари этем // Иван Мучи. Антон Чехов. Калавсем. Чӑвашгосиздат, 1940. — 100–125 стр.

Ҫавах та тӗнчере кӑсӑк чӗлхесем питӗ нумай.

Help to translate

Тӗнчери чӗлхесен кӑсӑк енӗсем // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/23415.html

Сиктӗрмеллӗ ҫӳллӗ ҫатан кӳмене аялти тути тӑсмак та кӳреннӗ сӑн-питлӗ, шӑккалат тӗслӗ, вӑрӑм, ырхан кастарнӑ ӑйӑр васкаман юртӑпа тикӗссӗн туртнӑ, урапипе вӑл пурӗ те пӗртен-пӗр туртапа кӑна ҫыхӑннӑ, теприне хулӑн вӗрен улӑштарнӑ (уесри усал чӗлхесем шантарнӑ тӑрӑх, ҫакнашкал мӗскӗнле «кӳлӗве» ӳретник юри тӗрлӗрен кирлӗт-кирлӗмар сӑмах-юмах ҫаптарасран шутласа кӑларнӑ-мӗн).

Длинный, худой, шоколадного цвета мерин, с отвислой нижней губой и обиженной мордой, степенной рысцой влек высокую тряскую плетушку, с которой он был соединен при помощи одной лишь оглобли, — другую оглоблю заменяла толстая веревка (злые уездные языки уверяли, что урядник нарочно завел этот печальный «выезд» для пресечения всевозможных нежелательных толкований).

VIII сыпӑк // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 3–84 с.

Крымра пурӑннӑ чухне ҫакӑн пекехчӗ ӗнтӗ: Саня ҫиленетчӗ эпӗ чӗлхесем вӗренме пӑрахсан, вара эпӗ каллех Испани чӗлхине вӗренме пуҫларӑм.

Так и было, когда мы жили в Крыму: Саня сердился, что я забросила языки, и я стала снова заниматься испанским.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

Усал чӗлхесем элек сарас тесен каҫӑхсах каяҫҫӗ.

Злые языки будут только и делать, что клеветать.

Ҫураҫнӑ хӗр // Мария Петрова. «Ял ӗҫченӗ», 2019.07.19

«Чӗлхесем ҫинчен» саккун та, чӗлхене аталантармалли программа та пур пирӗн.

Help to translate

Тӑван чӗлхе хӗрнӗ хурҫӑ пулайӗ-и? // Надежда СМИРНОВА. «Хыпар», 2019.07.16, 78(27511) №

Сӑмахран, Чӑваш Республикин «Чӗлхесем ҫинчен» саккунне йышӑннӑ, Чӑваш наци конгресӗ йӗркеленнӗ, хула шкулӗсенче, вузсенче тӑван чӗлхепе литературине вӗрентме пуҫланӑ…

Help to translate

Тӑван чӗлхе хӗрнӗ хурҫӑ пулайӗ-и? // Надежда СМИРНОВА. «Хыпар», 2019.07.16, 78(27511) №

Тӗрлӗ ҫӗршыври куравсене кайса ҫӳресе тавракурӑм тата пурнӑҫ опычӗ ӳсрӗ, чӗлхесем те вӗренме тиврӗ.

Help to translate

Надина Джавадова: «Ӑнӑҫуллӑ пулас тесен – вӗренмелле» // Вера Александрова. «Сувар», 2019.05.27, http://suvargazeta.ru/news/intervyu-statyasem/nadina-dzhavadova-anaculla-pulas-tesen-vrenmelle

Куракансем ҫакна ӑшшӑн йышӑнчӗҫ, чӗлхесем хӑйне евӗр илтӗннине, янӑранине итлеме интереслӗ пулчӗ пулмалла.

Help to translate

Паян трендра — этника // Ирина Трифонова. «Сувар», 2019.02.21

Ахальтен мар ӗнтӗ вӗсем чи авалхи кӳлепеллӗ кӗлӗсемпе чӗлхесем шутланаҫҫӗ.

Help to translate

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Ҫавна пула эпикӑлла чӗлхесем речитативлӑ сӑвӑран ытларах кӗлӗ йышши интонациллӗ сӑвӑ енне туртӑнаҫҫӗ.

Help to translate

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Кӗлӗсемпе пилсем тата чӗлхесем ҫинчен пӗтӗмӗшле ҫапла каламалла.

Help to translate

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Кӗлӗ йышши чӗлхесем вара Атӑл ҫи Пӑлхар ӗмпӳлӗхӗ чӑмӑртаннӑ тапхӑртан вӑй илеҫҫӗ темелле.

А языки похожие на молитвы набирают силу с момента образования царства Волжской Болгарии.

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Каярах, пирӗн эра пуҫламӑшнелле, эпикӑлла чӗлхесем аталанса каяҫҫӗ.

Попозже, в начале нашей эры, начинают свое развитие эпические языки.

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.