Corpus of the Chuvash language

Ачасем халӑха Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра тӑшмана парӑнтарма мӗн тери йывӑр пулнине ташӑ чӗлхи урлӑ кӑтартса пама тӑрӑшнӑ.

Help to translate

Виҫҫӗмӗш хут иртнӗ // Каҫал ен. http://kasalen.ru/2024/05/07/%d0%b2%d0%b ... %bd%d3%97/

Питӗре ҫитес текенсем валли тата унӑн хӑнисемшӗн Бритнев хисеплӗ гражданинӑн «Пайлот» винтлӑ пӑрахучӗ питӗ меллӗ май туса парать, вӑл халӑха илсе ҫитерет, навигацие уҫиччен вӑл хальхи вӑхӑтчен Ораниенбаума пассажирсемпе кунне виҫӗ хутчен ҫитернӗ, шӑп та лӑп 8,12 тата 3 сехетсенче.

Большое удобство для публики, желающей ехать в Петербург и для приезжающих оттуда, доставляет винтовой пароход «Пайлот» почетного гражданина Бритнева, который ходил до настоящего открытия навигации три раза в день с пассажирами в Ораниенбаум, а именно в 8, 12 и 3 ч.

Пайлот // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D0%B0%D ... 0%BE%D1%82

Ҫӗр хӑвӑлӗнче экскурсисем ирттереҫҫӗ, халӑха кунта малтанласа ҫырӑнса йӗркеленӗ ушкӑнсен йышӗнче кӗртеҫҫӗ.

Пещера является экскурсионной, посещения проводятся в составе групп по предварительной записи.

Пер-нон-Пер ҫӗр хӑвӑлӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D0%B5%D ... 0%BB%D3%97

Ӑстасен пархатарлӑ тӗллевӗ ⎼ авалхи эткере тӗпчесси, унпа халӑха паллаштарасси, чӑваш тумне аталантарма пулӑшасси.

Help to translate

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Халӑха кӑтартма хатӗрленӗ чаплӑ тум коллекцийӗсенче авалхи сӑнарлӑх тивӗҫлӗ вырӑн йышӑнать.

Help to translate

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Чипер те капар, чӑн ӗлӗкхи тумсем пӗтӗм халӑха те чӑмӑртанма, чӑвашлӑха сыхласа хӑварма пулӑшаҫҫӗ.

Help to translate

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Сумлӑ ҫынсен чыслӑ тумӗ манӑҫса пӗтнӗ, хӑш-пӗр ӗренки ҫеҫ хура халӑха куҫайнӑ.

Help to translate

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Лемез-Тамак ятла тӗрлӗ ҫулсенче вырнаҫнӑ: Лемез-Тамак ял канашӗн правленийӗ, Нуриманов ячӗллӗ колхоз правленийӗ, районти пушар инспекцийӗн автогаражӗ, ҫыхӑну уйрӑмӗ, почта уйрӑмӗ, халӑха йӑла ыйтӑвӗсемпе пулӑшакан комбинат, 3 коопераци лавкки (апат-ҫимӗҫ, промтавар, хуҫалӑх), фельдшер пункчӗ, ача пахчи.

В разное время в д. Лемез-Тамак размещались: правление Лемез-Тамакского сельсовета, правление колхоза имени Нуриманова, автогараж районной пожарной инспекции, узел связи, почтовое отделение, комбинат бытового обслуживания населения, 3 кооперативных магазина (продовольственный, промтоварный, хозяйственный), фельдшерский пункт, детский сад.

Лемез-Тамак // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B5%D ... 0%B0%D0%BA

Марат Гафаров вырӑнти таврапӗлӳҫӗ, Иван Лепёхин ҫырса хӑварнипе тата ревизи юмахӗсенче халӑха ҫырнисем ҫине таянса, яла, тен, чи малтанах Магаз арҫын ячӗпе Магазово теме пултарнине палӑртать.

Местный краевед Марат Гафаров, опираясь на дневные записи Ивана Лепёхина и списков населения по ревизским сказкам, полагает, что деревня, возможно, первоначально называлась Магазово, по имени мужчины Магаза.

Лемез-Тамак // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B5%D ... 0%B0%D0%BA

1735—1740 ҫҫ. пушкӑртсен пӑлхавне пусарнӑ хыҫҫӑн ялсене ҫунтарса янӑ, унти халӑха ытти ҫӗре хӑваласа янӑ.

После подавления башкирского восстания 1735—1740 гг. деревни сжигали, а жителей прогоняли в другие места.

Лемез-Тамак // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B5%D ... 0%B0%D0%BA

Ҫак ҫулсенче утравра пурӑнакан ахаль халӑха эвакуациленӗ пулнӑ.

В эти годы гражданское население с острова эвакуировали.

Гельголанд // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%93%D0%B5%D ... 0%BD%D0%B4

Вӑл яланах ҫӗнтерсе пынӑ, мӗншӗн тесен ун умӗнче революци ялавӗ вӗлкӗшнӗ, чӗринче революци законӗ пурӑннӑ: пӗтӗм влаҫ — Советсене, халӑха; ҫӗршывӑн пӗтӗм пуянлӑхне — ӗҫчен халӑха, рабочисене, хресченсене, революци салтакӗсене: ҫын вӑйӗпе пурӑнакансем — тӗп пулччӑр!

Help to translate

Революци матросӗ // Александр Клементьев. Клементьев А.К. Вунҫиччӗрисем: повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 216 с. — 179–186 с.

Пирӗн халӑха ҫакса та вӗлернӗ, вутра та ҫунтарнӑ, хӗҫпе те каснӑ, пӑшалпа та пенӗ, вӑл ҫавах вилмен.

Help to translate

Иккӗмӗш ҫыру // Александр Клементьев. Клементьев А.К. Вунҫиччӗрисем: повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 216 с. — 121–178 с.

Бирса Мунда ячӗпе хисепленекен хоккей стадионӗ халӑха вырнаҫтарас тӗлӗшпе тӗнчере тӑваттӑмӗш вырӑнта тӑрать.

Стадион, названный в честь Бирсы Мунды, является четвёртым по вместимости хоккейным стадионом мира.

Одиша // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9E%D0%B4%D ... 1%88%D0%B0

Ҫӗрсене сӑнласа паракан антика ҫӑлкуҫӗсем (тӗслӗхрен Аслӑ Плиний), Индире тӗлӗнмелле халӑха асӑнаҫҫӗ, вӗсем пурӗ те 8 ҫул кӑна пурӑнаҫҫӗ имӗш.

Античные источники по землеописанию (например Плиний Старший), упоминают в Индии диковинный народ, чьи представители живут всего по 8 лет.

Одиша // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9E%D0%B4%D ... 1%88%D0%B0

Ял клубӗн творчество коллективӗсемпе солисчӗсем халӑха ҫемьери туслӑхпа ӑнлану ҫинчен, Тӑван ҫӗршыва юратни тата атте-аннене хисеплемелли ҫинчен калакан ӑшӑ та ҫутӑ пултарулӑх номерӗсене парнеленӗ.

Творческие коллективы и солисты СК, подарили публике тёплые и светлые творческие номера о дружбе и взаимопонимании в семье, о любви к Родине и уважении к родителям.

Кистенлӗпуҫсем программӑна Ҫемье ҫулталӑкне халалланӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/kultura/2024 ... an-3646518

Пурте халӑха ҫырса ҫӳренӗ чухнехи пекех.

Все как при переписи населения.

Обходчике кӗтсе илӗр // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... -r-3641600

Вӗсене пула сахал ҫын пурӑнакан ялсенче те культурӑпа халӑха савӑнтармалли мероприятисем иртеҫҫӗ.

Их количество по итогам прошлого и с учетом текущего года составит 13 единиц.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашне 2024 ҫул валли янӑ Ҫыру // Олег Николаев. https://www.cap.ru/action/activity/sobit ... sudarstven

Фестивалӗн муниципаллӑ тапхӑрти ҫӗнтерӳҫисен 29 коллективӗ вара республикӑри театрсен сценисем ҫинче халӑха хӑйсен ӑсталӑхӗпе тӗлӗнтерчӗ.

А 29 коллективов – победителей муниципального этапа фестиваля покорили публику на подмостках республиканских театров.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашне 2024 ҫул валли янӑ Ҫыру // Олег Николаев. https://www.cap.ru/action/activity/sobit ... sudarstven

Перевозчиксем кӑмӑлламаннине кура вӗсем темиҫе ҫул «пушӑ», апла тӑк муниципалитетсен хушшинчи ҫав маршрутсене пӗтерни халӑха транспортпа тивӗҫтерессине япӑх витӗм кӳмӗ.

Help to translate

Троллейбуссем хуласене ҫыхӑнтарӗҫ // Николай КОНОВАЛОВ. http://hypar.ru/cv/news/trolleybussem-hu ... cyhantarec