Шырав
Шырав ĕçĕ:
Тракторист упа шӑтӑкне пырса тӑрӑннӑ иккен; йӗркесӗр ӳкерсе тултарнӑ йывӑҫсем хушшинчен пысӑк хӑмӑр упа тухрӗ, хӑйне таптакана юнанӑ пек, кайри урисем ҫине тӑрса, малти урисене ҫӗклерӗ те ҫавӑнтах тӗшӗрӗлсе анчӗ.
Улттӑмӗш сыпӑк // Петр Золотов. Ажаев, В. Н. Мускавран инҫетре: роман / вырӑсларан П.Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 242 с.
Эпир ӑнланатпӑр: упа пыл юратать, тимӗрҫӗ тимӗр туптать; господасем пирӗншӗн упасем пулнӑ, эсӗ акӑ — тимӗрҫӗ.Мы понимаем: медведь любит мёд, а кузнец железо куёт; господа для нас медведи были, а ты кузнец.
II сыпӑк // Леонид Агаков. Горький М. Артамоновсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 300 с.
Упа, пуҫне усса, хурлӑхлӑ мӗкӗрнӗ, ҫав вӑхӑтра Алексей, чармакланса тӑрса вут ҫурнӑ пек, аллинчи пурттипе упана ӗнсинчен качлаттарнӑ.
I сыпӑк // Леонид Агаков. Горький М. Артамоновсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 300 с.
Каярах, ачисем хӑйсем кӑна кайса унта упа амине шӑтӑкран хӑваласа кӑларчӗҫ, упа Алексейӗн кӗрӗкне ҫурса пӑрахрӗ, аякне чавса илчӗ.Потом пошли одни братья и подняли матку, она оборвала Алексею полушубок, оцарапала бедро.
I сыпӑк // Леонид Агаков. Горький М. Артамоновсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 300 с.
Упа ҫӳретекен хупах патне пынӑ та, упине хапха ҫумне кӑкарса, хупаха сыпма кӗнӗ.Поводырь с медведем подошел к кабаку, привязал медведя к воротам, а сам вошел в кабак выпить.
Упа // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Упа кайсан, лешӗ йывӑҫ ҫинчен анчӗ, тет те: «Епле-ха, сана упа хӑлхунтан мӗн каларӗ?» — тесе кулать, тет.Когда медведь ушел, тот слез с дерева и смеется: «Ну что, — говорит, — медведь тебе на ухо говорил?»
Икӗ юлташ // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
«Ак упа сиксе тухать, ак тӗллесе перӗп те, упа тӗшӗрӗлсе анӗ», — тесе тӑратӑп.
Упа тытни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Вӑл ман патмалла тайӑлчӗ те ерипе каларӗ: «Ав куратӑн-и, хуҫӑлса аннӑ йывӑҫ ҫинче чакак кӑшкӑрать; кайӑк тени вӑл упа шӑршине таҫтанах сисет. Хай упа ҫав тӗлте ӗнтӗ», — терӗ.
Упа тытни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Унтан упа йӗрӗ вӗт чӑрӑшлӑха кӗрсе кайрӗ те, Демьян чарӑнса каларӗ: «Акӑ хайхи упа юр ҫинче кайри урисем ҫине ларкала пуҫланӑ; ахӑр вӑл ҫакӑнта кӗрсе выртать пулӗ. Ӗнтӗ ку йӗре пӑрахар та аяккарахран ҫавӑрӑнса каяр. Анчах асту, ан шавла, ан ӳсӗр, темӗн, хӑратса ярӑпӑр тата», — терӗ.
Упа тытни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Эпир упа тыткаласа курнӑ ҫынсенчен: «Вӑл упана халех ҫавӑрса илме май пулӗ-ши, пулмӗ-ши?» — тесе ыйта пуҫларӑмӑр.Стали мы спрашивать мужиков-медвежатников, можно или нельзя обойти теперь этого медведя?
Упа тытни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
— Эпӗ Упана мар, упа ҫурине курасшӑн, — пӗлтерет Маняша.— Я не хочу медведицу, я хочу медвежонка, — заявляет Маняша.
Хӗллехи каҫ // Юхма Мишши,Асклида Соколова. Воскресенская, Зоя Ивановна. Амӑш чӗри: Мария Александровна Ульянова пурнӑҫӗ ҫинчен ҫырнӑ калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 286 с.
— Упа, — пӑшӑлтатрӗ Саша, упа уринчен хӑйӑрлӑ тӑпра ҫине ӳксе юлнӑ сарлака йӗр ҫине чылайччен тинкерсе пӑхса.— Медведь, — прошептал Саша, не спуская глаз с отпечатков широкой медвежьей лапы на суглинке.
Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Михаил Юрьев. Смирнов В.И. Саша Чекалин: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1960. — 340 с.
Сунарҫӑсем пулсан, паллах, упана печӗҫ ӗнтӗ вӗсем, упа юханшыв тӑрӑх сӗтӗрӗнсе ҫӳрет пулсан, эппин пулӑсем ирӗке тухрӗҫ ӗнтӗ.
Вуту юханшывӗ хӗрринче выҫӑпа аптрани // Александр Галкин. Арсеньев В.К. Тайгари тӗлпулусем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 178 с. — 45–57 с.
— Шел, пирӗн класра упа хушаматлӑ ача ҫук, вӑл упа тытнӑ пулӗччӗ, — терӗ учитель.— Жалко, что у нас нет Медведева: он поймал бы медведя, — сказал учитель.
11 сыпӑк // Василий Хударсем. Осеева В.А. Ваҫҫук Трубачевпа унӑн юлташӗсем. Повесть. 1-мӗш кӗнеке. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 221 с.
Хура-кӑвак кӗртсем шупка шуррӑн йӑлтӑртатма пуҫларӗҫ те, Гек упа тени пачах упа мар, ҫуна ҫумне кӑкарнӑ ҫӗртен вӗҫерӗнсе кайнӑ лаша ҫеҫ пулчӗ.
Чукпа Гек // Михаил Рубцов. Гайдар, Аркадий Петрович. Ман юлташсем: калавсем; вырӑсларан М. Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1953. — 158 с. — 105–140 с.
Малтан мӗнпе те пулин упа тирне шӑтарсан, кайран ҫак сӑнӑпа чӗрине чиксен, упа, паллах, пӗр самантрах вилсе каять.
Чукпа Гек // Михаил Рубцов. Гайдар, Аркадий Петрович. Ман юлташсем: калавсем; вырӑсларан М. Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1953. — 158 с. — 105–140 с.
Упи ухмах пулман-мӗн, вӑл тӳрех пӑлтӑра чупса кӗнӗ, ун хыҫӗнчен пӑлтӑр алӑкӗ хупӑнса ларнӑ, ҫитменнине тата упа алӑка хӑйӗн малти урисемпе тӗреленӗ те хӑй тӑсӑлса выртнӑ.
Тӑхаллӑ упа // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 43 с.
Акӑ пӗррехинче ҫав хуралҫӑ чӳречерен — пӳрт патне тӳрех пысӑк упа чупнине, упа хыҫҫӑн кашкӑрсем хӑваланине курнӑ, имӗш.
Тӑхаллӑ упа // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 43 с.
— Упа тӑк упа вара!
VIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.
Эпӗ ӗнтӗ, хӗпӗртенипе, упа патнелле ыткӑнтӑм, чупса пытӑм, ҫав самантра хайхи, ула шӑтӑкӗнчен, тепӗр упа сих тух!
XII // Феодосия Ишетер. Бубеннов, Михаил Семёнович. Шурӑ хурӑн: роман; пӗрремӗш кӗнеке; вырӑсларан Феодосия Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 382 с.