Corpus of the Chuvash language

Донбасӑн ҫӗр пичӗ тикӗс мар, хум евӗрлӗ е ҫӗкленсе, путса тӑрать; кунта ҫырма-ҫатрасем, ҫеҫенхирти тахҫанхи ҫӑва тӑприсем шутсӑрах нумай, вӗсем ҫинче — хура терриконсемпе копёр башнисем ҫӗкленсе тӑраҫҫӗ.

Поверхность Донбасса неровная и волнообразная; тут несчётное количество оврагов и степных могил, а над ними — чёрные терриконы и башни копров.

Улмуҫҫи // Василий Юдин. Кошевая Е. Ывӑлӑм ҫинчен: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 208 с.

Масар ҫинчен эпир пуринчен те кайран, унтӑ полици тата масар тӑприсем ҫинче макӑракан хӗрарӑмсемпе ачасем юлсан ҫеҫ тухса кайрӑмӑр.

Мы с Васькой ушли с кладбища после всех, когда там оставались только полиция да плачущие над могилой матери с детьми.

7 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Ман умра унта та кунта масар тӑприсем пек пӗччен-пӗччен шахтӑсен терриконӗсем курӑнакан салхуллӑ ҫеҫенхир сарӑлса выртать.

Раскинулась кругом печальная степь с одинокими, как могилы, терриконами шахт.

3 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Пирӗн тӑприсем вӗт…

Наши почвы…

Прицепщик Терентий Петрович // Леонид Агаков. Троепольский, Г. Н. (1905-1995). Вунҫиччӗмӗш Прохор тата ыттисем: (агроном ҫырса пынисем). [Л. Я. Агаков куҫарнӑ]. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 132 с. — 109–130 с.

Кӑвайтран сылтӑмра, виле тӑприсем ҫине хуракан чулсем евӗр ҫӳллӗрех вырӑнта, утӑ ҫинче такам буркӑпа витӗнсе ҫывӑрать.

Справа от костра на каменном возвышении, напоминающем надгробие, кто-то спал на сене, прикрывшись буркой.

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Мана курсан хамӑн ротӑри боецсем окоп тӑприсем ҫинче ларнӑ ҫӗртен ура ҫине тӑчӗҫ.

Бойцы моей роты, сидевшие на окопных завалинках, поднялись.

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Вӑхӑчӗ-вӑхӑчӗпе тата вӑл пӗрре вӗҫӗ-хӗррисӗр анлӑшра кӗрлесе тӳпере вӑйлӑ тӑвӑл кӗмсӗртетнӗн, тепре — иртни ҫинчен тӗтреллӗ хитре тӗлӗксем кӑтартса, курӑксем хушшинче, улӑп тӑприсем ҫийӗн ҫеҫенхир ҫилӗ варкӑшса иртнӗн туйӑнса каять.

Казалось по временам: то буря гулко гремит в небесах, раскатываясь в бесконечном просторе, то лишь степной ветер звенит в траве, на кургане, навевая смутные грезы о минувшем.

Эпилог // Степан Апаш. Короленко В.Г. Суккӑр музыкант: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 194 с.

Масар ҫине юр тултарса лартнӑ та, вилӗ тӑприсем пурте пӗр пек шурӑ тӗмескесем пулса тӑнӑ.

Кладбище было засыпано снегом, и все могилы превратились в одинаковые белые курганы.

Иккӗмӗш сыпӑк // Николай Пиктемир. Голубева, Антонина Георгиевна. Уржум ачи: повесть; вырӑсларан Н. Пиктемир куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1953. — 194 с.

Вил тӑприсем тавра ватӑрах хӗрарӑмсем пухӑннӑ.

Возле могилок столпились пожилые женщины.

Укахви, Дорофеевна тата ыттисем // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.

Вил тӑприсем мӗскӗннӗн курӑнаҫҫӗ.

Вид их печален.

Укахви, Дорофеевна тата ыттисем // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.

Хула хыҫӗнченех ылтӑн тӑприсем пуҫланса каяҫҫӗ.

За чертой городских построек начинались россыпи.

Вунтӑваттӑмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

1852 ҫултан пуҫласа 1858 ҫула ҫитиччен кӑна Викторин рудникӗсенчи ылтӑн шыракансем 3 107 478 фунт стерлинг кӑларнӑ, ҫакӑн хыҫҫӑн хаклӑ металӑн тӑприсем ӑҫтан тӳсме пултарччӑр!

Да и как могли не исчерпаться залежи драгоценного металла, когда только с 1852 по 1858 год золотоискатели добыли из глубин викторианских рудников золота на 3 107 478 фунтов стерлингов!

Вунтӑваттӑмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Виле тӑприсем ем-ешӗл курӑкпала витӗннӗ, мӗншӗн тесен вӗсене туземецсем лайӑх астӑваҫҫӗ.

Могилы, за которыми обычно благоговейно ухаживают туземцы, заросли уже густой травой.

Вунвиҫҫӗмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Пирӗн ытти масарсем пекех, вӑл хурлӑхлӑн курӑнать: ун таврашӗнчи канавсем тахҫанах ҫеремпе витӗннӗ, сӑнсӑрланнӑ йывӑҫ хӗрессем тахҫан ӗлӗк сӑрланӑ ҫивиттисем айӗнче пуҫне пӗксе ҫӗрсе лараҫҫӗ, чул плитасем, такам аялтан тӗртнӗ пек, пурте вырӑнтан хускалнӑ; икӗ-виҫӗ ҫаралса юлнӑ йывӑҫ кӑшт кӑна сулхӑн параҫҫӗ, виле тӑприсем хушшинче сурӑхсем чарусӑррӑн ҫӳреҫҫӗ…

Как почти все наши кладбища, оно являет вид печальный: окружавшие его канавы давно заросли; серые деревянные кресты поникли и гниют под своими когда-то крашеными крышами; каменные плиты все сдвинуты, словно кто их подталкивает снизу; два-три ощипанных деревца едва дают скудную тень; овцы безвозбранно бродят по могилам…

XXVIII // Феофан Савиров. Тургенев И.С. Ашшӗсемпе ывӑлӗсем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 206 с.

Тӗмесен ҫывӑхӗнче икӗ пысӑк ҫӗр пӳрт тӑррисем улӑп тӑприсем пек мӑкӑрӑлса тӑраҫҫӗ.

Ближе к кустам курганами горбатились две большие землянки.

Вунвиҫҫӗмӗш сыпӑк // Михаил Рубцов. Николай Бирюков. Чайка: роман; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 432 с.

Пӗр вӑрман хыҫӗнче анах ҫӗнӗ вилӗ тӑприсем юлнӑ, хирте ҫӳп-ҫап, пыльчӑк юлнӑ, тата пӗр пӗчӗк пӳртре, хуралҫӑ патӗнче, ашшӗ-амӑшӗсем манса, е юри пӑрахса хӑварнӑ пӗчӗк ачасем тӑлӑха тӑрса юлнӑ.

Остались только за лесом новые могилы, в доле сор и грязь, да в маленьком домике у сторожа несколько детей, осиротелых или забытых, либо брошенных родителями на произвол судьбы.

II // Михаил Акимов. Николай Телешов. Нуша. Михаил Акимов куҫарнӑ. Хусан, 1906. — 19 с.

Ҫуркунне, шывсем чакнӑ хыҫҫӑн ҫарансенче, таса вырӑнсенче нумай ҫӗрте ҫӗнӗрен хунӑ хӑйӑр, пыльчӑк тӗмисем юлаҫҫӗ; ҫавӑн пекех ҫакӑнта та, аслӑ Ҫӗпӗр хирӗнче, ҫулла ҫӗнӗ ҫӗре куҫас шухӑшпа ҫӳренӗ ҫынсем хыҫҫӑн, пӗр вӑрман хыҫӗнче нумай ҫӗнӗ вилнӗ ҫын тӑприсем юлнӑ.

Как после весеннего разлива рек остаются на просыхающих лугах новые бугры песку и ила, нанесенные половодьем, так и здесь, на широком сибирском поле, после летнего движения переселенцев осталось за лесом много новых могил.

I // Михаил Акимов. Николай Телешов. Нуша. Михаил Акимов куҫарнӑ. Хусан, 1906. — 19 с.

Тип варсемпе айлӑмсен, хӗрлӗ тӑмлӑ шырлансен кукӑр-макӑр юпписем; ут чӗрнин курӑкпа мӑкланнӑ кайӑк йӑви пек йӗрӗпе тӗрленнӗ кӑлканлӑ инҫет; аслӑ чӗмсӗрлӗхе путнӑ улӑп тӑприсем — казаксен ҫӗр айне чавса чикнӗ чаппа мухтавне упраса усраканскерсем…

Вилюжины балок суходолов, красноглинистых яров, ковыльный простор с затравевшим гнездоватым следом конского копыта, курганы, в мудром молчании берегущие зарытую казачью славу…

VI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Унтах ӳпӗннӗ повозкӑсемпе машинӑсем выртаҫҫӗ, сӑртсем ҫинче вара — виле тӑприсем ҫине ретӗн-ретӗн лартса тухнӑ хурӑн хӗрессем курӑнаҫҫӗ.

Там же лежали опрокинутые повозки и машины, а на холмах — стояли на могилах в шеренгу березовые кресты.

II // Феодосия Ишетер. Бубеннов, Михаил Семёнович. Шурӑ хурӑн: роман; пӗрремӗш кӗнеке; вырӑсларан Феодосия Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 382 с.

Хӑш-пӗр ҫӗрте виле тӑприсем хуран курӑнкалаҫҫӗ; вӗсем ҫинче пӗчӗкҫеҫ хӑма татӑкӗсем ҫапса хунӑ ҫӗнӗ юпасем лараҫҫӗ; хӑмисем ҫине тӗрлӗ тӗслӗ карандашсемпе тӗрлӗрен вырӑсла ятсем ҫыра-ҫыра хунӑ.

В некоторых местах чернели могилы; на них стояли новые столбы с прибитыми маленькими досками; на досках разноцветными карандашами были написаны разные русские имена.

XIX // Феодосия Ишетер. Бубеннов, Михаил Семёнович. Шурӑ хурӑн: роман; пӗрремӗш кӗнеке; вырӑсларан Феодосия Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 382 с.