Corpus of the Chuvash language

Тӗлӗнмелле, Таня пӗрре те шӑнса пӑсӑлман, тӑм та илтермен, Коля чирленӗ, питне тӑм илтернӗ.

Странно, она не простудилась и даже ни разу не обморозилась, тогда как Коля — и тот болел, обморозил щеки.

Вунпӗрмӗш сыпӑк // Петр Золотов. Ажаев, В. Н. Мускавран инҫетре: роман / вырӑсларан П.Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 242 с.

Ҫав тӑм тӗлӗнмелле тӑм пулнӑ, унтан тунӑ кирпӗчсем хӗртичченех хӗртнӗ пек тытӑнса тӑнӑ, янӑранӑ облаҫри специалистсем ӑна сӑнава илнӗ, Мускава та янӑ.

Глины те были удивительны; кирпичи, сделанные из них, еще до обжига держались и звенели, как обожженные, специалисты из области посылали образцы этих глин в Москву.

5. Тырӑпа тимӗр // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.

Настя ӑна лайӑх пӗлнӗ, халӗ те Василий мӗн ҫинчен шухӑшланине тавҫӑрса илчӗ — ҫак самантра Василий ун ҫинчен, Ефимкин ҫинчен шухӑшламан: хӗрлӗ тӑм, пӗчӗк кӗтес пек первомаецсем патне тухакан, «Всходы» колхозӑн ҫӗрӗ ҫине нумай тарӑн кӗрекен тӑм, тӑнӑ Василий куҫӗ умӗнче.

Знавшая его лучше других Настя была близка к истине— не о ней и не о Ефимкине думал Василий в эту минуту: красноватые глины, те самые глины, залежи которых узким углом выходили к первомайцам, а глубоким массивом уходили на земли колхоза «Всходы», стояли перед глазами Василия.

5. Тырӑпа тимӗр // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.

Пӗр попугайӗ ҫумӗнче тӑм кушак, теприн ҫумӗнче — тӑм йытӑ ларать, вӗсем ҫине пуссан — ҫухӑраҫҫӗ; анчах ҫӑварӗсем уҫӑлмаҫҫӗ, сӑнӗсем те улшӑнмаҫҫӗ.

Рядом с одним попугаем стояла глиняная кошка, а рядом с другим — глиняная собака, и если их нажать, они пищали; только рот у них не раскрывался и морда была все такая же равнодушная.

Вунҫиччӗмӗш сыпӑк // Асклида Соколова. Твен М. Гекльберри Финн темтепӗр курса ҫӳрени. Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1985. — 328 с.

Инҫех те мар, тӑм сӑмсахӗ тӗлӗнче, сарӑ ту пек, кирпӗч ҫунтаракан кӑмакасем ларнӑ, тӑм ҫӑракан хуран курӑннӑ, вӑл хуран тавра, ашӑм аштарнӑ пек, лаша ҫӳренӗ.

А вблизи глиняного откоса желтыми курганами стояли обжигательные печи, темнел глиномешалочный чан, а вокруг этого чана ходил на приводе конь.

III сыпӑк // Мария Ухсай. Бабаевский, Семен Петрович. Ылтӑн ҫӑлтӑр кавалерӗ: икӗ кӗнекеллӗ роман; вырӑсларан Мария Ухсай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 568 с.

— Тӑм ҫӑратпӑр-ха ак, — тӑрӑхласа кулса илчӗ Давыдка, тислӗк шӑрши кӗрекен пиҫӗ тӑм ӑшӗнчен урине аран-аран туртса кӑларса.

— А вот глину месим, — с трудом выпрастывая ноги из вязкой, пахнущей навозом гущи, злобно усмехнулся Давыдка.

1 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

Наталья, аслашшӗ алли ҫинчи юн тымарӗсен эрмешки ҫине пӑхса, ҫакна аса илчӗ: картишӗнче пусӑ (ҫӑл) алтатчӗҫ те Наталья — вӑл ун чухне ача кӑначчӗ — патьепе нӳрӗ тӑм ӑсса кӑларса, ҫав тӑмран йывӑр пуканесем, хуҫӑлса ӳкекен мӑйракаллӑ ӗне кӗлеткисем тӑватчӗ.

Наталья смотрела на сетчатку жил на дедовой руке, вспоминала: во дворе рыли колодец, и она — тогда еще девчонка, — вычерпывая из бадьи влажную глину, делала тяжелых кукол и коров с рассыпчатыми рогами.

19 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

Кӑштах вӑхӑт иртсен, икӗ хӗрарӑм хӗртсе хытарнӑ тӑм савӑт йӑтса килчӗҫ (тӑм савӑтсене вӗсем хӗвелпе хӗртсе тӑваҫҫӗ курӑнать).

Немного погодя появились две женщины и принесли большой сосуд из обожженной глины (должно быть, дикари обжигают глину на солнце).

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Василий Хударсем. Даниэл Дефо. Робинзон Крузо тинӗс ҫулҫӳревҫин пурнӑҫӗ тата вӑл курнӑ тӗлӗнмелле мыскарасем: роман; Василий Долгов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1970. — 5–280 с.

Эпӗ аяккарахра, чӳрече умӗнче, пӗр сывламасӑр тенӗ пек, пӗчӗк тӑм ҫине (ҫав тӑм ҫинче мулкач хӑлхисем те пур) пӑхса тӑратӑп.

Я стоял в стороне у окна, сдерживая дыхание, смотрел на маленький комок глины, из которого торчали заячьи уши,

Вунҫиччӗмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

51. Эсӗ сӑваплисем нумай мар, сахал, йӗркесӗр ҫынсем вара нумаййӑн терӗн, ун пирки ӗнтӗ акӑ ҫакна итле: 52. санӑн хаклӑ чул питех те сахал пулсассӑн, эсӗ ӑна нумайрах тӑвассишӗн унӑн шутне тӑхлан тата тӑм хушмастӑн-ҫке; тӑхланпа тӑм шутсӑр нумай, терӗ.

51. Что же касается твоих слов, что праведных не много, но мало, тогда как нечестивых множество, то выслушай на это вот что: 52. «если у тебя будет весьма немного драгоценных камней, то ты станешь складывать их у себя по числу их, свинца же и глины изобилие».

3 Езд 7 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

11. Суту-илӳ хутне — саккун йӗрки тӑрӑх пичет пуснине те, пичет пусманнине те — илтӗм те 12. ҫав хута пиччем ывӑлӗ Анамеил умӗнче, ҫак хут ҫине алӑ пуснӑ кӳнтеленсем умӗнче тата хурал картишӗнче ларакан мӗнпур иудей умӗнче Варуха — Маасея ывӑлӗн Нирийӑн ывӑлне — патӑм; 13. унтан вӗсен умӗнче Варуха ҫапла каларӑм: 14. Саваоф Ҫӳлхуҫа, Израиль Турри, ҫапла калать: ҫак суту-илӳ хучӗсене — пичет пуснине тата пичет пусманнине — ил те тӑм савӑта хур, вӗсем унта вӑрах вӑхӑт сыхланса тӑма пултарччӑр.

11. И взял я купчую запись, как запечатанную по закону и уставу, так и открытую; 12. и отдал эту купчую запись Варуху, сыну Нирии, сына Маасеи, в глазах Анамеила, сына дяди моего, и в глазах свидетелей, подписавших эту купчую запись, в глазах всех Иудеев, сидевших на дворе стражи; 13. и заповедал Варуху в присутствии их: 14. так говорит Господь Саваоф, Бог Израилев: возьми сии записи, эту купчую запись, которая запечатана, и эту запись открытую, и положи их в глиняный сосуд, чтобы они оставались там многие дни.

Иер 32 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

27. Давид Маханаима ҫитсен, аммонсен хулинче Раввӑра пурӑннӑ Наас ывӑлӗ Сови, Лодавар ҫыннийӗн Аммиилӑн ывӑлӗ Махир тата Роглим хулинчи Галаад ҫынни Верзеллий 28. [выртса тӑма] вунӑ вырӑн, [вунӑ] чашӑк, тӑм савӑт-сапа, Давидпа унӑн ҫыннисене ҫитерме апат валли тулӑ, урпа, ҫӑнӑх, вир кӗрпи, пӑрҫа, ясмӑк, ӑшаланӑ тӗшӗ, 29. пыл, ҫу, сурӑхсем, ӗне чӑкӑчӗ илсе пынӑ; вӗсем ҫапла каланӑ: халӑх выҫӑ, ывӑннӑ тата пушхирте шывсӑр антӑхнӑ, тенӗ.

27. Когда Давид пришел в Маханаим, то Сови, сын Нааса, из Раввы Аммонитской, и Махир, сын Аммиила, из Лодавара, и Верзеллий Галаадитянин из Роглима, 28. принесли [десять приготовленных] постелей, [десять] блюд и глиняных сосудов, и пшеницы, и ячменя, и муки, и пшена, и бобов, и чечевицы, и жареных зерен, 29. и меду, и масла, и овец, и сыра коровьего, принесли Давиду и людям, бывшим с ним, в пищу; ибо говорили они: народ голоден и утомлен и терпел жажду в пустыне.

2 Пат 17 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Ҫӳл тӳпери шап-шурӑ уйӑх, пит-куҫне лаптӑкӑшпех тӑм илтернӗскер, кӗҫ-вӗҫ сирпӗнсе, тӗпренсе каяс кӗленче майлах чӗтренсе тӑрать, ун ҫинчи кӗвентеллӗ хӗр, шыва кайма тухнӑскер, витрине халь тесен халь пӑрахас пек хытса, ҫӗрелле шиклӗн пӑхать.

Help to translate

Лапшу Ҫтаппанӗн халапӗ мар // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 85–186 с.

Кӗр, кӗр, кӗрӗкпе тӑлӑп тӑхӑн пӗр ҫӗрлех, аттун чӗркуҫҫине тӑм илтеретӗн…

Help to translate

Асран кайми тӑманлӑ каҫ // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 85–186 с.

Сивӗ сӑмах тӳсме ҫук вӗри мунчара та ҫын чунне тӑм илтерме пултарать.

Help to translate

Асран кайми тӑманлӑ каҫ // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 85–186 с.

Вун-вуникӗ кунтан Олег студентӑн амӑшӗ, тӑм кушакӗнчен укҫа ҫухалнине кая юлса сиснӗскер, унти укҫапа ывӑлӗ мӗн туяннине пӗтӗмпех ыйтса-тӗпчесе пӗлнӗскер, вашкӑнса ҫитет сада.

Help to translate

8 // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 37–84 с.

— Ан хӑра, эп вӗсене хӑйсене хӑратап ак! — тӗпсакай алӑкне уҫса аялалла тинкерет Шӑнкӑрч; чиперех асӑрхать вӑл: тӗпсакайӗнче, тӑпрас ҫинчи икӗ-виҫӗ тӑм чӳлмексӗр пуҫне, урӑх ним те ҫук.

Help to translate

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 3–36 с.

Ух, тӑм писмен, кайрӑм шутласа…

Help to translate

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 3–36 с.

Тимӗрташа (кӗмӗле, туйӑра, пӑхӑра) кантӑк, тӑм тата чул шӑрҫапа, вӗт шӑрҫапа, тӑрӑхла шӑрҫапа ӑнӑҫлӑ ылмаштарнӑ.

Help to translate

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ҫакна авалхи Согдианӑн терракота (хӗртнӗ тӑм) кӳлеписем хӑйне майлӑ ҫирӗплетеҫҫӗ.

Help to translate

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.