Corpus of the Chuvash language

О, мӗнле лӑпкӑ та ачаш ҫак каҫ, мӗнле ачашшӑн сывлать шупка сенкер сывлӑш, кирек мӗнле хуйхӑ та, кирек мӗнле тертленӳ пекех, ҫак янкӑр та уҫӑ тӳпе айӗнче, ҫак таса та айӑпсӑр шевле айӗнче иртсе шӑпланмалла!

О, как тиха и ласкова была ночь, какою голубиною кротостию дышал лазурный воздух, как всякое страдание, всякое горе должно было замолкнуть и заснуть под этим ясным небом, под этими святыми, невинными лучами!

XXXIII // Михаил Рубцов. Тургенев И.С. Умӗн: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 160 с.

Мӗнле кӑмӑллӑ-хавхалануллӑ унӑн шухӑшлӑ куҫӗ, мӗнле чуна хускатмалла таса унӑн уҫӑлнӑ, тем ыйтан тути, мӗнле пӗр тикӗс сывлать ҫитӗнсех ҫитеймен, ним те пӑлхатма ӗлкӗреймен кӑкӑрӗ, мӗнле таса та ачаш ҫамрӑк сӑн-пичӗ!

Как простодушно-вдохновенны задумчивые глаза, как трогательно-невинны раскрытые, вопрошающие губы, как ровно дышит еще не вполне расцветшая, еще ничем не взволнованная грудь, как чист и нежен облик юного лица!

«Мӗнле хитре, мӗнле чеченччӗ роза!..» // Александр Артемьев. Тургенев И.С. Пиравйхи юрату: повеҫсем, калавсем, прозӑллӑ сӑвӑсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 176 с. — 173–174 с.

Мӗнле те пулсан ҫӗвӗҫ хӗрарӑм, аллине коробка тытса, магазинран проспект урлӑ чупса иртет; тӗнче тӑрӑх фризӑвӑй шинелпе тухса кайнӑ мӗнле те пулин мӗскӗн ҫыруҫӑ утать; хулана вӑхӑтлӑха килнӗ мӗнле те пулин айван пырать, — уншӑн пулсан кирек мӗнле вӑхӑт та пӗрех; аллине кӗнекепе ридикуль тытнӑ вӑрӑм пӳллӗ акӑлчан хӗрарӑмӗ иртет; шӗвӗр сухаллӑ вырӑс артельщикӗ утать, — вӑл хӑй ҫине ҫурӑмран пӗрсе ҫӗленӗ сюртук тӑхӑннӑ, пурӑнасса ӗнтӗ вӑл кашни кун тупнӑ укҫапа ҫеҫ пурӑнать, енчен енне пӑхкаласа тротуарпа пынӑ чух унӑн ҫурӑмӗ те, алли те, ури те, пуҫӗ те хускалать; сайра хутра кӑна ремесленник иртет; урӑх эсир Невски проспектра никама та тӗл пулаймастӑр.

Какая-нибудь швея из магазина перебежит через Невский проспект с коробкою в руках, какая-нибудь жалкая добыча человеколюбивого повытчика, пущенная по миру во фризовой шинели, какой-нибудь заезжий чудак, которому все часы равны, какая-нибудь длинная высокая англичанка с ридикюлем и книжкою в руках, какой-нибудь артельщик, русский человек в демикотоновом сюртуке с талией на спине, с узенькою бородою, живущий всю жизнь на живую нитку, в котором всё шевелится: спина, и руки, и ноги, и голова, когда он учтиво проходит по тротуару, иногда низкий ремесленник; больше никого не встретите вы на Невском проспекте.

Невски проспект // Михаил Рубцов. Николай Гоголь. Повеҫсем; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 3–38 с.

Каҫхине ашшӗ тинӗс ҫинчен таврӑнсан, мӗнле пулса иртнине, Володя мӗнле тухса, мӗнле сӑмах панине, вожатӑй мӗн каланине, мӗнле те пулин айӑп пулман-и тесе, тӗпӗ-йӗрӗпе ыйтса пӗлчӗ.

А отец вечером, вернувшись с моря, долго и подробно расспрашивал, как все было: и как Володя вышел, и как произнес он обещание, и что сказал вожатый, и не было ли каких замечаний.

Улттӑмӗш сыпӑк // Тани Юн. Лев Кассиль. Кӗҫӗн ывӑл урамӗ: повесть. Тани Юн куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР Государство Издательстви, 1953.

Инкӗшӗ айлӑмра кӳме ҫинче ларнӑ чух Штольц Ольга хыҫҫӑн пӗр-пӗр ансӑр сукмакпа пырать; Ольга мӗнле чарӑнса тӑнине, ту ҫине мӗнле хӑпарнине, мӗнле сывлӑш ҫавӑрса илнине, ун ҫине мӗнле пӑхнине Штольц вӑрттӑн тимлесе сӑнать: Ольга ун ҫине пуринчен малтан пӑхса илессе шансах тӑрать вӑл.

Он идет за ней по какой-нибудь узкой тропинке, пока тетка сидит в коляске внизу; он следит втайне зорко, как она остановится, взойдя на гору, переведет дыхание и какой взгляд остановит на нем, непременно и прежде всего на нем: он уже приобрел это убеждение.

IV сыпӑк // Александр Артемьев, Михаил Рубцов. Иван Гончаров. Обломов: роман. Александр Артемьевпа Михаил Рубцов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956

Ольга ҫырӑва мӗнле илессе, мӗнле вуласа тухса, мӗнле тӗлӗнессе, пит-куҫне мӗнле пӗркелентерессе асӗнче сӑнарларӗ вӑл.

Он представлял себе, как Ольга получит письмо, как изумится, какое сделает лицо, когда прочтет.

X сыпӑк // Александр Артемьев, Михаил Рубцов. Иван Гончаров. Обломов: роман. Александр Артемьевпа Михаил Рубцов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956

16. Вӑл мана хуравласа каларӗ: 17. тырӑ пусси мӗнле — вӑрлӑхӗ те ҫавӑн пек; чечекӗсем мӗнле — тӗсӗсем те ҫавӑн пек; ӗҫне тӑваканни мӗнле — ӗҫӗ те ҫавӑн пек; ҫӗр ӗҫлекенӗ мӗнле — вӑл мӗн туса илнийӗ те ҫавӑн пек.

16. Он отвечал мне и сказал: 17. какова нива, таковы и семена; каковы цветы, таковы и краски; каков делатель, таково и дело; каков земледелец, таково и возделывание; ибо то было время века.

3 Езд 9 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

38. Эпӗ ҫылӑха кӗнисем ҫинчен, вӗсене мӗнле пултарни ҫинчен, вӗсене мӗнле сут пуласси ҫинчен, вӗсем мӗнле пӗтесси ҫинчен шухӑшламастӑп, 39. Эпӗ тӳрӗ ҫынсем мӗнле пурӑннӑшӑн, вӗсем ҫӑлӑнасшӑн тата сӑвап илес тесе тӑрӑшнӑшӑн савӑнатӑп.

38. Ибо истинно не помышляю Я о делах тех созданий, которые согрешили, прежде смерти, прежде суда, прежде погибели; 39. но услаждаюсь подвигами праведных, и воспоминаю, как они странствовали, как спасались и старались заслужить награду.

3 Езд 8 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

17. Турӑ ҫакӑ тӑватӑ яш ачана кирек мӗнле кӗнекене те, кирек мӗнле ӑслӑлӑха та ӑнланма пӗлӳпе ӑс-хакӑл пултарулӑхӗ панӑ, Даниила тата кирек мӗнле курӑнӑва та, кирек мӗнле тӗлӗке те ӑнкармалӑх ӑстӑн панӑ.

17. И даровал Бог четырем сим отрокам знание и разумение всякой книги и мудрости, а Даниилу еще даровал разуметь и всякие видения и сны.

Дан 1 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

15. Кама та пулсан мӗнле те пулин айӑпӗшӗн, мӗнле те пулин усал ӗҫӗшӗн, мӗнле те пулин ҫылӑхӗшӗн айӑплама пӗр кӳнтелен кӑтартса пани ҫителӗксӗр: [кирек мӗнле] ӗҫе те икӗ кӳнтелен сӑмахӗ е виҫӗ кӳнтелен сӑмахӗ татса парать.

15. Недостаточно одного свидетеля против кого-либо в какой-нибудь вине и в каком-нибудь преступлении и в каком-нибудь грехе, которым он согрешит: при словах двух свидетелей, или при словах трех свидетелей состоится [всякое] дело.

Аст 19 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

19. Ҫав аш мӗнле те пулин таса мар япала ҫумне сӗртӗнсессӗн, ӑна ҫиме юрамасть, ӑна вут-ҫулӑм ҫинче ҫунтарса ямалла; таса аша вара кирек мӗнле таса ҫын та ҫиме пултарать; 20. пӗр-пӗр ҫын хӑй таса мар чухнех Ҫӳлхуҫана кӳнӗ канӑҫлӑх парнийӗн ашне ҫисессӗн, ҫав чуна хӑйӗн халӑхӗ хушшинчен пӗтерӗҫ, 21. е пӗр-пӗр ҫын мӗнле те пулин таса мар япала ҫумне, этем тасамарлӑхӗ ҫумне е таса мар выльӑх ҫумне, е мӗнле те пулин таса мар ҫӗлен-калта ҫумне сӗртӗннӗ хыҫҫӑн Ҫӳлхуҫана кӳнӗ канӑҫлӑх парнийӗн ашне ҫисессӗн, ҫав чуна хӑйӗн халӑхӗ хушшинчен пӗтерӗҫ, тенӗ.

19. Мяса сего, если оно прикоснется к чему-либо нечистому, не должно есть, но должно сжечь его на огне; а мясо чистое может есть всякий чистый; 20. если же какая душа, имея на себе нечистоту, будет есть мясо мирной жертвы Господней, то истребится душа та из народа своего; 21. и если какая душа, прикоснувшись к чему-нибудь нечистому, к нечистоте человеческой, или к нечистому скоту, или какому-нибудь нечистому гаду, будет есть мясо мирной жертвы Господней, то истребится душа та из народа своего.

Лев 7 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Кирек мӗнле пулсан та, медицина аталанӑвӗнче мӗнле туртӑмсем пулни ҫинчен, Раҫҫей Федерацийӗн влаҫӗсемпе правительстви кирек мӗнле патшалӑхшӑн та пысӑк пӗлтерӗшлӗ ҫул-йӗрпе пирӗн Раҫҫей Федерацийӗн влаҫӗсем тата правительстви мӗн туни ҫумне тата мӗн хушмалли ҫинчен сирӗн шухӑшӑра итлени маншӑн питӗ пӗлтерӗшлӗ пулӗччӗ», — тенӗ тӗлпулу пуҫламӑшӗнче патшалӑх Пуҫлӑхӗ.

Во всяком случае, для меня было бы крайне важно послушать ваше мнение о том, каковы тенденции в развитии медицины, что нам в России нужно сделать дополнительно к тому, что предпринимается властями и правительством Российской Федерации по этому важнейшему для любого государства направлению», — сказал глава государства в начале встречи.

Путин Раҫҫей ученӑйӗсемпе хамӑр ҫӗршыври медицина аталанӑвне сӳтсе явнӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/meditsina/20 ... vn-3644669

Статьясенче, сӑмах май, Бенгалири Ганг вӑрри вырнаҫнӑ ҫӗрӗн ҫутҫанталӑкӗпе историйӗ ҫинчен, Бенгалине ҫын мӗнле алла илни, вӑл мӗнле аталанни ҫинчен, кунти историллӗ патшалӑхсемпе вӗсем ҫӗнӗ ҫӗрсемшӗн мӗнле ҫапӑҫни ҫинчен, династисемпе правительствӑсем ҫинчен, культурӑпа тӗн ҫинчен, ҫавӑн пекех ӳнер, архитектура, этнографи ҫинчен вуласа пӗлме пулать.

Статьи посвящены, в частности, природе и развитию дельты Ганга в Бенгалии, заселению и эволюции Бенгалии, историю царств и завоеваний, династии и правительства, религии и культуре, искусству, архитектуре, этнографии.

Банглапеди // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0% ... 0%B4%D0%B8

Мероприятие ертсе пыракансем уяв мӗнле пулса кайни ҫинчен, йӑла-йӗркепе халӑх паллисем ҫинчен, ӗлӗк ҫак уява мӗнле хатӗрленни ҫинчен, Таса Туррӑн Праҫникне мӗнле уявлани ҫинчен каласа панӑ.

Ведущие мероприятия рассказали об истории возникновения праздника, традициях и народных приметах, как в старину готовились к этому празднику, как праздновали праздник Покрова Пресвятой Богородицы.

"Пукрав Батюшка" // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/y-la-y-rke/2 ... ka-3483293

Коллективри хутшӑнусене мӗнле йӗркелемеллине, «травля/буллинг» инкекне мӗнле лекмелле маррине тата хӑван «травля» патне мӗнле анса лармалла маррине пӗлнӗ.

Получили знания о том, как наладить отношения в коллективе, как не стать жертвой «травли/буллинга», и самому не опуститься до «травли» других.

Пишпӳлекри 2-мӗш вӑтам шкулта «Коллективра пӗр-пӗринпе хутшӑнасси» темӑпа урок тулашӗнчи заняти иртнӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... tn-3473239

Вӗсемпе мӗнле ӗҫлемелли ҫинчен, электронлӑ документсемпе мӗнле ӗҫлемелли ҫинчен, вӗсене мӗнле упраса хӑвармалла.

Help to translate

Чӑваш Республикин пӗрремӗш Президенчӗн ҫӗнӗ кӗнекипе паллашрӗҫ // Чӑваш Ен наци телекуравӗ. https://www.youtube.com/watch?v=1_Rw32EsKd4

Унсӑр пуҫне ҫак хуҫалӑхӗ мӗнле аталанни, мӗнле социаллӑ опыт вӗсен пулнӑ, мӗнле вӗсем пӗр-пӗринпе пӗр чӗлхе тупма пултарнӑ.

Help to translate

Вести Чӑваш Ен. 02.05.2023 кунхи кӑларӑм // «Чӑваш Ен» ПТРК. https://chgtrk.ru/programmy/rossiya-1/ve ... t-02052023

Паян килсе пӑхрӑмӑр какай мӗнле килнине, мӗнле хуҫалӑхсенчен килнине, мӗнле условисемпе йышӑннине.

Help to translate

Паха тавар сутаҫҫӗ // Чӑваш Ен наци телекуравӗ. http://www.ntrk21.ru/video/60663

Паллах, идейӑ илемлӗ произведенин содержанийӗн ӳтне кӗрет, унтан уйрӑм тӑма, таҫта вӗҫсе ҫӳреме пултараймасть; содержани писатель пурнӑҫа мӗнле ӑнланнинчен килет, вӑл хӑйӗн умне лартакан задачӑсене мӗнле ӑнланнинчен, мӗнле ӑнлантарнинчен, пурнӑҫа кӗртме сӗннӗ майсенчен килет.

Help to translate

Дмитрий Исаев ҫырӑвӗсене вуласан... // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 2(95)№ — 97-99 с.

Специалистсем ҫул ҫитменнисене воспитани паракан ҫемьесем мӗнле условисенче пурӑннине, ачасене шкула мӗнле хатӗрленине, ҫитӗннисем ашшӗ-амӑшӗн тивӗҫӗсене мӗнле пурнӑҫласа пынине тӗрӗсленӗ.

Help to translate

Ҫемьесене тӗрӗсленӗ // Каҫал Ен. http://kasalen.ru/2022/09/13/c%d0%b5%d0% ... b5%d0%bde/