Corpus of the Chuvash language

Вӗрентӳ тытӑмӗнче нумай ҫул тӳрӗ кӑмӑлпа ӗҫленӗшӗн Чӗчкен тӗп шкулӗнче акӑлчан чӗлхине вӗрентекене И.Р.Мингалеевӑна, Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗнчи чӑваш чӗлхин вӗрентекенне Т.В.Тимофеевӑна, Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗн учитель-логопедне Т.Н.Герасимовӑна, Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗн музыка учительне Е.В.Федотова, Хирти Явӑш тӗп шкулӗнчи кӗҫӗн классен вӗрентекенне Г.Р.Фаряховӑна, Хырхӗрри тӗп шкулӗнчи кӗҫӗн классен вӗрентекенне Н.М.Лукияновӑна, Нӗркеҫ вӑтам шкулӗн поварне Н.С.Индюковӑна, Александровка тӗп шкулӗн директорне Е.Н.Соколовӑна, «Радуга» ача сачӗн воспитательне Т.А.Саванинӑна, Урмаел вӑтам шкулӗнчи кӗҫӗн классене вӗрентекен А.Х.Тукаевӑна Комсомольски муниципаллӑ округӗн Хисеп грамотипе наградӑланӑ.

Help to translate

Умра — ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ // Юрий ГАВРИЛОВ. http://kasalen.ru/2023/08/29/%d1%83%d0%b ... %bb%d3%97/

Аслӑ Чурачӑк вӑтам шкулӗнчи акӑлчан чӗлхипе вӗрентекен Александр Николаева, Чӗчкен тӗп шкулӗн директор ӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Гульназ Гайнулловӑна тата Тукай Мишер вӑтам шкулӗнчи кӗҫӗн классен учительне Гульназ Ямалетдиновӑна ЧР Вӗрентӳ министерствин Хисеп грамотипе, Шурут, Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗсенчи кӗҫӗн классен вӗрентекенӗсене Венера Васильевӑпа Светлана Мунтайкинана, «Радуга» ача сачӗн воспитательне Ольга Григорьевӑна министерствӑн Тав ҫырӑвӗпе наградӑларӗҫ.

Help to translate

Вӑй хурсассӑн акара – савӑнан Акатуйра // Любовь ШУРЯШКИНА, Ангелина ИНОХОДЦЕВА. http://kasalen.ru/2023/06/16/%d0%b2%d3%9 ... %b9%d1%80/

Манӑн виҫӗ хӗрӗм пур, виҫҫӗшӗ те хитре, ытармалла мар; эпӗ вӗсем валли пӗрер кучченеҫ илсе таврӑнма сӑмах панӑччӗ: аслӑ хӗрӗме — ылтӑн ука ҫине мерченпе ӗнчӗ виттерсе ҫӗлетнӗ калпак, вӑталӑххине — йӑлтӑркка тӗкӗр, кӗҫӗн хӗре — ҫут тӗнчери чи хитре кӗрен чечек тупса килме пулнӑччӗ, аслисем валли кучченеҫсем тупрӑм, анчах кӗҫӗн хӗрӗм валли ниепле те тупаймарӑм; вӑл кучченеҫе — кӗрен чечеке эпӗ сан садӑнта ҫеҫ тупрӑм та ҫапла шутларӑм: сан пек ҫӗрме пуян та чаплӑ, вӑйлӑ хуҫашӑн ҫак кӗрен чечек шел пулмӗ терӗм, ӑна манӑн юратнӑ кӗҫӗн хӗрӗм ыйтнӑччӗ.

А есть у меня три дочери, три дочери красавицы, хорошие и пригожие; обещал я им по гостинцу привезть: старшей дочери — самоцветный венец, средней дочери — тувалет хрустальный, а меньшой дочери — аленький цветочек, какого бы не было краше на белом свете, старшим дочерям гостинцы я сыскал, а меньшой дочери гостинца отыскать не мог; увидел я такой гостинец у тебя в саду — аленький цветочек, какого краше нет на белом свете, и подумал я, что такому хозяину, богатому-богатому, славному и могучему, не будет жалко цветочка аленького, о каком просила моя меньшая дочь, любимая.

Кӗрен чечек // Владимир Ухли. Аксаков С.Т. Кӗрен чечек: юмах. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 34 с. — 5–34 с.

Вӑл Верочкӑна ашшӗпе амӑшӗ патне чӗннӗ хыҫҫӑн ҫавӑнтах хозяйка поварӗн арӑмӗ патне чупса кайрӗ те: «Сирӗн барин пирӗн барышньӑна ҫураҫнӑ», — терӗ; хозяйкӑн кӗҫӗн горничнӑйне чӗнсе илчӗҫ, эсӗ хӑвна туслӑ ҫын пек тыткаламастӑн, пире ку таранччен те нимӗн те каламан, тесе ӳпкелеме пуҫларӗҫ: кӗҫӗн горничнӑй хӑйне мӗншӗн ятланине ниепле те ӑнланаймарӗ — вӑл нихҫан та нимӗн те пытарса курман; ӑна каласа пачӗҫ — «эпӗ хам та нимӗн те илтмен», — пытарнӑ тесе ахалех ятланӑшӑн унтан каҫару ыйтрӗҫ; кӗҫӗн горничнӑй ҫӗнӗ хыпара пӗлтерме аслӑ горничнӑй патне чупрӗ, аслӑ горничнӑй «Апла эппин, эпӗ нимӗн те илтмен пулсан, вӑл ӑна амӑшӗнчен вӑрттӑн тунӑ ӗнтӗ, Анна Петровна мӗн пӗлнине эпӗ пурне те пӗлекенччӗ-ҫке», — терӗ те барыня патне пӗлтерме кайрӗ.

Как только она позвала Верочку к папеньке и маменьке, тотчас же побежала сказать жене хозяйкина повара, что «ваш барин сосватал нашу барышню»; призвали младшую горничную хозяйки, стали упрекать, что она не по-приятельски себя ведет, ничего им до сих пор не сказала; младшая горничная не могла взять в толк, за какую скрытность порицают ее, — она никогда ничего не скрывала; ей сказали — «я сама ничего не слышала», — перед нею извинились, что напрасно ее поклепали в скрытности; она побежала сообщить новость старшей горничной, старшая горничная сказала: «значит, это он сделал потихоньку от матери, коли я ничего не слыхала, уж я все то должна знать, что Анна Петровна знает», и пошла сообщить барыне.

VIII // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 495 с.

Эсӗ, Абаев кӗҫӗн сержант, «пуск» кнопкӑна пуснӑ хыҫҫӑн мӗн пулса иртнине ӑнлантармалли пӗтӗмӗшле философие хӑв ҫине илетӗн; а эсӗ, Гильманов кӗҫӗн сержант, сутуҫӑсен хӑвӑртлӑхӗпе ӑнкарса пырса, ҫеккунтсемпе минутсем вӗҫленнӗ тӗле ракета системинче ӑҫта мӗн хыпса ҫуннине, хӑш тӗлте мӗн уҫӑлса хупӑннине аса илтерсе тӑрӑн хӑвӑн философна.

Help to translate

5 // Виталий Енӗш. Григорьев-Енӗш В.Г. Чун кӑварӗ. Повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1987. — 215 с. — 37–84 с.

Виҫҫӗмӗш вырӑнта — Ангелина Павлова (Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗ), Виктория Журавлева (Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗ), Карина Ильина (Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗ), Дарья Ласточкина (Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗ), Алина Камелетдинова (Чӗчкен тӗп шкулӗ), Эвелина Гамидова (Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗ), Дарья Медведева (Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗ), Адиля Ямальдинова (Комсомольски 2-мӗш вӑтам шкулӗ).

Help to translate

Алӑ вӑйне виҫсе ӑмӑртрӗҫ // Ирина Ильина. http://kasalen.ru/2023/12/05/%d0%b0%d0%b ... %97%d2%ab/

Округри ЗАГС пайӗн начальникӗ О. В. Федотова культура ӗҫченӗсем ҫемье институтне упрас, ҫитӗнекен ӑрӑва воспитани парас тесе те тӑрӑшнине ҫирӗплетнӗ, Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел культура ҫурчӗн заведующине А. И. Любимовӑна, культорганизаторӗсене В. П. Михайловпа А. Д. Родионовӑна, Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел ял библиотекарьне Г. Н. Родионовӑна, «Финанс тата хуҫалӑх пулӑшӑвӗ» МКУ ӗҫченне А. Н. Евсеевӑна Хисеп грамотисемпе наградӑланӑ.

Help to translate

Саламланӑ, чысланӑ, наградӑсем панӑ // Ю.Гаврилов. http://kasalen.ru/2023/03/28/%d1%81%d0%b ... %bd%d3%91/

Комсомольски 1-мӗш вӑтам шкулӗн математика тата кӗҫӗн классен учителӗсем Н.В.Серебровӑпа Т.В.Капралова, Хирти Мӑнтӑр вӑтам шкулӗнче акӑлчан чӗлхине вӗрентекен Е.С.Данилова, Шурут, Хирти Явӑш шкулӗсенче математикӑпа пӗлӳ паракан И.В.Зотовӑпа Г.В.Комиссарова, Кӗҫӗн Ҫӗрпӳел вӑтам шкулӗн истори учителӗ С.С.Наумов, «Лейсан» ача сачӗн учитель-дефектологӗ И.Т.Сахрова хисепе тивӗҫрӗҫ.

Help to translate

Педагогсемпе ачасене телейлӗ ҫулталӑк кӗттӗр // Л.ШУРЯШКИНА. http://kasalen.ru/2023/02/22/%d0%bf%d0%b ... %b0%d0%bb/

Вӑрнарти 2-мӗш шкулти кӗҫӗн классен учительне Екатерина Аверкинана, Вӑрнарти хутӑш препаратсен завочӗн цех пуҫлӑхӗн заместительне Алексей Матвеева Вӑрнар район администрацийӗн Хисеп грамотипе, унсӑр пуҫне Хапӑс шкулӗн историпе обществознани учительне Евгения Ефремована, кӗҫӗн классен вӗрентекенне Валентина Крючкована, Вӑрнарти 2-мӗш шкулти музыка учительне Ольга Косаревана, Вӑрнарти хутӑш препаратсен завочӗн 180-мӗш цех электромонтерне Дмитрий Матвеева Тавӗпе наградӑланӑ.

Help to translate

Ырӑ ӗҫ ырӑпа таврӑнать // Ирина ЯКОВЛЕВА. http://putpobedy.ru/publikatsii/11839-yr ... a-tavr-nat

— Ҫулпа ытла нумаях кӗҫӗн мар, чунпа нумай кӗҫӗн, — ҫавӑрттарса хучӗ Сехре.

Help to translate

X // Куҫма Турхан. Куҫма Турхан. Йӑмраллӑ ял. Роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 368 с., илл.

Унта вӑл чи асличчӗ, ытти ачасем пурте унран пӗр тӑватӑ ҫул кӗҫӗнрех пулнӑ, вӑл шута кӗҫӗн Стеклов — Павлуша — сӑнӗпе те, кӑмӑлӗпе те пиччӗшӗ пек ача та — кӗнӗ.

Он был самый старший, все остальные ребята в отряде года на четыре моложе, в том числе и младший Стеклов, Павлуша, похожий на брата и лицом и характером.

14 // Леонид Агаков. Вигдорова Ф.А. Пурнӑҫ ҫулӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 484 с.

Кӗҫӗн лейтенант ятне илессишӗн виҫӗ ҫул тӑрӑшрӑм, кӗҫӗн лейтенанта ҫитме туртӑнтӑм, халӗ акӑ… —

Три года себе младшего лейтенанта зарабатывал, к младшему лейтенанту тянулся, а теперь…

Вунулттӑмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Заикин кӗҫӗн лейтенант Наташӑран ҫепӗҫҫӗн каҫару ыйтрӗ: — Каҫарӑр, коллега кӗҫӗн лейтенант, — терӗ вӑл.

Младший лейтенант Заикин галантно извинился перед Наташей: — Простите, коллега младший лейтенант.

1945-мӗш ҫул // Александр Галкин. Баруздин С.А. Пӗр ҫулпах: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1970. — 308 с.

Вулакансем Сергей Баруздинӑн кӗҫӗн ҫулхипе вӑтам ҫулхи ачасем валли ҫырнӑ «Равипе Шаши», «Пысӑк Светлана», «Кам паян вӗренет», «Юр пӗрчи Индие епле ҫакланнӑ», «Чӑхсем ишме мӗнле вӗреннӗ», «Хамӑр пурӑнакан ҫӗршыв», «Пынӑ урампа салтак», «Трамвай ҫинчен калакан юмах», «Кӗҫӗн Ласточкинпа аслӑ Ласточкин», «Нина Стрешневӑн ҫӗнӗ адресӗ» кӗнекисене аван пӗлеҫҫӗ.

Читатели хорошо знают книги Сергея Бардина для детей младшего и среднего возраста «Рави и Шаши», «Большая Светлана», «Кто сегодня учится», «Как Снежок в Индию попал», «Как куры научились плавать», «Страна, где мы живем», «Шел по улице солдат», «Сказка о трамвае», «Ласточкин-младший и Ласточкин-старший», «Новый адрес Нины Стрешневой».

Сергей Баруздинӑн «Пӗр ҫулпах» романӗ // Александр Галкин. Баруздин С.А. Пӗр ҫулпах: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1970. — 308 с. — 4 с.

Ротнӑйсем кӗҫӗн офицерсене хаяррӑн ҫавӑра-ҫавӑра илеҫҫӗ те каса-каса лартаҫҫӗ, кӗҫӗн офицерсем ниҫта шӑнӑҫми сӑмахсене этемле мар ирсӗрлӗхне ним тӗлли-паллисӗр лаплаттара-лаплаттара хураҫҫӗ, ятлаҫнипе сассисем тытӑннӑ унтер-офицерсем тискеррӗн ҫапӑҫаҫҫӗ.

Ротные жестоко резали и осаживали младших офицеров, младшие офицеры сквернословили неестественно, неумело и безобразно, унтер-офицеры, охрипшие от ругани, жестоко дрались.

VI // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 144–392 с.

Юбилей ячӗпе саламланӑ май, район администрацийӗн пуҫлӑхӗ А. Кузнецов, кунти социаллӑ аталану тата архив ӗҫӗн пайӗн начальникӗ Р. Осипова, «Трак ен» ентешлӗхӗн председателӗ, район депутачӗсен Пухӑвӗн председателӗ А. Львов, Чӑваш халӑх поэчӗ Ю. Сементер, Кӗҫӗн Шетмӗ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Г. Ефимова Кӗҫӗн Шетмӗри кану центрӗ ку тӑрӑхшӑн чӑн-чӑн культура вучахӗ пулнине палӑртрӗҫ.

Help to translate

Кӗҫӗн Шетмӗри кану ҫуртне — 45 ҫул // В. Ильина. «Ял пурнӑҫӗ», 2019.02.22

Вӗсенчен пиллӗкӗшӗ — тӗнче класлӑ спорт мастерӗсем Людмила Архиповапа (Дубовка) Оксана Хайбуллина (Кӗҫӗн Шетмӗ), спорт мастерӗсем — Люда Кузьмина (Яманак), Эдикт Хайбуллин (Кӗҫӗн Шетмӗ), спорт мастерӗн кандидачӗ Оксана Дуйсембаева (Красноармейски) — ҫӗр-шывӑн пӗрлештернӗ командин йышӗнче тӑраҫҫӗ.

Из них пятеро — мастера спорта международного класса Людмила Архипова (Дубовка) и Оксана Хайбуллина (Исаково), мастера спорта — Люда Кузьмина (Яманаки), Эдикт Хайбуллин (Исаково), кандидат в мастера спорта Оксана Дуйсембаева (Красноармейское) — состоят в составе сборной команды страны.

Мӗн пур ҫынсен уявӗ // Ял пурнӑҫӗ. «Ял пурнӑҫӗ», 2009.08.07

«Анат Мучар ял поселенийӗ» позицире «Кӗҫӗн Чураш ялӗ» сӑмахсене «Кӗҫӗн Чураш сали» сӑмахсемпе улӑштарас;

в позиции "Мочарское сельское поселение" слова "д. Малое Чура­шево" заменить словами "с. Малое Чурашево";

Чӑваш Республикин "Чӑваш Республикинче миравай судьясен должноҫӗсене тата суд участокӗсем туса хурасси ҫинчен" саккунне улшӑнусем кӗртесси ҫинчен // Михаил Игнатьев. «Хыпар», 2016.07.05, 103-104№

13. Кам та кам авланса арӑмӗ патне кӗрет те ӑна курайми пулать пулсассӑн, 14. ӑна пӑсӑлнӑ хӗр тесе, унӑн ятне ярса: «эпӗ ҫак хӗре качча илсе ун патне кӗтӗм те унӑн хӗрлӗхне тупмарӑм» теет пулсассӑн, 15. кӗҫӗн ҫыннӑн ашшӗпе амӑшӗ хӗрӗн хӗрлӗх паллисене хуланӑн аслӑ ҫыннисем умне хапха патне илсе тухчӑр; 16. кӗҫӗн ҫыннӑн ашшӗ аслӑ ҫынсене калатӑр: хамӑн хӗрӗме эпӗ ҫак ҫынна качча панӑччӗ те, [халӗ] вӑл ӑна курайми пулнӑ, 17. ӗнтӗ вӑл [ун ҫинчен]: «эпӗ санӑн хӗрӳн хӗрлӗхне тупмарӑм» тесе ят ярса ҫӳрет; ман хӗрӗмӗн хӗрлӗх паллисем акӑ, тетӗр.

13. Если кто возьмет жену, и войдет к ней, и возненавидит ее, 14. и будет возводить на нее порочные дела, и пустит о ней худую молву, и скажет: «я взял сию жену, и вошел к ней, и не нашел у нее девства», 15. то отец отроковицы и мать ее пусть возьмут и вынесут признаки девства отроковицы к старейшинам города, к воротам; 16. и отец отроковицы скажет старейшинам: дочь мою я отдал в жену сему человеку, и [ныне] он возненавидел ее, 17. и вот, он взводит [на нее] порочные дела, говоря: «я не нашел у дочери твоей девства»; но вот признаки девства дочери моей.

Аст 22 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

26. Эпир каларӑмӑр: пирӗн кайма юрамасть; пирӗнпе пӗрле кӗҫӗн шӑллӑмӑр пырсассӑн кайӑпӑр, мӗншӗн тесессӗн пирӗнпе пӗрле кӗҫӗн шӑллӑмӑр пулмасассӑн, пирӗн ҫав ҫыннӑн куҫне курӑнма юрамасть, терӗмӗр.

26. Мы сказали: нельзя нам идти; а если будет с нами меньший брат наш, то пойдем; потому что нельзя нам видеть лица того человека, если не будет с нами меньшого брата нашего.

Пулт 44 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.